Nhiệm vụ khó khăn

(Ảnh minh họa: Reuters)

Cuối tuần qua, Bộ trưởng Brexit của Anh D.Raab và Trưởng đoàn đàm phán của EU về Brexit M.Barnier đã có cuộc gặp tại Bỉ nhằm tháo gỡ vướng mắc cho tiến trình đàm phán Brexit. Phát biểu sau cuộc gặp nói trên, ông Barnier tuyên bố, hai bên có thể đạt được thỏa thuận này đúng thời điểm lãnh đạo các nước thành viên EU tiến hành hội nghị cấp cao trong các ngày 18 và 19-10 tới. Trong khi đó, Bộ trưởng Raab khẳng định, ông “có niềm tin mạnh mẽ” rằng Anh và EU sẽ sớm đạt được thỏa thuận cuối cùng về Brexit. Các nguồn tin châu Âu cho biết, trong cuộc hội đàm nói trên, hai quan chức EU và Anh đã trao đổi và đạt được nhất trí cao trong vấn đề hợp tác an ninh hậu Brexit. Ông BBarnier tuyên bố EU tìm kiếm một “quan hệ đối tác đầy tham vọng” trong các vấn đề an ninh với Anh sau khi nước này rời khỏi mái nhà chung EU. Trước đó, ông Barnier thông báo, EU sẵn sàng đề xuất một mối quan hệ gần gũi chưa từng có tiền lệ với Anh sau khi nước này rời khỏi EU.

Tuy nhiên, động thái nêu trên không thể xua đi những quan ngại đang gia tăng tại châu Âu về một kịch bản không đạt được thỏa thuận Brexit khi Anh rời EU vào tháng 3-2019. Quan ngại của giới phân tích cũng như người dân châu Âu là có cơ sở, trong bối cảnh chỉ còn hơn sáu tháng nữa là tới thời điểm Anh rời khỏi EU, nhưng hiện hai bên vẫn bất đồng về hai vấn đề quan trọng là đường biên giới giữa Bắc Ireland (Anh) và CH Ireland, cũng như mối quan hệ thương mại tương lai giữa hai bên. Theo đó, triển vọng đàm phán Brexit vẫn còn mờ mịt. Về vấn đề đường biên giới Bắc Ireland, Chính phủ CH Ireland muốn có một kế hoạch dự phòng đối với vấn đề đường biên giới trong thỏa thuận Brexit. Theo đó, đường biên giới mềm phải được bảo đảm nếu như thỏa thuận quan hệ thương mại tương lai giữa Anh và EU không có điều kiện này. Trong khi đó, Chính phủ Anh không muốn chấp thuận bất cứ dàn xếp nào để Bắc Ai-len có những quy chế khác biệt với các vùng khác của Anh.

Về vấn đề thị trường, trước khi diễn ra cuộc gặp với đại diện Anh cuối tuần qua, Trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU cho rằng, Anh phải tôn trọng những nguyên tắc căn bản của EU và khẳng định “thị trường đơn lẻ phải là thị trường đơn lẻ”. Ông nhấn mạnh, Anh không thể tiếp cận thị trường đơn lẻ theo cách chỉ giữ những nguyên tắc mà Anh muốn, thay vì tất cả mọi nguyên tắc của thị trường này. Giới phân tích cho rằng, với phát ngôn nói trên, ông Bác-ni-ê gián tiếp ám chỉ đến Sách trắng Brexit của Thủ tướng Anh T.May về việc Anh sẽ áp dụng các nguyên tắc của thị trường đơn lẻ đối với giao thương hàng hóa, nhưng không áp dụng những nguyên tắc này với ngành dịch vụ và tránh những điều kiện bắt buộc về tự do di chuyển trong các nước thuộc thị trường đơn lẻ. Trong khi đó, Bộ trưởng Ngoại giao Ðức H.Maas mới đây cũng cho rằng, EU sẽ không nhượng bộ trong vấn đề thị trường đơn lẻ đối với Anh.

Một tín hiệu nữa từ EU và Anh khiến giới phân tích và dư luận châu Âu lo ngại là dù khẩn trương đàm phán, nhưng đôi bên đều đang rốt ráo chuẩn bị cho kịch bản “Brexit không có thỏa thuận”. Thủ tướng Anh tuyên bố, việc không đạt được một “thỏa thuận ly hôn” với EU trước thời hạn Anh rời khỏi khối này vào năm tới “sẽ không phải là tận thế”. Trước đó, Chính phủ Anh cho biết họ đã chuẩn bị và sẽ công bố một phương án hành động trong trường hợp đàm phán Brexit đổ vỡ để tránh bị động và thiệt hại cho doanh nghiệp. Phía EU cũng đã có các động thái tương tự, chính phủ nhiều nước thành viên EU cũng sẵn sàng chuẩn bị giải pháp đối phó cho tình huống không mong muốn này. Thủ tướng Pháp đã yêu cầu các bộ trưởng chuẩn bị các biện pháp dự phòng cần thiết “để giảm bớt những khó khăn liên quan đến thách thức chưa từng có” trong trường hợp đàm phán Brexit thất bại. Các biện pháp của Chính phủ Pháp sẽ bao gồm tạo điều kiện thuận lợi cho việc lưu trú của công dân Anh hiện đang sống ở Pháp và bảo đảm kiểm soát biên giới.

Ngay ở thời điểm Bộ trưởng Brexit của Anh và Trưởng đoàn đàm phán của EU về Brexit lạc quan về một “kết thúc có hậu” cho Brexit, vẫn có những tín hiệu từ cả hai phía cho thấy tiến trình đàm phán tới đây khó diễn ra suôn sẻ. Trả lời phỏng vấn báo Sunday Telegraph hôm 2-9, Thủ tướng Anh T.May khẳng định, Anh sẽ không nhượng bộ với EU. Trong khi đó, ông Barnier cũng đã để ngỏ khả năng kéo dài thêm một thời gian ngắn các cuộc đàm phán, nhằm đạt được thỏa thuận với Anh, đồng thời nhấn mạnh rằng các thỏa thuận này phải được hoàn tất vào giữa tháng 11.

Xem ra việc đưa đàm phán Brexit về đích đúng kế hoạch đang ngày càng trở thành một nhiệm vụ khó khăn đối với cả Anh và EU. Giới phân tích dự báo, một kịch bản Brexit không có thỏa thuận sẽ là thảm họa đối với cả kinh tế Anh và kinh tế EU.

ĐÔNG DƯƠNG