Nhìn lại cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều sau 2 năm tại Singapore
Căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên lại nóng lên trong những ngày qua sau khi Bình Nhưỡng tuyên bố cắt đứt mọi liên lạc với Seoul. Đây là lần đầu tiên Triều Tiên không phản hồi cuộc gọi kể từ khi các đường dây nóng từ phía Hàn Quốc được nhà lãnh đạo Kim Jong-un và Tổng thống Moon Jae-in khôi phục vào năm 2018. Căng thẳng còn kéo theo Mỹ vào cuộc khi Washington như “đổ thêm dầu vào lửa” với tuyên bố bày tỏ thất vọng về Triều Tiên, khiến Bình Nhưỡng đáp trả bằng lời khẳng định “Mỹ không có tư cách bình luận về các vấn đề liên Triều”.
Với bức tranh ảm đạm này, tờ Business Times nhận định rằng: sau 2 năm diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại Singapore (ngày 12-6-2018), sáng kiến chính sách đối ngoại của Trump trong vấn đề Triều Tiên đã tan vỡ.
Tổng thống Donald Trump (phải) với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại cuộc gặp thượng đỉnh ở Singapore ngày 12-6-2018. Ảnh: Business Insider
Kết quả được dự đoán
Báo này dẫn lời các chuyên gia cho rằng, đây là kết cục không nằm ngoài dự đoán, thậm chí trước khi diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh Singapore đã có những dự đoán là tình trạng bế tắc này sẽ không có lối thoát. Nguyên nhân thứ nhất là do sự chuẩn bị còn yếu ớt của đội ngũ của ông Trump, và thứ hai là khoảng cách rất lớn về những kỳ vọng giữa hai bên. Trong khi ông Kim Jong-un mang một kỳ vọng “kiểu Triều Tiên” đến Singapore thì ông Trump chỉ chăm chăm cho “kỳ vọng Mỹ”. Một cuộc gặp ngắn ngủi, kéo dài vài giờ đồng hồ ở Singapore khó có thể đáp ứng những kỳ vọng lớn của hai bên. Một số người còn cho rằng, đó là khoảnh khắc “Nixon đến Trung Quốc”.
Tuy nhiên, đây là một lập luận sai lầm. Cựu Tổng thống Mỹ Richard Nixon đến thăm Chủ tịch Trung Quốc khi đó là Mao Trạch Đông ở Bắc Kinh năm 1972 sau nhiều cuộc tiếp xúc và hoạt động ngoại giao giữa hai bên trong nhiều năm. Ngược lại, quyết định của Tổng thống Donald Trump gặp Nhà lãnh đạo Kim Jong-un là bất ngờ, không dự tính trước. Những thiếu sót này càng trầm trọng thêm bởi tính cách của ông Trump được thể hiện tại cuộc gặp ở Singapore. Tổng thống Trump tuyên bố rằng, “mối đe dọa hạt nhân Triều Tiên đã qua rồi”, và cho rằng ông đã hoàn tất “tiến trình vô cùng phức tạp là giảm leo thang căng thẳng trên mặt trận cuối cùng của kỷ nguyên Chiến tranh Lạnh”.
Tuy nhiên, giờ đây, mọi việc vẫn “giậm chân tại chỗ”, thậm chí còn nguy cơ bế tắc hơn nữa. Khó khăn lớn nhất của tiến trình phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên là do cách giải thích khác nhau của hai bên. Trong khi ông Trump muốn Bình Nhưỡng giải trừ vũ khí hạt nhân trước thì ông Kim Jong-un muốn Mỹ hãy “thể hiện sự thân thiện và bình đẳng trước” bằng việc dỡ bỏ các biện pháp cấm vận. Nhà lãnh đạo Triều Tiên cũng mong muốn có một kế hoạch dài hạn cho một nền hòa bình thật sự trên bán đảo Triều Tiên. Vì vậy, hầu như không có gì ngạc nhiên khi ông Kim vẫn thận trọng trong việc đưa ra những cam kết về thời gian biểu cụ thể, và muốn giành được nhiều nhượng bộ hơn nữa về kinh tế và chính trị từ ông Trump.
“Người chiến thắng lớn hơn”
Một lý do giải thích tại sao Bình Nhưỡng sẽ không sớm thay đổi lập trường của mình là thật sự ông Kim Jong-un mới là “người giành chiến thắng lớn hơn” trong tiến trình phi hạt nhân hóa này bởi cho đến nay nhà lãnh đạo Triều Tiên hầu như không đưa ra nhượng bộ cụ thể nào đối với Mỹ.
Trong khi đó, Tổng thống Trump đã đình chỉ các cuộc tập trận chung với Hàn Quốc, mở ra triển vọng nới lỏng các biện pháp trừng phạt nếu Bình Nhưỡng “làm điều gì đó có ý nghĩa” đối với vấn đề phi hạt nhân hóa. Ông chủ Nhà Trắng cũng nói rằng ông không vội kết thúc tiến trình đàm phán và hy vọng sẽ có cuộc gặp lần thứ ba với người đồng cấp Triều Tiên. Điều này diễn ra trong bối cảnh không có bằng chứng cho thấy Triều Tiên tiếp tục làm giàu uranium và sản xuất tên lửa. Nó cũng làm nổi bật việc ông Kim đã nhận được từ ông Trump nhiều như thế nào để đổi lấy những cam kết mơ hồ đối với việc phi hạt nhân hóa.
Ở cấp độ cá nhân, nhà lãnh đạo trẻ tuổi Kim Jong-un đã có vị thế chính trị lớn hơn đáng kể trên chính trường quốc tế. Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhiều lần mời ông đến thăm Trung Quốc vào năm 2018 và năm 2019, chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của ông kể từ khi lên nắm quyền năm 2010. Ông cũng đã đến thăm Tổng thống Nga Vladimir Putin năm 2019. Trong khi đó, ông Trump vẫn phải chịu sức ép chính trị ở Washington yêu cầu phải vạch “ranh giới đỏ” đối với việc Bình Nhưỡng có vũ khí hạt nhân có khả năng tấn công lục địa Mỹ hay không. Cùng với những đòn mạnh tấn công từ đại dịch Covid-19, làn sóng biểu tình bạo loạn, những tuyên bố cứng rắn gần đây của Bình Nhưỡng càng cho thấy hy vọng của Tổng thống Donald Trump về việc Triều Tiên có thể là điểm sáng trong chính sách đối ngoại của ông dường như đã tan vỡ. Và nó thậm chí có nguy cơ “giết chết” tham vọng ở lại Nhà Trắng của ông Trump trong cuộc bầu cử sắp tới.
