Nhiều virus, vi khuẩn gây viêm cơ tim

Điều trị cho người bệnh được chẩn đoán bị viêm cơ tim.

Tử vong do viêm cơ tim

Trong những ngày qua, hàng loạt trang Facebook cá nhân đưa ra các thông tin cảnh báo về virus lạ gây viêm cơ tim dẫn đến tử vong.

Theo đó, chị P.M.L, 34 tuổi, xin nghỉ làm sáng 24/10 vì cảm tả. Chiều 25/10, chị L được đưa vào viện cấp cứu. Đến 17 giờ cùng ngày, bác sĩ thông báo bệnh nhân đã tử vong. Trường hợp còn lại chị N., vào viện vì sốt cao, sau đó tử vong vào ngày 21/10 sau 2 ngày cấp cứu.

Ngày 28/10, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Nội xác nhận 2 trường hợp tử vong do viêm cơ tim trên địa bàn. Nhưng không có mối liên hệ dịch tễ, không lây cho nhau như tin đồn về loại “virus lạ” đang lây lan.

Hai trường hợp tử vong cùng làm tại một viện của Bộ NN&PTNT nhưng ở 2 cơ quan khác nhau, chỗ làm khác nhau và đều là nữ.

PGS.TS.BS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết, bệnh viêm cơ tim là tình trạng viêm của cơ tim. Viêm cơ tim sẽ ảnh hưởng đến cơ tim và các hoạt động điện của tim, làm giảm khả năng bơm máu của tim và là nguyên nhân gây ra nhịp tim nhanh hoặc rối loạn nhịp tim.

Viêm cơ tim nặng gây ra suy tim làm cho không bơm đủ máu đến các phần còn lại của cơ thể. Các cục máu đông có thể hình thành trong tim, dẫn đến đột quỵ hoặc đột tử.

Tài liệu nói về bệnh viêm cơ tim được tìm thấy từ năm 1600 sau Công nguyên. Theo thống kê, trên toàn thế giới, bệnh viêm cơ tim gây ra cái chết cho 294.000 người từ năm 1990 tăng lên đến 354.000 người năm 2015. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng gặp nhiều hơn ở người trẻ tuổi (20 - 40), gặp ở nam nhiều hơn nữ, biểu hiện phong phú có thể từ nhẹ đến nặng.

Theo GS.TS Nguyễn Quang Tuấn, Giám đốc Bệnh viện Tim Hà Nội, cho đến thời điểm hiện nay, viêm cơ tim vẫn là một trong những bệnh có nhiều thách thức nhất đối với các thầy thuốc tim mạch, bởi vì chúng ta còn chưa hiểu biết đầy đủ về sinh lý của bệnh. Chưa có tiêu chuẩn vàng nào trong chẩn đoán được chấp nhận và tất cả các phác đồ điều trị đang còn bàn cãi.

Nhiều tác nhân khó xác định

PGS.TS.BS Nguyễn Lân Hiếu nhấn mạnh, rất khó xác định nguyên nhân viêm cơ tim. Bởi không chỉ virus, vi khuẩn mà cả ký sinh trùng, nấm, thuốc, hóa chất phóng xạ và nhiều bệnh lý có thể gây viêm cơ tim.

Chẳng hạn, virus cũng có rất nhiều loại liên quan đến viêm cơ tim, bao gồm cả những loại virus gây cảm cúm thông thường (adenovirus); viêm gan B và C; parvovirus (gây phát ban nhẹ, thường ở trẻ em) và virus herpes. Nhiễm trùng đường tiêu hóa (do echoviruses), tăng bạch cầu đơn nhân (do virus Epstein-Barr) và Rubella cũng có thể gây viêm cơ tim. Đặc biệt, thường gặp ở những người nhiễm HIV khi hệ miễn dịch bị suy sụp.

Viêm cơ tim là tình trạng viêm, hoại tử hoặc ly giải các tế bào cơ tim gây nên do nhiễm trùng do bệnh mô liên kết do nhiễm độc hoặc không rõ nguyên nhân. Các quá trình bệnh lý này ảnh hưởng đến cơ tim kèm theo hoặc không kèm theo triệu chứng toàn thân. Những biểu hiện thường gặp nhất là triệu chứng của suy tim. Tuy nhiên đôi khi có rối loạn nhịp tim hoặc đột tử là biểu hiện đầu tiên của bệnh.

GS.TS Nguyễn Quang Tuấn cho biết, những năm trước đây, thấp khớp cấp là nguyên nhân thường gặp của viêm cơ tim. Ngày nay, chúng ta biết thêm nhiều nguyên nhân khác như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, một số hóa chất và thuốc có khả năng gây dị ứng hoặc nhiễm độc, các bệnh hệ thống...

Virus là nguyên nhân chủ yếu gây viêm cơ tim hiện nay trong đó hay gặp nhất là Coxsakie virus B, adenovirrus, virus cúm, virus Dengue và virus viêm gan C đều có thể bị viêm cơ tim.

Virus HIV có khả năng xâm nhập vào cơ tim trực tiếp tỷ lệ mắc bệnh không được biết rõ do có nhiều trường hợp viêm cơ tim cấp nhẹ tự khỏi nên người bệnh và gia đình không nhận thấy, do vậy cũng không đến bệnh viện khám. Viêm cơ tim do virus thường xảy ra rải rác, tuy nhiên đôi khi cũng có thể xảy ra thành dịch.

Bệnh nhân nhập viện hầu hết đã có biến chứng nặng

Theo GS.TS Nguyễn Quang Tuấn, hầu hết các virus xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp trên hay đường tiêu hóa. Cơ thể con người dễ bị nhiễm virus hơn khi bị suy dinh dưỡng, tập luyện hay làm làm việc quá sức, căng thẳng stress...

Bệnh nhân thường không để ý do vậy chậm trễ nhiều ngày đến nhiều tuần trước khi có triệu chứng ở tim xuất hiện như: Suy tim ứ huyết, rối loạn nhịp tim (đột tử) và biến chứng thuyên tắc mạch. Biểu hiện lâm sàng tùy thuộc vào lứa tuổi bị bệnh và bản chất cấp tính hay mạn tính.

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu cho biết, viêm cơ tim nhẹ hoặc đang ở giai đoạn đầu, có thể không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ, chẳng hạn như đau ngực trái nhẹ hoặc khó thở khi gắng sức. Trường hợp nặng, các dấu hiệu và triệu chứng thường gặp bao gồm: Đau ngực; nhịp tim nhanh hoặc rối loạn nhịp tim; khó thở, lúc nghỉ ngơi hoặc khi vận động; phù chân, mắt cá chân và bàn chân; mỏi.

Các dấu hiệu và triệu chứng khác sẽ theo nguyên nhân gây ra viêm cơ tim. Ở người trẻ tuổi, bệnh viêm cơ tim chiếm tới 20% trong số các nguyên nhân gây đột tử.

Vì vậy, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu khuyên, đến ngay cơ sở y tế nếu bạn có triệu chứng đau ngực và khó thở khi đang có biểu hiện nhiễm trùng hoặc nhiễm virus. Nếu bạn có các triệu chứng nghiêm trọng, hãy đến ngay phòng cấp cứu hoặc gọi trợ giúp y tế khẩn cấp.

Cách phòng ngừa bệnh

Không có phòng ngừa đặc hiệu cho viêm cơ tim, một số lời khuyên sau đây có thể giúp ngăn ngừa bệnh viêm cơ tim:

- Thực hiện vệ sinh tốt (rửa tay thường xuyên bằng xà phòng)
- Tránh những hành vi nguy cơ cao để giảm khả năng bị nhiễm trùng cơ tim liên quan đến HIV, tình dục an toàn và không sử dụng ma túy bất hợp pháp.
- Giảm thiểu tiếp xúc với côn trùng: Nếu bạn có thời gian ở những vùng tiếp xúc với côn trùng hãy mặc áo sơ mi dài tay và quần dài để che càng nhiều da càng tốt.
- Tiêm vắc xin phòng bệnh: Luôn cập nhật về các loại vắc xin được khuyến nghị, bao gồm cả những loại vắc xin bảo vệ chống lại Rubella và cúm - những bệnh có thể gây viêm cơ tim.
- Hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh giống như virus hoặc cúm cho đến khi họ bình phục, đặc biệt những người suy giảm miễn dịch, có bệnh lý mạn tính.