Nhiều sai phạm tại Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra việc quản lý, sử dụng đối với hơn 2.200 tỷ đồng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) trả nợ cho Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin) và số tiền 4.190 tỷ đồng Chính phủ tạm ứng cho Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin/SBIC) tái cơ cấu.

Theo đó, Vinashin đã nhận hơn 2.200 tỷ đồng tạm ứng từ PVN nhưng không mở tài khoản để theo dõi đặc biệt mà sử dụng tài khoản chung mở tại Ngân hàng Oceanbank (theo dõi chung cho tất cả các nguồn thu khác). Trên sổ sách kế toán tại Vinashin cũng không theo dõi riêng, cụ thể việc thu, chi theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, gây khó khăn cho việc kiểm tra, giám sát nguồn tiền này. Mặc dù Vinashin đề nghị Thủ tướng Chính phủ “trong thời gian nhàn rỗi cho phép Vinashin được sử dụng công cụ tiền gửi có kỳ hạn tại Oceanbank để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn”, tuy chưa được Thủ tướng đồng ý nhưng Vinashin đã gửi tiền có kỳ hạn tại Ngân hàng Oceanbank để thu lãi. Đáng chú ý là một số cá nhân thuộc Vinashin đã chiếm đoạt tiền lãi ngoài hợp đồng do Ngân hàng Oceanbank chi trả, vi phạm pháp luật phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Với khoản tiền 4.190 tỷ đồng, theo TTCP: Vinashin/SBIC cũng không theo dõi riêng mà sử dụng một tài khoản tại Ngân hàng Oceanbank; xây dựng phương án sử dụng vốn có nhiều nội dung thiếu căn cứ, không phù hợp nguyên tắc sử dụng vốn tạm ứng (yêu cầu phải thu hồi đủ vốn hỗ trợ), một số tàu được hỗ trợ từ nguồn 4.190 tỷ đồng nhưng thực tế không triển khai.

TTCP chỉ ra, theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, nguồn tạm ứng 4.190 tỷ đồng là để Vinashin tập trung phục vụ ngành nghề sản xuất, kinh doanh chính và hoàn thành các hợp đồng đóng tàu dở dang. Nhưng khi tiếp nhận 4.190 tỷ đồng, Vinashin đã sử dụng gửi có kỳ hạn tại ngân hàng trong khi chưa được Thủ tướng Chính phủ cho phép, đến 30-6-2018 còn dư 1.748,957 tỷ đồng tại Oceanbank (trong đó có 1.050,4 tỷ đồng từ nguồn 4.190 tỷ đồng).

Đến khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 12/QĐ-TTg thì SBIC đã không thu hồi được khoản tiền 1.050,4 tỷ đồng nguồn 4.190 tỷ đồng gửi tại Oceanbank để nộp về Bộ Tài chính, có dấu hiệu cố ý làm trái, vi phạm nguyên tắc bảo toàn vốn, phải được điều tra làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, một số cá nhân của Vinashin đã chiếm đoạt khoản tiền Oceanbank chi lãi suất ngoài hợp đồng, vi phạm pháp luật, hiện đang được cơ quan tố tụng xử lý.

TTCP xác định, trách nhiệm chính thuộc về các ông: Nguyễn Ngọc Sự, Chủ tịch HĐQT/HĐTV Vinashin, Trương Văn Tuyến, Tổng Giám đốc, Phạm Thanh Sơn, Phó Tổng Giám đốc, Trần Đức Chính, Trưởng ban Tài chính kế toán.

Bên cạnh đó, TTCP cho biết: Với việc chi hỗ trợ hoàn thiện các tàu dở dang, trước và trong quá trình giải ngân, Vinashin và các đơn vị thành viên không xây dựng phương án hoàn trả vốn, thời điểm hoàn trả vốn để bảo đảm hoàn trả đủ vốn. Đáng chú ý, một số khoản hỗ trợ hoàn thiện tàu dở dang nhằm giảm lỗ, giảm thiệt hại, nhưng không thu hồi được nguồn tiền tạm ứng. Thậm chí tại một số tàu không những không có hiệu quả, không thu hồi được vốn hỗ trợ mà còn thiệt hại lớn hơn so với không đầu tư thêm (tàu 700TEU-NT29 tại Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy Nam Triệu; tàu 4000T tại Công ty Bến Thủy). Theo TTCP, việc hỗ trợ hoàn thiện tàu 700TEU-NT29 tại Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy Nam Triệu, thiệt hại số tiền 151,76 tỷ đồng, cần phải được điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Trên cơ sở thanh tra, TTCP đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo SBIC khẩn trương nộp về Bộ Tài chính 1.578,681 tỷ đồng để hoàn trả 4.190 tỷ đồng cho Quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp Trung ương. SBIC cũng phải có trách nhiệm tập trung thu hồi các khoản tiền hỗ trợ từ nguồn 2.200 tỷ đồng, nguồn 4.190 tỷ đồng và các nguồn khác từ các đơn vị thành viên, nộp về Bộ Tài chính để hoàn trả nguồn 4.190 tỷ đồng và trả các khoản nợ đến hạn, quá hạn theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ; trước mắt có phương án xử lý đối với các tàu đã hoàn thiện nhưng chưa bán/thanh lý được. Bộ Giao thông vận tải có trách nhiệm chỉ đạo SBIC khẩn trương xây dựng phương án thu hồi nợ; chủ trì, phối hợp các bộ, ngành trong việc hỗ trợ đôn đốc, kiểm tra SBIC và các đơn vị thành viên thu hồi công nợ các tàu đã bàn giao cho khách hàng. Đối với những trường hợp gây thiệt hại, phải chuyển cơ quan điều tra Bộ Công an xử lý. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẩn trương phối hợp Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan xem xét, đề xuất Thủ tướng Chính phủ xử lý đối với khoản tiền 1.738 tỷ đồng (đến 30-6-2018 là 1.748,957 tỷ đồng) của SBIC tại Oceanbank theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng và số tiền mà SBIC đang gửi tại các ngân hàng; kiểm tra việc BIDV Bắc Hà Nội cho Vinashin vay ngắn hạn thực hiện dự án FS05 để xử lý theo quy định của pháp luật.

TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an xác minh, điều tra xử lý theo quy định về các dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự đối với hai việc. Thứ nhất là việc lập, sử dụng các chứng từ, tài liệu để rút tiền từ nguồn vốn 4.190 tỷ đồng gửi có kỳ hạn tại ngân hàng khi chưa được Thủ tướng Chính phủ cho phép, có dấu hiệu cố ý làm trái, vi phạm nguyên tắc bảo toàn vốn tại Quyết định số 1394/QĐ-TTg ngày 15-8-2011 của Thủ tướng Chính phủ, nguy cơ thiệt hại 1.050,4 tỷ đồng gửi tại Oceanbank. Thứ hai là việc hỗ trợ hoàn thiện tàu 700TEU-NT29 tại Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy Nam Triệu, lỗ 456,9 tỷ đồng, thiệt hại số tiền đã hỗ trợ 151,76 tỷ đồng.