Nhìn lại 1 năm chiến tranh thương mại: Mỹ và Trung Quốc đã mất những gì?

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình - Ảnh: Reuters

Khi mà cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung Quốc đã kéo dài đến 1 năm, kéo lùi xuất khẩu mỗi bên giảm khoảng 20 tỷ USD và chưa hề có dấu hiệu kết thúc, các công ty Mỹ và Trung Quốc đang dần điều chỉnh lại chuỗi cung ứng cũng như chuẩn bị sẵn sàng cho những thay đổi lớn trong thương mại toàn cầu.

Xung đột thương mại Mỹ – Trung Quốc bắt đầu vào ngày 6/7/2019 khi mà Mỹ khởi động cho chu kỳ đối đầu thương mại với việc tăng thuế lên 25% với 818 mặt hàng của Trung Quốc.

Động thái này ngay lập tức khiến cho phía Trung Quốc trả đũa đồng thời phía Mỹ cũng tăng cường áp thêm thuế với nhiều mặt hàng khác của Trung Quốc. Dù hai bên đã đồng ý nối lại đối thoại, thế nhưng dường như họ vẫn còn quá nhiều khác biệt trong nhiều vấn đề then chốt.

Thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã sụt giảm. Khi xem xét đến việc xuất khẩu của mỗi bên giảm như thế nào sau khi họ phải chịu đợt thuế mới bắt đầu từ tháng 4/2019, quy mô của tác động đã trở nên rõ ràng.

Xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ, xét riêng những mặt hàng bị tăng thuế, giảm khoảng 14%, tương đương khoảng 18 tỷ USD, con số này tương đương 3% tổng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ.

Phía Mỹ chịu tác động tồi tệ hơn, xuất khẩu của những mặt hàng chịu thuế giảm 38% tương đương khoảng 23 tỷ USD. Mức giảm trên tương đương khoảng 15% tổng xuất khẩu sang Trung Quốc.

Mức thuế 25% hiện áp dụng với khoảng một nửa hàng Mỹ nhập khẩu vào Trung Quốc và khoảng 70% hàng Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ.

Xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc bắt đầu giảm ngay sau khi Bắc Kinh áp thuế với hàng Mỹ để trả đũa lại động thái của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng 7/2019. Tính đến cuối năm 2018, xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc giảm gần 4 tỷ USD so với 12 tháng trước đó.

Xuất khẩu của Trung Quốc sang Thái Bình Dương không giảm cho đến 4 tháng sau đó, mức giảm ước tính vượt 4 tỷ USD tính đến đầu năm 2019.

Độ trễ của các biện pháp thuế quan tác động đến hàng hóa của hai bên có thể được lý giải xét từ chủng loại hàng hóa mà Mỹ và Trung Quốc xuất sang nhau, theo phân tích của chuyên viên nghiên cứu cao cấp tại viện nghiên cứu kinh tế quốc tế Peterson, ông Gary Clyde Hufbauer.

Trung Quốc đánh thuế lên hàng hóa của Mỹ chủ yếu những sản phẩm nông sản và nhiên liệu hóa thạch vốn có thể dễ dàng được mua thay thế từ nước khác, theo lý giải của ông Hufbauer. Ngược lại, phần lớn hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ không hề dễ thay thế nếu muốn tìm nhà cung cấp có chất lượng sản phẩm tương đương nhưng chi phí thấp tương đương.

Trong đợt tăng thuế đầu tiên với hàng hóa Mỹ, Bắc Kinh nhắm đến chủ yếu những mặt hàng nông sản và thủy sản. Hàng Trung Quốc bị Mỹ tăng thuế chủ yếu là hàng hóa công nghiệp được sử dụng cho mục đích đặc biệt.

NGỌC DIỆP