Nhiều quốc gia lo ngại các hành động chi phối của Trung Quốc ở biển Đông

Lo ngại về an ninh biển Đông, gia tăng căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc… là những nội dung được các diễn giả quan tâm tại phiên thảo luận về triển vọng địa - chính trị châu Á trong khuôn khổ Hội nghị Diễn đàn Kinh tế thế giới về ASEAN 2018 (WEF ASEAN 2018) đang diễn ra tại Hà Nội.

Các diễn giả tại phiên thảo luận quan trọng này là Thủ tướng Sri Lanka Ranil Wickremesinghe; Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh; Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Taro Kono; Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Taro Kono và đại diện Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) Singapore, Tiến sỹ Lynn Kuok.

Các diễn giả tại phiên thảo luận

Trung Quốc đang chi phối tình hình và nguồn lực?

TS Lynn Kuok, đến từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) Singapore, cho rằng một trong những lo ngại của bà về tình hình địa – chính trị hiện nay là những vấn đề ở biển Đông. Trung Quốc đang có sự chi phối với tình hình cũng như nguồn lực trong khu vực. "Tôi hiểu rằng biển Đông là khu vực xảy ra những hành động quân sự của Trung Quốc, có mâu thuẫn với Việt Nam trong vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Trong khu vực có thể sẽ có sự thay đổi về quyền lực. Trung Quốc tuyên bố rằng những hành động của họ nhân danh hòa bình cũng như hài hòa trong khu vực, song một quốc gia khác có vị thế yếu hơn trong khu vực khó có tiếng nói mạnh như Trung Quốc để phản đối lại. Có cơ hội rất lớn cho chúng ta trong khu vực này có thể tăng cường sự kết nối với nhau. Rất tuyệt vời nếu khu vực có thể kết nối với nhau trong việc đương đầu với những rủi ro, nguy cơ này, đặc biệt là có thể bảo vệ những nguồn tài sản chiến lược trong khu vực"- bà nói.

TS Lynn Kuok cũng cho rằng những hành động của Trung Quốc là nhằm tăng cường ảnh hưởng trong khu vực, ASEAN sẽ cần đưa ra chiến lược mạnh hơn để duy trì vai trò, ảnh hưởng trong khu vực.

TS Lynn Kuok

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh

Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Taro Kono nhấn mạnh ông lo ngại trước bất cứ nỗ lực đơn phương nào để thay đổi hiện trạng ở châu Á. Trong việc thiết lập một trật tự thế giới dựa trên luật lệ, bất cứ một sự thách thức, thay đổi nào một cách đơn phương với trật tự này, cộng đồng quốc tế cần có tiếng nói phản đối.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết 3 điểm ông quan tâm hiện nay là cách mạng công nghiệp 4.0, mang lại nhiều lợi ích song nếu không tận dụng được thì sẽ bị bỏ lại phía sau. Thứ hai là sự gia tăng của chủ nghĩa dân tộc, chính trị cường quyền, cạnh tranh chiến lược, khiến những quốc gia đều phải thích nghi. Thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống là mối đe dọa, đặc biệt là cạnh tranh, tranh chấp trên biển; an ninh mạng.

Cần chung tay bảo đảm an ninh trên biển

TS Lynn Kuok cho rằng cho tới nay, khả năng kết nối trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương chưa được cao. Với bản chất khu vực có nhiều vùng biển và đại dương, chúng ta cần quan tâm hơn đến vấn đề an ninh trên biển. Với việc có nhiều nguồn quyền lực ở khu vực khó có thể có được sự cân bằng, tôi cho rằng cần có những chiến lược, như có nguồn hỗ trợ hoặc kết hợp với những chiến lược từ Mỹ, các quốc gia sẽ cần tăng cường thêm minh bạch và cởi mở, để quan tâm hơn đến vấn đề an ninh trên biển.

Ngoại trưởng Nhật Bản Taro Kono nhấn mạnh tự do hàng hải là một vấn đề chủ chốt với kinh tế toàn cầu. Nhật Bản đang nỗ lực để tăng cường kết nối giữa khu vực bờ Đông châu Phi với nền kinh tế ASEAN thông qua Thái Bình Dương và bờ phía Tây của châu Mỹ. Nhật Bản nỗ lực hỗ trợ xây dựng trật tự trên biển dựa trên quy tắc, hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng có chất lượng cao: dự án cởi mở, công khai, có ý nghĩa kinh tế, lành mạnh về mặt tài chính của quốc gia được hỗ trợ. Bên cạnh đó là chống lại những nguy cơ như cướp biển, khủng bố và tăng cường năng lực các quốc gia trong đảm bảo an ninh trên biển. Định hướng chiến lược dành cho một khu vực Ấn Độ Dương với mong muốn đó là một khu vực mở và tự do. Cần sự nỗ lực, chung tay của tất cả mọi người trong những vấn đề bảo đảm an ninh biển.

Dương Ngọc, Ảnh: Diệp Châu