Những bí ẩn đằng sau vụ máy bay tình báo Mỹ gặp nạn ở Afghanistan

Theo Huanqiu (Trung Quốc), trong một thông báo của phiến quân Taliban, lực lượng này tuyên bố đã bắn hạ một máy bay quân sự của Mỹ (E-11A) ở miền Đông Afghanistan hôm 27/1, toàn bộ phi hành đoàn trên chiếc máy bay trên đều thiệt mạng khi rơi xuống quận Deh Yak thuộc vùng Sado Khelo nằm ở tỉnh Ghazni.

Tham mưu trưởng Không quân Mỹ, Đại tướng David L. Goldfein xác nhận rằng, chiếc máy bay bị rơi là máy bay tình báo E-11A do Công ty Bombardier Inc chế tạo cho Không quân nước này, khu vực máy bay bị rơi hiện đang do lực lượng Taliban kiểm soát và vẫn chưa thể xác định được liệu máy bay có bị hỏa lực của kẻ thù tấn công hay không và không thể xác nhận chi tiết về thương vong.

Phát ngôn viên của Liên quân Mỹ ở Afghanistan cũng cho rằng, không có dấu hiệu cho thấy máy bay bị hỏa lực tấn công từ bên ngoài. Tuyên bố của Taliban về việc có thêm máy bay của Mỹ bị “bắn hạ” là sai sự thật. Ngoài ra, quân Chính phủ Afghanistan đã tiến hành 14 cuộc tấn công để giành quyền kiểm soát hiện trường máy bay rơi nhưng không thành công.

Hãng thông tấn Associated Press của Mỹ cho biết, ngày 29/1, Sư đoàn Núi số 10 thuộc lực lượng phản ứng nhanh của Mỹ đã đến hiện trường và lực lượng Taliban đã buộc phải rút lui. Hiện tại, lực lượng phản ứng nhanh của Mỹ đã bắt đầu điều tra hiện trường, tuy nhiên, vì Taliban là lực lượng đầu tiên đến hiện trường, nên nhiều khả năng những chứng cứ và tài liệu quan trọng trong vụ việc này đã bị Taliban mang đi trước.

Phát ngôn viên của Taliban Zabihullah Mujahid thông báo, Taliban phát hiện 6 thi thể ở hiện trường máy bay rơi, hiện đã sẵn sàng đàm phán với Mỹ về vụ việc máy bay rơi và thi thể nạn nhân, điều này gián tiếp khẳng định Taliban đã thu được nhiều “tài liệu” quan trọng.

Theo kết quả điều tra sơ bộ, chiếc máy bay bị rơi là máy bay tình báo E-11A mang số hiệu 11-958 và thuộc Phi đội tác chiến điện tử viễn chinh 430 của Không quân Mỹ. E-11A là phiên bản nâng cấp của máy bay công vụ BD-700, chuyên dùng cho lĩnh vực quân sự, máy bay này còn được gọi là “nút” liên lạc chiến trường trên không. Không quân Mỹ hiện được trang bị tổng cộng 4 chiếc (số 11-9001, 11-9355, 11-9353 và 12-9506), tất cả đều được triển khai tại căn cứ không quân Kandahar ở Afghanistan.

Có nhiều thông tin cho rằng, Iran đã cung cấp vũ khí cho lực lượng Taliban bắn hạ máy bay Mỹ. Nhưng khả năng này tương đối thấp do Iran theo dòng Hồi giáo Shia, trong khi đó Taliban theo dòng Sunni, 2 dòng Hồi giáo này khó có thể hợp tác với nhau. Một điều nữa, dù cho Iran cung cấp vũ khí cho Taliban là thật thì cũng khó có thể bắn hạ được máy bay E-11A tối tân của Mỹ. Lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn sử dụng hệ thống phòng không tiên tiến nhất cũng chỉ là radar được tháo dỡ từ máy bay chiến đấu MiG-29 và tên lửa không đối không tầm trung bán chủ động R-27 của Nga chế tạo.

Đặc biệt, nhiều thông tin cho rằng, quan chức CIA D'Andrea - người đóng vai trò nòng cốt trong nhiều hoạt động như ám sát chỉ huy lực lượng Quds tinh nhuệ của lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran IRGC - tướng Qasem Soleimani - đã chết trong vụ rơi máy bay ở Afghanistan. Hiện chưa xác định được tính chân thật của thông tin này, bởi nó xuất phát từ một tài khoản cá nhân dẫn nguồn tin từ tình báo Nga đăng tải trên mạng xã hội.

Thông tin về quan chức CIA cũng được đăng tải trên nhiều trang tin khác của Iran, trong đó Tasnim nói rằng, D'Andrea là nhân vật nổi bật nhất trong cơ quan của CIA về Trung Đông.

Đức Trí (lược dịch)

Từ khóa: Mỹ Afghanistan Taliban CIA Không quân Mỹ Iran Soleimani E-11A căn cứ không quân Kandahar Houthi Nga D'Andrea IRGC Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran Trung Đông