Nhớ về Người qua những ca khúc

Bác Hồ là nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều nhạc sĩ. Ảnh: Tư liệu

Nhạc sĩ Thuận Yến được xem là người viết nhiều nhất về Bác với 26 ca khúc, trong đó có những tác phẩm đã trở thành bất hủ.

Chia sẻ với Lao Động, nghệ sĩ ưu tú Thanh Hương - vợ cố nhạc sĩ Thuận Yến cho hay, năm 1979, nhạc sĩ Thuận Yến viết ca khúc “Bác Hồ một tình yêu bao la” lấy cảm hứng từ lần ông được gặp Bác năm 1966.

Bài hát được phát lần đầu tiên trên sóng phát thanh của Đài Tiếng nói Việt Nam qua tiếng hát của ca sĩ Thanh Hoa, ngay lập tức trở thành bài hát về Bác được công chúng yêu mến. Ca khúc được nhiều nghệ sĩ tên tuổi Việt Nam thể hiện trong đó có con gái của ông, ca sĩ Thanh Lam.

Nhạc sĩ Thuận Yến.

Năm 1989, trong một chuyến công tác đến làng Sen, quê Bác, nhạc sĩ Thuận Yến được nghe kể về chuyến thăm quê duy nhất của Hồ Chủ tịch sau bao năm bôn ba.

Theo tư liệu được kể lại, Người về quê nhưng không đi đường lớn mà đi lại con đường ngày xưa mình đã từng đi. Người chạm tay vào cây khoai lang mọc dại ven đường đang nở hoa như sắc cờ, thăm lại căn nhà bên làng Sen.

“Căn nhà lá bé nhỏ, đơn sơ. Tấm liếp chắn cửa được kéo lên, Người cúi đầu bước qua ngưỡng cửa vào nhà, chạm vào nghiên mực của cha, khung cửi dệt vải của mẹ, cánh võng ngày còn thơ Người đã nằm và nghe tiếng hát đò đưa”.

Hình ảnh một người con bôn ba mấy chục năm trời trở về thăm lại nơi chôn nhau cắt rốn với những vật dụng và cuộc sống giản dị, đơn sơ, thanh bạch... lập tức trở thành những hình ảnh không thể quên đối với nhạc sĩ Thuận Yến. Trong tác phẩm “Người về thăm quê”, nhạc sĩ Thuận Yến đã viết những ca từ đầy ân tình: “Đi suốt cuộc đời vẫn nhớ tới quê hương. Người về đây thăm làng Trù quê mẹ và làng Sen quê cha...”.

Nói về tình cảm của nhân dân miền Trung dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông viết bài “Miền Trung Nhớ Bác” với những ca từ xúc động, sâu lắng.

Ngoài nhạc sĩ Thuận Yến, nhạc sĩ Văn Cao được biết đến với ca khúc “Ca ngợi Hồ Chủ tịch”. Đây là bài hát đầu tiên và duy nhất mà tác giả quốc ca viết về Bác.

Theo họa sĩ Văn Thao, con trai cả của nhạc sĩ Văn Cao, trong bài hát này, nhạc sĩ Văn Cao đã trìu mến gọi tên Người và danh xưng này sau đó đã được phổ biến rộng rãi, trở thành cách gọi thiêng liêng, trang trọng mà nhân dân dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Dù nổi tiếng với những ca khúc lãng mạn, bài hát nhạc sĩ Văn Cao viết về Bác Hồ vẫn có một đời sống đặc biệt, trở thành một trong những tác phẩm hay nhất trong sự nghiệp đồ sộ của ông.

Nhạc sĩ Văn Cao.

Họa sĩ Văn Thao cho biết, bài hát nổi tiếng ngay từ khi mới ra đời và cho đến hôm nay vẫn còn nguyên sức sống, sự lan tỏa. Đối với nhạc sĩ Văn Cao, đây thực sự là những tình cảm chân thành, trong sáng và thiêng liêng nhất về Bác.

Giai điệu và ca từ mở đầu ca khúc được lấy cảm hứng từ chính hình ảnh lúc Bác Hồ đang đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình vào ngày 2.9.1945.

Họa sĩ Văn Thao nhớ lại: "Lúc đó, cha tôi đứng ở dưới khán đài với tư cách là thành viên trong Việt Minh cùng với các chiến sĩ cách mạng và hàng vạn đồng bào khác hướng nhìn và dõi theo giọng đọc trầm ấm của Bác".

Ca khúc “Ca ngợi Hồ Chủ tịch” được nhạc sĩ Văn Cao giới thiệu vào đúng dịp sinh nhật Bác năm 1949. Ngay sau đó, bài hát được đông đảo nhân dân yêu mến và trở thành một trong những ca khúc hay nhất viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Phi Yến