Nhiều điểm mới trong sách giáo khoa mới

Chất lượng SGK mới đã được nâng lên về cả hình thức và nội dung Ảnh: Đ.H

Các nhân vật theo học sinh... lên lớp trên

Mới đây, Bộ GD&ĐT công bố danh mục 32 sách giáo khoa lớp 1 được lựa chọn cho Chương trình Giáo dục phổ thông mới. Theo đánh giá của Bộ GD&ĐT, nhiều bản mẫu sách giáo khoa được các tác giả xây dựng công phu, cẩn thận, tâm huyết trên cơ sở tuân thủ định hướng đổi mới của Chương trình Giáo dục phổ thông với trọng tâm là chuyển mục tiêu giáo dục từ chú trọng truyền thụ kiến thức sang giúp học sinh hình thành, phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực. Nhiều bản mẫu SGK có quan điểm biên soạn riêng, cấu trúc sách mới, hiện đại, tiếp cận với cách biên soạn sách của các nước tiên tiến trên thế giới nhưng vẫn bảo đảm phù hợp với điều kiện nhà trường và học sinh tiểu học Việt Nam; bảo đảm tính “mở”, linh hoạt, tạo điều kiện cho giáo viên phát huy tính chủ động, sáng tạo theo định hướng và quy định của Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Trong số danh mục SGK được Bộ GD&ĐT công bố, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXBGDVN) có 24/32 tên sách thuộc 4 bộ SGK, gồm: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cùng học để phát triển năng lực; Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục. Theo NXBGDVN, mỗi bộ sách mang một thông điệp, bản sắc riêng và cụ thể hóa mục tiêu giáo dục toàn diện, chuyển từ truyền thụ kiến thức sang hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực của người học; kết nối kiến thức với cuộc sống, dẫn dắt học sinh khám phá cái mới, tổ chức dạy học theo cách sáng tạo để gợi hứng thú cho người học; phù hợp với học sinh trên mọi vùng miền trong cả nước.

Đánh giá chất lượng SGK mới, GS.TS Bùi Mạnh Hùng, nguyên Điều phối viên chính Ban phát triển chương trình Giáo dục phổ thông mới, (Bộ GD&ĐT), Tổng chủ biên SGK Tiếng Việt - Ngữ văn cho biết, các bộ SGK mới có một số điểm khác biệt về mục tiêu thực hiện; nội dung các hoạt động học tập, khám phá và tiếp cận kiến thức có tình mở; phương tổ chức các hoạt động tăng cường tương tác…

Điểm khác biệt của SGK mới so với SGK hiện hành là ở một số môn học như Toán, Tiếng Việt, Đạo đức, Tự nhiên và Xã hội,… các bài học được xây dựng các tuyến nhân vật xuyên suốt từ lớp 1 lên các lớp trên, giúp học sinh cảm thấy trang sách sống động, gần gũi, tạo cho học sinh niềm hứng thú trong học tập. PGS.TS Lê Anh Vinh, Chủ biên sách giáo khoa Toán tiểu học mới của NXBGDVN chia sẻ, SGK Toán tiểu học có một tuyến nhân vật xuyên suốt gồm 4 bạn nhỏ là Mai, Nam, Việt, Mi và một robot. Những nhân vật này sẽ cùng tham gia các hoạt động với học sinh và cùng "lên lớp" với các em. Không gian và trang phục của nhân vật khi xuất hiện cũng được quan tâm, ví dụ bài học được dạy vào gần Tết Nguyên đán thì nhân vật sẽ mặc quần áo mùa Đông và ngược lại.

Kích thích tâm lý khám phá cái mới

Không chỉ thay đổi về hình thức, nội dung trong SGK mới có nhiều sự thay đổi, kiến thức trong các bài học được tích hợp liên môn, các chủ đề phong phú.

Đánh giá nội dung SGK mới, PGS Đào Đức Doãn, Chủ tịch Hội đồng thẩm định SGK môn Đạo đức lớp 1 cho biết, 6 bản mẫu SGK môn này đều có những sáng tạo và nét độc đáo riêng. Cùng dạy về chủ đề “Yêu thương gia đình”, có sách cho học sinh khởi động bằng bài hát “Cả nhà thương nhau”, nhạc và lời Phan Văn Minh, có sách lựa chọn hát các bài “Ba ngọn nến lung linh”, sáng tác Ngọc Lễ, “Gia đình nhỏ, hạnh phúc to” của Nguyễn Văn Chung… Những câu chuyện để học sinh kể theo tranh và trả lời câu hỏi cũng đa dạng.

Theo GS Trần Kiều, Chủ tịch Hội đồng thẩm định SGK môn Toán lớp 1, với 6 bản mẫu SGK môn Toán có sự khác biệt thể hiện ở triết lý giáo dục, cách thức trình bày, việc sắp xếp trật tự chủ đề, cách dẫn dắt học sinh khám phá cái mới, cách tổ chức dạy học để tạo hứng thú cho người học. Sự thể hiện yêu cầu tích hợp và phân hóa, việc tạo cơ hội cho giáo viên đổi mới phương pháp dạy học và cách thức đánh giá... trong mỗi bản thảo SGK môn Toán lớp 1 cũng khác nhau.

Chia sẻ những điểm mới nội dung trong SGK môn Toán lớp 1 của NXBGDVN, PGS.TS Lê Anh Vinh cho biết so với sách hiện hành, sách Toán tiểu học mới có một số điểm khác biệt nhằm kích thích sự tò mò, tạo tâm lý thoải mái để các em tiếp nhận kiến thức. Theo đó, sách Toán mới tích hợp nhiều kiến thức liên môn, học sinh sẽ được biết đến truyện ngụ ngôn Rùa và Thỏ trong bài học xem giờ, thông qua bài tập nối phép tính sẽ được giới thiệu về thức ăn của các loài vật hay biết quy trình hoa sen nở và tàn nhờ bài toán xếp số. Sách Toán được thiết theo bài học và chủ đề, mỗi bài gồm bốn phần: Khám phá (giới thiệu kiến thức mới), hoạt động (thực hành trên lớp), trò chơi và luyện tập (làm bài về nhà). Hội đồng biên soạn lồng ghép các trò chơi vào bài học.

Đỗ Hòa