NHTW Nhật khó tăng lãi suất trong tháng 12?

NHTW Nhật Bản (BoJ)

Nhiều nhà hoạch định chính sách muốn tăng lãi suất

Tại cuộc họp chính sách tiền tệ diễn ra trong hai ngày 29 - 30 tháng 10, BoJ đã giữ nguyên lãi suất ở mức 0,5%. Trong đó chỉ có hai thành viên Hội đồng Chính sách là Naoki Tamura và Hajime Takata không đồng tình với quyết định này, thay vào đó họ đề xuất tăng lãi suất lên 0,75%.

Tuy nhiên, bản tóm tắt ý kiến tại cuộc họp tháng 10 của BoJ vừa được được công bố hôm thứ Hai (11/10) cho thấy, trong số 13 ý kiến về chính sách tiền tệ từ 9 thành viên Hội đồng Chính sách của BoJ, có 8 ý kiến kêu gọi cần sớm tăng lãi suất hoặc đặt ra các điều kiện cụ thể để tăng lãi suất trong thời gian tới.

“Ngân hàng (BoJ) nên điều chỉnh mức độ nới lỏng tiền tệ và đặt lãi suất chính sách gần hơn một chút với lãi suất trung lập để ngăn ngừa những cú sốc trong tương lai phát sinh từ việc tăng lãi suất chính sách nhanh chóng”, một ý kiến được trích dẫn trong bản tóm tắt cho biết.

Một ý kiến khác cũng cho rằng, việc tăng lãi suất chính sách tại thời điểm này có thể được coi là một phần của quá trình bình thường hóa lãi suất chính sách, thông qua đó BoJ sẽ hạn chế những biến động kinh tế trong tương lai và dần dần đưa lãi suất chính sách trở lại trạng thái cân bằng.

Trong khi đó, một ý kiến khác được trích dẫn, dù cũng đề cập tới việc tăng lãi suất, song tỏ ra thận trọng hơn khi cho biết: "Mặc dù tình hình hiện tại có thể không đòi hỏi phải hành động ngay lập tức, nhưng Ngân hàng không nên bỏ lỡ thời điểm tăng lãi suất chính sách”.

Với việc ngày càng có nhiều ý kiến trong Hội đồng chính sách của BoJ ủng hộ tăng lãi suất, thị trường đang kỳ vọng cơ quan này có thể tăng lãi suất ngay trong tháng 12.

Kỳ vọng này càng được củng cố khi mà chỉ một ngày sau cuộc họp chính sách của BoJ, tức ngày 31/10, dữ liệu được công bố tiếp tục cho thấy, lạm phát cơ bản tại thủ đô Nhật Bản - một chỉ báo quan trọng về xu hướng lạm phát toàn quốc - đã tăng tốc trong tháng 10.

Theo đó, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cơ bản đã tăng 2,8% trong tháng 10 so với cùng kỳ năm trước, tăng tốc từ mức tăng 2,5% trong tháng 9. Trong khi CPI cốt lõi (loại trừ cả chi phí thực phẩm tươi sống và nhiên liệu) cũng tăng 2,8% trong tháng 10 so với cùng kỳ năm trước sau khi tăng 2,5% trong tháng 9.

Áp lực lạm phát đang hối thúc BoJ tăng lãi suất. Chưa kể việc chậm trễ tăng lãi suất đã khiến đồng yên Nhật suy yếu, qua đó càng khuyêchs đại thêm áp lực lạm phát trong nước.

Nghi ngờ khả năng tăng trong tháng 12

Tuy nhiên kỳ vọng BoJ có thể tăng lãi suất trong tháng 12 đang vấp phải một trở ngại lớn, đó là áp lực chính trị khi mà trong phát biểu hôm thứ Hai (10/11), Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi tiếp tục kêu gọi BoJ tăng lãi suất chậm lại.

"Tôi hy vọng BoJ sẽ định hướng chính sách tiền tệ phù hợp để đạt được lạm phát 2% một cách ổn định và bền vững, không phải do các yếu tố đẩy chi phí mà là do tăng lương”, bà Takaichi phát biểu, đồng thời kêu gọi BoJ hợp tác với các nỗ lực của chính phủ nhằm kích thích cầu.

Trong khi đó, phát biểu trong cuộc phỏng vấn với tờ Nikkei cũng được công bố trong ngày thứ Hai (10/11), Takuji Aida - người được chọn tham gia ủy ban hàng đầu của chính phủ và được xem là một trong những cố vấn thân cận nhất của Thủ tướng Sanae Takaichi về chính sách kinh tế còn nói rõ rằng, BoJ nên tránh tăng lãi suất vào tháng 12 và đợi ít nhất đến tháng 1 năm sau để hỗ trợ nền kinh tế đang mong manh

“Sẽ khá rủi ro nếu BOJ tăng lãi suất vào tháng 12”, vì nền kinh tế Nhật Bản có thể đã suy giảm trong quý 3, Aida - hiện đang là Nhà kinh tế trưởng tại Nhật Bản của Credit Agricole cho biết.

Cho rằng, việc tăng lãi suất vào tháng 12 cũng sẽ đi ngược lại những nỗ lực của chính phủ nhằm kích thích nền kinh tế bằng chi tiêu quy mô chi, theo Aida, sẽ khả thi hơn nếu BoJ tăng lãi suất vào tháng 1 nếu họ có thể dự đoán được nền kinh tế sẽ đạt được tăng trưởng vững chắc trong năm tài chính 2026.

Khi động lực tăng trưởng từ chi tiêu tài khóa sẽ hiện thực hóa vào năm 2027, BoJ cuối cùng có thể thấy khả năng tăng lãi suất với tốc độ mỗi quý một lần để lãi suất chính sách đạt 2% vào năm 2028, Aida cho biết.

Bình luận về vấn đề này Ayako Fujita - Chuyên gia kinh tế trưởng tại Nhật Bản của JP Morgan cho biết: "Giọng điệu của bản tóm tắt tháng 10 cho thấy hầu hết các thành viên trong hội đồng chính sách sẽ bỏ phiếu ủng hộ việc tăng lãi suất nếu được Thống đốc đề xuất".

"Tuy nhiên, vẫn chưa chắc chắn liệu BOJ có thể thực hiện những điều chỉnh cần thiết để tránh xung đột với chính quyền mới hay không", bà nói thêm.

Một trở ngại nữa đối với kế hoạch tăng lãi suất của BoJ đó là tiền lương thực tế của Nhật Bản đã giảm tháng thứ chín liên tiếp trong tháng 9 do lạm phát tăng trở lại vượt xa mức lương danh nghĩa.

Cụ thể dữ liệu được Bộ Lao động Nhật công bố hôm 6/11 cho thấy, tiền lương thực tế đã điều chỉnh theo lạm phát, một yếu tố chính quyết định sức mua của hộ gia đình, đã giảm 1,4% trong tháng 9 so với cùng kỳ năm trước. Điều này diễn ra sau khi tiền lương thực tế cũng đã giảm 1,7% trong tháng 8, qua đó kéo dài chuỗi suy giảm bắt đầu từ tháng 1.

Hà Vy