Nhiều sai phạm tại hai nhà máy thép Dana Ý – Dana Úc

Sản xuất vượt công suất

Theo kết quả thanh tra, Cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng được UBND TP Đà Nẵng phê duyệt với diện tích 32,76ha. Trong đó việc phân lô nhằm bố trí cho các dự án ngành công nghiệp nhẹ ít gây ô nhiễm môi trường, không có loại hình sản xuất thép, luyện kim. Thanh tra thành phố Đà Nẵng xác định, quy hoạch của cụm công nghiệp Thanh Vinh không bảo đảm cách ly an toàn tối thiểu về môi trường từ cơ sở sản xuất (dệt may, thủ công mỹ nghệ, chế biến gỗ, vật liệu xây dựng) đến khu dân cư là 50m theo Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 4449:1987. Thiếu sót này thuộc trách nhiệm của Sở Xây dựng trong việc thẩm định, trình phê duyệt và của chủ đầu tư dự án cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng.

Khoảng cách từ nhà máy thép Dana-Ý đến khu dân cư là từ 31,5m đến 80,3m, khoảng cách từ nhà máy thép Dana-Úc đến khu dân cư là 27,2m đến 143,3m - chưa bảo đảm khoảng cách ly tối thiểu là 500m đối với nhà máy độc hại cấp II (công suất dưới 1 triệu tấn/năm đối với nhà máy luyện thép) theo quy định tại Quy chuẩn xây dựng Việt Nam QCVN 01:2008/BXD. Đánh giá tác động môi trường của dự án Hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng do Công ty CP Xây dựng và Đầu tư Đà Nẵng C.T là chủ đầu tư lập năm 2006 và được phê duyệt, không có bố trí ngành nghề luyện thép.

Về những sai phạm hành chính của hai nhà máy thép, Thanh tra TP. Đà Nẵng cho rằng: Về Công ty CP Thép Dana-Ý, việc cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu đối với dự án nhà máy sản xuất thép Thành Lợi và giấy chứng nhận đầu tư lần đầu đối với dự án nhà máy thép Dana-Ý là không phù hợp với quy định ngành nghề tại cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng theo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) được phê duyệt. Không phù hợp với chủ trương của UBND thành phố về việc không cho đầu tư lắp đặt mới lò luyện thép trong các khu công nghiệp. Nhà máy thép này cũng vượt công suất (100.000/10.000 tấn/năm) theo bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường được phê duyêt. Công ty CP Thép Dana-Ý không thực hiện xin giấy phép xây dựng trước khi khởi công xây dựng công trình là không đúng quy định của Luật Xây dựng năm 2003.

Công ty sử dụng dây chuyền luyện, cán thép có nguồn gốc xuất xứ từ Trung Quốc và Ý theo nội dung đăng ký tại giấy chứng nhận đầu tư, nhưng trong quá trình hoạt động, công ty đã thay đổi một số hệ thống lò luyện không đúng với dây chuyền đã đăng ký ĐTM đã được phê duyệt.

Về công suất, trong quá trình hoạt động, công ty sản xuất sản lượng luyện thép vượt công suất so với quy định tại giấy chứng nhận đầu tư, bản đăng ký tiêu chuẩn môi trường và ĐTM của một số năm, vượt so với giấy chứng nhận đầu tư 21.680 tấn vào năm 2017; vượt so với ĐTM 21.680 tấn trong năm 2017...

Ngoài ra, Thanh tra Đà Nẵng xác định, từ khi hoạt động đến nay, công ty CP Thép Dana-Ý không hợp đồng với các công ty môi trường để vận chuyển, xử lý xỉ lò luyện mà chủ yếu tự san lấp mặt bằng, một phần đang lưu giữ tại nhà máy. Dù từng bước khắc phục các vi phạm, tồn tại về bảo vệ môi trường, nhưng công ty vẫn chậm khắc phục xử lý chất thải rắn không đúng quy định , chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp giảm thiểu tiếng ồn.

Thanh tra Đà Nẵng xác định, Trung tâm Xúc tiến đầu tư tiếp nhận, xử lý, trình UBND thành phố ký cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu và giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh của Công ty CP Thép Dana-Ý là không đúng theo quy định của Nghị định số 108/2006/NĐ-CP của Chính phủ. Trung tâm Xúc tiến đầu tư trình UBND thành phố cấp giấy chứng nhận điều chỉnh cho công ty về tăng công suất, vốn, quy mô diện tích đất để thực hiện dự án trước khi UBND thành phố phê duyệt ĐTM là không đúng so với Luật Bảo vệ môi trường năm 2005.

Nhà máy thép Dana Ý.

Tương tự như nhà máy thép Dana -Ý, việc cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu cho Công ty CP Thép Dana-Úc tại cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng là không phù hợp với quy định về ngành nghề theo ĐTM được phê duyệt; không phù hợp với chủ trương của UBND thành phố về việc không cho đầu tư lắp đặt mới lò luyện thép trong các khu công nghiệp; vượt công suất theo đánh giá tác động môi trường (300.000/150.000 tấn/năm); vị trí nhà máy thép sát khu dân cư, không bảo đảm khoảng cách ly tối thiểu 500m…

Từ năm 2009 đến nay, Công ty CP Thép Dana-Úc đã hoạt động sản xuất nhưng không lập ĐTM phù hợp với công suất tại giấy chứng nhận đầu tư, thay đổi một số máy móc, thiết bị nhưng không lập lại, điều chỉnh, bổ sung ĐTM. Điều này không đúng quy định của luật Bảo vệ môi trường. Công ty đã quản lý xỉ lò luyện không đúng theo quy định đối với chất thải rắn công nghiệp thông thường cũng như cam kết tại hồ sơ môi trường đã được phê duyệt. Chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp giảm thiểu tiếng ồn theo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt.

Do khoảng cách ly từ nhà máy đến khu dân cư không bảo đảm nên vấn đề tiếng ồn trong hoạt động sản xuất ảnh hưởng đến khu dân cư vẫn không được giải quyết triệt để, không thực hiện trồng cây xanh xung quanh bảo đảm diện tích.

Nghiêm túc khắc phục những sai phạm

Trên cơ sở kết quả thanh tra, Thanh tra thành phố Đà Nẵng yêu cầu tổng giám đốc 2 công ty nhà máy thép Dana Ý và Dana Úc nghiêm túc chấn chỉnh và có biện pháp khắc phục đối với các tồn tại, vi phạm trong quá trình hoạt động và bảo vệ môi trường như kết luận thanh tra đã nêu theo đúng quy định của pháp luật.

Thanh tra thành phố Đà Nẵng, kiến nghị UBND thành phố chỉ đạo Sở Xây dựng và Công ty Phát triển và khai thác hạ tầng khu công nghiệp Đà Nẵng tổ chức rút kinh nghiệm đối với thiếu sót trong việc lập, thẩm định, trình phê duyệt quy hoạch cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng bảo đảm khoảng cách ly tối thiểu đối với khu dân cư theo quy định. Rà soát lại quy hoạch tại dự án để tham mưu UBND thành phố xử lý những vấn đề có liên quan để khắc phục những hạn chế theo đúng quy định và phù hợp với điều kiện thực tế. Xử lý vi phạm hành chính đối với vi phạm xây dựng công trình của Công ty CP Thép Dana-Ý theo quy định về pháp luật chuyên ngành.

Người dân xã Hòa Liên phản ánh tình trạng ô nhiễm môi trường tại hai nhà máy thép Dana Ý và Dana Úc.

Đối với Sở KH và ĐT, Thanh tra thành phố Đà Nẵng đề nghị kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định đối với các sai phạm trong xử lý hồ sơ và trình UBND TP cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty CP thép Dana- Úc không đảm bảo quy định.

Ban xúc tiến và hỗ trợ đầu tư cần kiểm điểm và xử lý trách nhiệm theo quy định đối với những sai sót trong việc tiếp nhận hồ sơ doanh nghiệp, xử lý và trình UBND thành phố cấp và điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty CP thép Dana Ý không đảm bảo quy định.

Đối với Sở Tài nguyên và Môi trường, Thanh tra đề nghị xử lý vi phạm hành chính theo quy định đối với vi phạm về môi trường tại 2 nhà máy; tham mưu, đề xuất UBND thành phố biện pháp xử lý theo đúng quy định pháp luật về môi trường đối với các tồn tại, vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường của 2 nhà máy thép nhưng đến nay chưa được khắc phục như: thực hiện không đúng một số nội dung ĐTM được duyệt, không có giấy xác nhận hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường, gây tiếng ồn vượt quy chuẩn, xử lý xỉ lò luyện không đúng quy định.

Hoàng Anh