Nhiều giải pháp chủ động khơi thông 'dòng chảy' kinh tế

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh kiểm tra tình hình thông quan tại cửa khẩu.

Tâm thế "vào cuộc"

Ngay trong dịp Tết Canh Tý, trước những diễn biến phức tạp về thông thương hàng hóa tại các cửa khẩu biên giới với Trung Quốc, Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh đã chỉ đạo Cục Xuất nhập khẩu chủ trì, cùng các đơn vị hữu quan theo dõi sát, nắm chắc tình hình tại thực địa. Bộ Công thương là một trong những Bộ đầu tiên trình Chính phủ báo cáo ban đầu về tác động của dịch bệnh Covid-19 đối với hoạt động của nền kinh tế.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 1-2020, trên cơ sở nhận định tình hình, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh chủ động đề xuất Chính phủ bên cạnh việc đặt ưu tiên cao nhất cho mục tiêu chống dịch, cần có các giải pháp bảo đảm hoạt động xuất khẩu. Chỉ ít ngày sau đó, trên cơ sở đề xuất của Bộ Công thương, Văn phòng Chính phủ đã truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (tại Văn bản số 808/VPCP-KTTH ngày 5-2-2020), theo đó, tiếp tục thực hiện theo quy định đối với việc xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa qua biên giới; bảo đảm công tác phòng chống dịch, không làm gián đoạn, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Văn bản số 808 được ban hành là bước đi hết sức kịp thời vì chỉ tạm dừng 2 - 3 tháng, riêng xuất khẩu qua các cửa khẩu ở Lạng Sơn và Lào Cai, cũng có thể giảm kim ngạch tới 600 - 700 triệu USD.

Cũng ngay từ khi dịch bệnh Covid-19 chớm bùng phát, bên cạnh việc chỉ đạo quyết liệt, lực lượng quản lý thị trường cũng vào cuộc kịp thời, bảo đảm cao nhất việc mọi người dân đều có đủ khẩu trang phòng dịch. Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cùng tập thể lãnh đạo Bộ và các đơn vị chức năng đã chủ động mở hướng mới cho các doanh nghiệp dệt may trong nước chuyển sang tập trung sản xuất khẩu trang vải chống dịch, vừa đáp ứng nhu cầu phòng chống dịch trong nước, duy trì năng lực sản xuất và tiến tới xuất khẩu đạt hiệu quả cao.

Bộ Công thương trên cơ sở chấp hành nghiêm túc, triệt để các chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Chính phủ trong phòng chống dịch Covid-19 với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, đã chủ động vào cuộc từ rất sớm. Nhiều văn bản quan trọng đã được Bộ Công thương ban hành khá sớm, chỉ đạo vag giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị trực thuộc thực hiện, vừa phòng chống dịch bệnh, vừa tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, phục vụ mục tiêu tăng trưởng chung.

Có thể kể đến Chỉ thị 04/CT-BCT ngày 31-1 về tăng cường các giải pháp ứng phó với dịch Covid-19 của ngành công thương; Chỉ thị số 05/CT-BCT ngày 26-2 về việc triển khai các giải pháp tăng cường xuất - nhập khẩu trong bối cảnh dịch Covid-19; Chỉ thị số 06/CT-BCT ngày 11-3 về việc tiếp tục tập trung thực hiện các giải pháp, phòng chống dịch và tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh của ngành công thương trước những diễn biến mới của dịch bệnh Covid-19; Quyết định số 481/QĐ-BCT ngày 13-2 về Kế hoạch hành động của ngành công thương ứng phó với tác động của dịch Covid-19.

Riêng tại Quyết định 481 và Chỉ thị 06 đã chủ động xây dựng các giải pháp và phân giao 127 nhiệm vụ cho các đơn vị thực hiện; trong số này bao gồm cả các nhiệm vụ cấp bách trước mắt cũng như lâu dài. Tại cuộc làm việc của Bộ Công thương với Tổ tư vấn của Thủ tướng Chính phủ mới đây cho thấy, tất cả các nhiệm vụ cấp bách trước mắt được Bộ Công thương xác định tại hai văn bản quan trọng nêu trên đều đã được hoàn thành, thể hiện trách nhiệm cao của Bộ trước Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp và các địa phương cùng người dân cả nước.

Cùng với đó, thời gian qua, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh và các lãnh đạo Bộ, lãnh đạo các đơn vị chức năng có nhiều chương trình công tác, làm việc trực tiếp tại các địa phương, doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, hiệp hội ngành hàng để nắm bắt thực tiễn của doanh nghiệp và các địa phương. Trên cơ sở đó, đưa ra các giải pháp đúng và trúng, tháo gỡ khó khăn không chỉ trước mắt mà còn cả dài hơi hơn, bởi dịch bệnh càng diễn biến khó lường thì vũ khí mạnh nhất, hữu hiệu nhất chính là sự chủ động.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã điện đàm với Bí thư Khu ủy Khu tự trị Quảng Tây (Trung Quốc), Bộ trưởng Thương mại và Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Trung Quốc, Bộ trưởng Công nghiệp, Thương mại và Năng lượng Hàn Quốc, Cao ủy Thương mại EU, Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản. Tại các cuộc điện đàm và làm việc này, các đối tác đều đánh giá rất cao sự chủ động của Bộ Công thương và Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, tán thành cách tiếp cận của Việt Nam cũng như biểu lộ sự thống nhất cao với các đề xuất của chúng ta.

Tháo gỡ khó khăn từ sự liên tục trong giải pháp

Một nét nổi bật đáng chú ý trong thực tế điều hành của Bộ Công thương trong việc thực hiện “mục tiêu kép” của Chính phủ là tính liên tục trong các giải pháp được đưa ra nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, phục vụ mục tiêu tăng trưởng chung của cả nước. Chính sự liên tục này đã góp phần tăng cư niềm tin cho doanh nghiệp, địa phương và người dân cả nước vào các chính sách của Chính phủ, chung tay cùng vượt qua thách thức dịch bệnh ổn định kinh tế, tiếp tục tận dụng các cơ hội mới.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải kiểm tra tình hình lưu thông, tiêu thụ các loại hàng hóa.

Theo Thứ trưởng Công thương Đỗ Thắng Hải, trong số 127 nhiệm vụ được Bộ Công thương giao cho các đơn vị triển khai thực hiện, cho đến nay, các nhiệm vụ trước mắt đề ra đều đã hoàn thành, cũng đặt ra các nhiệm vụ mang tính dài hạn hướng tới việc củng cố năng lực sản xuất trong nước, thúc đẩy tái cơ cấu các lĩnh vực thuộc ngành công thương, phục vụ tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.

Tính liên tục của các giải pháp đã và đang được Bộ Công thương triển khai tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, địa phương cũng như khai thông thị trường, xa hơn là bảo đảm cơ sở cho nền kinh tế phát triển bình thường trở lại còn được thể hiện ở việc được thực hiện đồng bộ, song hành trên các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ.

Công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường được thực hiện tốt, bảo đảm trật tự thị trường trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp. Bộ đã tập trung kết nối hệ thống phân phối trong nước để giải phóng khối lượng hàng hóa lớn, nhất là nông sản, giảm áp lực cho xuất khẩu, cùng với các địa phương cân đối cung cầu hàng hóa phục vụ chống dịch và đời sống nhân dân. Lần đầu tiên trong bối cảnh đại dịch, các nhu yếu phẩm vẫn được bảo đảm ở mức cao nhất ở các vùng miền trong cả nước.

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, nhiều phương thức xúc tiến thương mại của Bộ Công thương đã phát huy hiệu quả trong mùa dịch thông qua nền tảng số được liên tục triển khai. Cơ chế liên kết bảo đảm trao đổi thông tin thông suốt với các tham tán thương mại, các vụ thị trường ngoài nước, Cục Xuất nhập khẩu, hiệp hội ngành hàng được thiết lập. Chưa khi nào xúc tiến thương mại lại song hành nhịp nhàng trong việc khơi thông xuất khẩu như thời gian gần đây.

Khơi thông thị trường đã được làm liền mạch từ công tác nắm thông tin, chủ động kết nối trong và ngoài nước, tham mưu trình chính sách với Chính phủ đến việc chủ động làm việc với các đối tác, lãnh đạo các bộ thẩm quyền của các nước là thị trường lớn. Xuất khẩu giờ đây không chỉ đóng vai trò rộng đường cho hàng xuất khẩu Việt Nam đi, mà còn cho hàng nhập khẩu là nguồn cung đầu vào cho những ngành sản xuất quan trọng như dệt may, da giày, điện tử, ô-tô,… Nhờ đó, hoạt động sản xuất công nghiệp và thương mại trong bốn tháng đầu năm dù bị sụt giảm so cùng kỳ, song vẫn đạt mức tích cực nếu tính đến diễn biến phức tạp của dịch bệnh đang lan rộng ở nhiều nước trên thế giới. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp ba tháng đầu năm tăng 5,8%, xuất khẩu tăng 7,5%, thặng sự thương mại đạt 3,74 tỷ USD trong khi cùng kỳ năm ngoái là 1,46 tỷ USD.

Cần thẳng thắn nhìn nhận rằng, dịch bệnh Covid-19 không chỉ là khủng hoảng y tế bình thường, mà còn tác động mạnh mẽ tới toàn xã hội, từ thị trường, an sinh... đến nền kinh tế và sự tăng trưởng. Trong bối cảnh đó, Chính phủ và các bộ ngành, trong đó có Bộ Công thương, bằng chính sự chủ động của mình trong xây dựng chính sách, không chỉ góp phần bảo đảm tăng trưởng ở mức cao nhất mà còn thiết lập những khung khổ mới để nền kinh tế trở lại bình thường, an sinh xã hội được bảo đảm cho mọi người dân.

Theo phân tích, nhận định của Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, câu chuyện này không đơn thuần vì các mục tiêu tăng trưởng mà còn hướng tới việc đem lại những giá trị mới, chất lượng mới cho khả năng cạnh tranh của nền kinh tế, của những chuỗi cung ứng mà Việt Nam tham gia. Đó chính là cơ sở và cũng là đòi hỏi của việc bảo đảm tính liên tục của các giải pháp được Bộ Công thương xây dựng và triển khai đồng bộ, nhịp nhàng và hiệu quả.

HÀ TRANG