Nhiều BV muốn tự chủ mạnh hơn nữa

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn khẳng định: Chính phủ ban hành Nghị quyết thực hiện thí điểm tự chủ 4 BV Bạch Mai, Hữu nghị Việt Đức, Chợ Rẫy và K là chủ trương mang tính đột phá, rất kịp thời và hợp lý để giải quyết nhu cầu cấp bách hiện nay là tạo được cơ chế phù hợp, phát huy tính chủ động, phát huy hiệu quả các nguồn lực sẵn có, giúp cho việc cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh của 4 BV đạt hiệu quả cao nhất. Việc thí điểm cơ chế tự chủ cho 4 BV là hết sức cần thiết để đảm bảo việc quản lý, điều hành hoạt động đối với các đơn vị đặc thù trong ngành y tế nhằm đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.

Theo ông 4 BV được thực hiện thí điểm tự chủ, tự chịu trách nhiệm có thuận lợi gì?

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn: Thực hiện thí điểm tự chủ của 4 BV là đúng chủ trương của Đảng, nhận được sự quan tâm chỉ đạo và ủng hộ quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ ban ngành liên quan. Bản thân các BV mong muốn thực hiện đổi mới cơ chế hoạt động theo hướng tự chủ để phát huy được tính chủ động, sáng tạo trong hoạt động, hiệu quả và hiệu lực trong quản lý BV.

Tuy nhiên, đây là Nghị quyết của Chính phủ cho phép thực hiện thí điểm với thời gian không quá 2 năm, đòi hỏi nỗ lực, sáng tạo, linh hoạt rất lớn của các BV khi nhiều văn bản pháp quy liên quan còn thiếu. Đặc biệt, trong thời gian này hoạt động quản trị BV phải công khai, minh bạch, dân chủ; có sự theo dõi, kiểm tra, thanh tra, giám sát định kỳ, đột xuất của các cơ quan có thẩm quyền và của Bộ Y tế.

Sau thời gian thí điểm, Bộ Y tế sẽ tổng kết, rút kinh nghiệm để điều chỉnh, bổ sung, xây dựng chính sách phù hợp, hiệu quả trình Chính phủ, cấp có thẩm quyền ban hành.

Còn đối với cả hệ thống BV công lập thì khả năng tự chủ đến đâu thứ Thứ trưởng?

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn: Hiện nay, sự đổi mới toàn diện từ quản lý về tài chính, quản lý về xây dựng, quản lý về con người trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về vấn đề tự chủ đã được xây dựng tương đối đầy đủ. Bệnh cạnh đó, một số địa phương, một số BV lớn đã tự chủ chi thường xuyên, bắt đầu chi đầu tư nên việc tự chủ hoàn toàn giúp cho công tác lãnh đạo, quản lý và đảm bảo chất lượng khám, chữa bệnh, đặc biệt là các BV lớn, chuyên khoa sâu và BV tự chủ là thật sự cần thiết. Do vậy, khả năng thích ứng của hệ thống BV ở nước ta là tốt, phù hợp đối với chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước và của ngành trong giai đoạn hiện nay.

Tính đến năm 2018, cả nước có khoảng 147 BV công lập tự chủ chi thường xuyên, chiếm 16,9% số BV công lập (năm 2017 có 80 BV, chiếm 9,4%). Riêng Bộ Y tế đã có 23/45 BV trực thuộc tự chủ chi thường xuyên, chiếm 51%. Năm 2019 sẽ có thêm 3 BV trực thuộc Bộ chuyển từ nhóm tự bảo đảm một phần chi hoạt động thường xuyên sang nhóm tự bảo đảm chi phí hoạt động thường xuyên, nâng tổng số BV trực thuộc Bộ tự chủ chi thường xuyên lên 26/45 BV. Vừa qua, Chính phủ đã cho phép thí điểm 4 BV tự chủ cả chi thường xuyên và chi đầu tư (chuyển từ nhóm tự chủ chi thường xuyên lên).

Hiện nay, có nhiều BV muốn được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm như 4 BV trên. Ví dụ: BV Răng Hàm mặt Trung ương Hà Nội và một số BV khác thuộc TPHCM và Thành phố Hà Nội.

Vậy những điều kiện cần thiết để các BV thực hiện tự chủ là gì, thưa ông?

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn: Các BV có thể tự chủ chi thường xuyên và chi đầu tư cần đáp ứng đủ những tiêu chí cụ thể.

Thứ nhất, có cơ sở hạ tầng, trang thiết bị cơ bản đáp ứng các tiêu chuẩn, định mức theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ nhà nước giao, đặt hàng.

BV có khả năng huy động vốn ngoài ngân sách để đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, cải tạo mở rộng cơ sở hạ tầng, mua sắm mới, thay thế, bổ sung trang thiết bị để tăng số lượng, nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu của người dân.

Cuối cùng là BV có nguồn thu từ các hoạt động theo chức năng nhiệm vụ nhà nước giao (bao gồm cả nguồn ngân sách nhà nước đặt hàng theo mức giá do cơ quan có thẩm quyền quyết định), nguồn thu từ các hoạt động kinh doanh, dịch vụ bảo đảm được chi hoạt động thường xuyên và dành được nguồn để chi đầu tư phát triển.

Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận thực tế nhiều BV vẫn e ngại khi nói đến tự chủ vì sợ ngân sách nhà nước không đầu tư nữa. Người dân thì lo BV chạy theo lợi nhuận thay vì cung cấp dịch vụ y tế công theo đúng chức năng, nhiệm vụ. Thậm chí nhiều người còn lo nếu có cơ chế kiểm soát quyền lực thì BV công sẽ biến thành BV của một nhóm lãnh đạo, nhóm lợi ích, Thứ trưởng nghĩ sao về vấn đề này?

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn: Mặc dù các BV tự chủ hoàn toàn, nhưng các BV vẫn cung cấp dịch vụ y tế công theo đúng chức năng, nhiệm vụ. Ví dụ như: Giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế: áp dụng theo giá dịch vụ khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế do Bộ Y tế ban hành.

Đối với giá dịch vụ y tế theo yêu cầu: Bộ Y tế ban hành khung giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu tính đủ các yếu tố chi phí hình thành giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, có tích lũy trên cơ sở tham khảo giá của các BV tư nhân và các BV có vốn đầu tư ở nước ngoài tại Việt Nam.

BV được quyết định giá dịch vụ y tế đối với dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu trong phạm vi khung giá do Bộ Y tế ban hành và thực hiện kê khai giá, niêm yết giá theo quy định của pháp luật về giá.

Không có chuyện BV công sẽ biến thành BV của một nhóm lãnh đạo, nhóm lợi ích vì các BV vẫn chịu sự quản lý nhà nước của Bộ Y tế. Các BV tự chủ tự bảo đảm chi thường xuyên và đầu tư có quy mô lớn phải thành lập Hội đồng quản lý để quyết định các vấn đề mang tính chiến lược, các vấn đề quan trọng của BV. Hội đồng quản lý có 1 đại diện của Bộ Y tế. Các BV phải thành lập Ban Kiểm soát để giám sát hoạt của đơn vị theo đúng các chức năng, nhiệm vụ trong Quy chế tổ chức và hoạt động của đơn vị, giám sát và kiểm soát nhằm tăng cường trách nhiệm giải trình và tính minh bạch của đơn vị; không tham gia vào hoạt động quản lý hàng ngày của đơn vị.

Xin Thứ trưởng cho biết tầm nhìn dài hạn của Bộ Y tế đối với lộ trình tự chủ BV công lập trong thời gian tới?

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn: Cơ chế tự chủ đã phát huy tính năng động, sáng tạo của các BV công trong việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, sắp xếp tổ chức lại bộ máy, sử dụng nguồn nhân lực và tài chính một cách có hiệu quả; góp phần tăng số lượng, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế; huy động được nguồn lực ngoài ngân sách đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, trang thiết bị; giảm chi thường xuyên từ ngân sách cấp cho các BV, giảm số lượng người làm việc hưởng lương từ ngân sách Nhà nước…,

Bên cạnh những mặt tích cực, còn những mặt hạn chế trong việc giao tự chủ cho các BV như gia tăng chỉ định dịch vụ cận lâm sàng, kéo dài thời gian nằm điều trị, có xu hướng tiết kiệm nhân lực, giảm chi phí tối thiểu để tăng chênh lệch thu, chi. Do đó, Bộ Y tế cần có những giải pháp để công tác tự chủ tài chính của BV công lập, trong đó có các BV trực thuộc Bộ Y tế được tốt hơn trong thời gian tới.

Trước hết các BV công lập được phân loại làm 4 nhóm: Tự bảo đảm chi thường xuyên và đầu tư; tự bảo đảm chi thường xuyên; tự bảo đảm một phần chi thường xuyên và đơn vị do ngân sách bảo đảm toàn bộ chi thường xuyên. Đơn vị nhóm 1 là đơn vị đã đầu tư từ các nguồn ngoài ngân sách Nhà nước hoặc ngân sách Nhà nước đầu tư nhưng kể từ khi giao nhóm 1 phải tự đầu tư, trừ 1 số trường hợp đặc biệt.

Chúng ta phải xây dựng được một hành lang pháp lý đầy đủ, gắn trách nhiệm của Thủ trưởng đơn vị trong việc quản lý sử dụng tài sản, tài chính, nhân lực của BV.

Giao quyền tự chủ phải gắn với khả năng tự chủ tài chính của BV, mức tự chủ tài chính của BV cao thì được tự chủ cao hơn về tổ chức bộ máy, biên chế, tài chính. Các đơn vị tự chủ tự bảo đảm chi thường xuyên và đầu tư; tự bảo đảm chi thường xuyên có quy mô lớn phải có Hội đồng quản lý để quyết định các vấn đề mang tính chiến lược, các vấn đề quan trọng của BV.

Trong các BV tự chủ phải tăng cường vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng; tăng cường vai trò giám sát của người lao động.

Các BV tự chủ phải đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý năng động, có năng lực quản lý, nắm chắc tư tưởng, đường lối của Đảng, Nhà nước về kinh tế thị trường định hướng XHCN.

Cơ chế giá dịch vụ được xây dựng, ban hành gắn với đánh giá chất lượng BV, các BV được đánh giá chất lượng cao sẽ được hệ số giá cao hơn và ngược lại.

Xin cám ơn Thứ trưởng!

Thúy Hà (thực hiện)