Nhiều ý kiến băn khoăn Quy định dùng tiền mặt trên 300 triệu mua bán bất động sản phải báo cáo

Bộ Xây dựng mới có công văn số 1590 gửi Sở Xây dựng các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương về việc thực hiện công tác phòng, chống rửa tiền trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản.

Theo đó, Bộ Xây dựng đề nghị các Sở có văn bản yêu cầu các DN kinh doanh dịch vụ quản lý bất động sản, môi giới bất động sản, sàn giao dịch bất động sản đang hoạt động tại địa phương thực hiện công tác phòng chống rửa tiền theo quy định tại Luật Phòng, chống rửa tiền 2012, Nghị định 116/2013/NĐ-CP ngày 04-10-2013, Thông tư 35/2013/TT-NHNN ngày 11-11-2014.

Các DN kinh doanh dịch vụ quản lý bất động sản, môi giới bất động sản, sàn giao dịch bất động sản đang hoạt động tại địa phương phải ban hành và thực hiện quy định nội bộ về phòng, chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố theo quy định của pháp luật phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố.

Đồng thời, thực hiện các quy định về nhận biết khách hàng, cập nhật thông tin khách hàng, rà soát các giao dịch, khách hàng, áp dụng biện pháp tăng cường đối với khách hàng có rủi ro cao, phân công cán bộ thực hiện phòng, chống rửa tiền… Lập và gửi báo cáo các giao dịch đáng ngờ, báo cáo các giao dịch tiền mặt có giá trị lớn từ 300 triệu đồng trở lên về Cục Quản lý nhà và Thị trường bất động sản - Bộ Xây dựng và Cục Phòng, chống rửa tiền - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo đúng các quy định của pháp luật phòng, chống rửa tiền. Thực hiện đánh giá rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố tại chính tổ chức mình về các giao dịch bất động sản.

Các giao dịch bất động sản bằng tiền mặt có giá trị lớn (từ 300 triệu đồng trở lên) phải báo cáo về Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản - Bộ Xây dựng và Cục Phòng, chống rửa tiền - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Trước đó, trong Báo cáo tóm tắt kết quả đánh giá rủi ro hoạt động rửa tiền, tài trợ khủng bố tại Việt Nam 2012-2017, bất động sản được nêu là một trong ba lĩnh vực có nguy cơ rửa tiền thuộc nhóm cao. Cơ quan quản lý nhận định, bất động sản thu hút nhiều nguồn tiền đầu tư giá trị lớn, các giao dịch mua bán, chuyển nhượng bất động sản có thể thực hiện bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản và không thông qua sàn giao dịch, nên rất khó cho các cơ quan chức năng kiểm tra, xác định nguồn gốc của tiền.

Ngay sau khi Bộ Xây dựng ban hành, đã có nhiều ý kiến khác nhau về việc thực thi quy định này. Mặc dù ủng hộ quy định của Bộ Xây dựng và cho rằng đây là việc các DN phải làm nhằm giúp thị trường bất động sản phát triển minh bạch hơn, nhưng ông Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Thường trực, Tổng thư ký Hội môi giới bất động sản Việt Nam khẳng định sẽ rất khó thực hiện. Ông Đính cho biết, quy định này không phải mới và đã có từ lâu. Những người làm môi giới bất động sản trước khi được cấp chứng chỉ hành nghề đều phải trải qua các câu hỏi liên quan đến phòng chống rửa tiền.

Vị chuyên gia này lấy ví dụ trong hoạt động của các DN, các đơn vị sàn giao dịch bất động sản hiện nay, công việc phổ biến, thông thường nhất mà họ phải làm là báo cáo với Sở Xây dựng hàng tháng về việc họ bán sản phẩm gì, bán bao nhiêu họ còn chưa làm, chưa tuân thủ nghiêm túc. Do đó, việc yêu cầu các DN bất động sản này phải thực hiện công tác báo cáo lên cơ quan quản lý về công tác phòng chống rửa tiền - một nhiệm vụ khó hơn mà có khi điều tra còn chưa dễ phát hiện ra chứ chưa nói đến môi giới, còn khó khăn hơn nhiều lần.

Ông Đính cho rằng, để thực hiện quy định về chống rửa tiền còn phải đi song hành với nhiều quy định khác, như kê khai đóng thuế, quy định giao dịch qua tài khoản ngân hàng... Vì thế, ông kiến nghị các quy định này phải có sự điều chỉnh theo hướng chặt chẽ, rõ ràng và làm quyết liệt hơn.

Ở góc độ DN, ông Phạm Đức Toản, TGĐ Cty cổ phần Bất động sản EZ cũng cho rằng, văn hóa giao dịch ở Việt Nam chủ yếu vẫn sử dụng tiền mặt. Tuy nhiên phải báo cáo các giao dịch bất động sản bằng tiền mặt trên 300 triệu đồng là việc khó khả thi. “Nếu buộc các sàn phải khai danh tính khách hàng của mình thì ai dám làm việc, giao dịch với họ nữa?”, ông Toản đặt câu hỏi.

Về phần mình, GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT nhìn nhận, quy định này nhằm tiến tới không dùng tiền mặt trong giao dịch bất động sản là quy định tiến bộ. “Xu hướng chung là giảm dùng tiền mặt, chúng ta dùng tiền thông qua các giao dịch điện tử. Với bất động sản thường là những giao dịch có giá trị lớn, với quy định đó sẽ có cơ hội giảm tiền hình thành trái pháp luật hay chúng ta vẫn gọi là rửa tiền. Khi chúng ta đi theo tuyến từ ngân hàng qua các kênh điện tử để thanh toán thì được coi là đồng tiền công khai; còn tiền mặt có thể cất trong kho thì là không công khai, nguồn gốc không rõ ràng…”, ông Đặng Hùng Võ nói.

Nguyễn Đăng