Nhiễm mặn, thiếu nước bất thường giữa mùa mưa bão, ai 'cứu' Đà Nẵng?

Hai dự án cấp nước đã được khởi công…

Như tin đã đưa, mặc dù đang giữa mùa mưa bão nhưng ngày 5/11, Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng (Dawaco) vẫn phải thông báo tới các khách hàng về việc nước sông Cầu Đỏ bị nhiễm mặn gấp 12,3 - 16,3 lần quy chuẩn. Để đảm bảo chất lượng nguồn nước thô cung cấp cho TP, Dawaco phải lấy nước từ Trạm bơm An Trạch nên lưu lượng và áp lực nước trong mạng lưới đang thấp so với bình thường.

Biểu đồ độ mặn nước thu tại cửa thu nước sông Cầu Đỏ do Dawaco cung cấp

Việc đẩy mặn trên sông Cầu Đỏ trông chờ rất nhiều vào các nhà máy thủy điện ở thượng nguồn sông Vu Gia, Thu Bồn (Quảng Nam) xả nước. Nhưng hiện mực nước ở các hồ thủy điện cũng đang cực kỳ thấp. Chỉ có thủy điện Đăk Mi 4 còn được 11m nước (thấp hơn cả mức bình thường trước đón lũ); trong khi thủy điện A Vương thấp hơn mực nước bình thường trước đón lũ tới 30m nên dù rất muốn giúp Dawaco nhưng không có nước để xả…

Nguyên do là mùa mưa bão năm nay ở khu vực Trung bộ bị thiếu hụt lượng mưa, đã giữa mùa lũ mà vẫn chưa có lũ. Tổng Giám đốc Dawaco Hồ Hương lo lắng: “Mực nước trung bình tại Trạm quan trắc Ái Nghĩa là 2,6 – 2,7m nhưng mấy ngày nay nhiều lúc chỉ còn 1,8m – 1,9m. Tình hình đang cực kỳ căng thẳng. Chúng tôi rất lo, nếu trời tiếp tục không mưa thì không đợi tới hè sang năm mà ngay dịp Tết sắp tới sẽ bị nhiễm mặn, thiếu nước sinh hoạt cung cấp cho TP!”.

Trước tình hình đó, ông Hồ Hương cho hay, để có thể đảm bảo cung cấp nước cho TP Đà Nẵng khi nhà máy nước (NMN) Hòa Liên 120.000m3/ngày chưa được hình thành, từ đầu quý 2/2018 Dawaco đã khởi công dự án nâng công suất NMN Cầu Đỏ phân kỳ 1 thêm 60.000 m3/ngày. Đồng thời khởi công xây dựng mới dự án NMN Hồ Hòa Trung công suất 10.000m3/ngày tại Khu công nghệ cao (xã Hòa Liên, huyện Hòa Vang).

Với tổng mức đầu tư gần 300 tỷ đồng, dự kiến 2 dự án nêu trên sẽ đưa vào hoạt động trong quý 2/2019, góp phần nâng công suất thiết kế của NMN Cầu Đỏ lên 230.000 m3/ngày và nâng tổng công suất thiết kế của các NMN hiện có trên toàn TP lên 285.000 m3/ngày tính đến quý 2/2019.

Nhưng nguy cơ thiếu nước vẫn hiển hiện

Đáng chú ý, mặc dù dự kiến đến quý 2/2019, tổng công suất thiết kế của các NMN trên địa bàn mới đạt 285.000 m3/ngày nhưng ngay ở thời điểm hiện nay, tổng công suất các NMN có khả năng cung cấp nước mà Dawaco huy động thực tế có lúc đã lên đên 310.000 m3/ngày (tháng 6/2018). Khi đó, tất cả các NMN đều phải vận hành vượt công suất 25%.

“Dawaco chỉ có thể duy trì việc vận hành vượt tải trong khoảng 03 tháng mùa hè và phải hoạt động trở lại đúng theo công suất thiết kế, còn nếu kéo dài tình trạng này sẽ ảnh hưởng đến sự an toàn của nhà máy, máy móc thiết bị. Thế nhưng nay đã vào giữa mùa mưa bão mà vẫn bị nhiễm măn, thiếu nước thì việc vận hành máy móc, thiết bị là hết sức đáng lo ngại” – Ông Hồ Hương cho hay.

Đồng thời ông cung cấp cho PV Infonet bảng thống kê về khả năng ngày cấp nước lớn nhất của Dawaco dự tính đến thời điểm tháng 6/2019:

“Số liệu trên cho thấy tổng công suất của tất cả các NMN hiện có trên địa bàn Đà Nẵng phát ra có thể là 364.500 m3/ngày vào 03 tháng mùa hè. Với công suất như trên sẽ không đáp ứng được nhu cầu sử dụng nước cho toàn TP đến năm 2020. Nay thêm tình trạng mùa mưa 2018 bị thiếu hụt lượng mưa, mùa khô 2019 chắc chắn bị hạn nặng thì không đợi tới năm 2020 mà ngay sang năm thôi, an ninh nguồn nước cung cấp cho Đà Nẵng đã phải đối mặt với nguy cơ rất lớn rồi!” – Ông Hồ Hương nhấn mạnh.

Dự án Nhà máy nước Hòa Liên đang “trôi” về đâu?

Như tin đã đưa, qua giám sát về tình hình thiếu nước sinh hoạt và nước sông Cầu Đỏ nhiễm mặn nặng xảy ra từ ngày 31/8 đến 5/9, Ban Đô thị HĐND TP Đà Nẵng đã có báo cáo kiến nghị UBND TP chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án xây dựng NMN Hòa Liên. Dawaco đã nhiều lần đề nghị lãnh đạo các cấp quyết định chủ trương triển khai NMN 120.000m3/ngày này càng sớm càng tốt để đảm bảo nguồn nước sạch cho TP, cũng như đảm bảo cấp nước an toàn cho các năm tiếp theo.

Về phần mình, là đơn vị trước đây được lãnh đạo TP Đà Nẵng giao làm chủ đầu tư NMN Hòa Liên (bằng nguồn vốn tự có và vốn vay, không sử dụng vốn ODA của Nhật Bản), tính đến tháng 10/2018, Dawaco đã hoàn thành công tác đánh giá tác động môi trường dự án và đã được Bộ TN&MT phê duyệt tại Quyết định số 1826/QĐ-BTNMT ngày 08/6/2018.

UBND TP Đà Nẵng đã phê duyệt điều chỉnh quy hoạch TL 1:500 nhà máy nước Hòa Liên tại Quyết định 1452/QĐ-UBND ngày 09/4/2018. Dawaco cũng đã hoàn thành hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi và thiết kế cơ sở; hoàn thành thẩm tra các công trình phụ trợ thuộc dự án bao gồm đập dâng, trạm bơm nước thô, tuyến ống nước thô; đang triển khai công tác lập quy hoạch chi tiết các công trình phụ trợ.

Tuy nhiên, hiện dự án này lại đang bị “treo”, bởi căn cứ Thông báo 367-TB-TU ngày 24/4/2018 của Thành ủy Đà Nẵng, UBND TP Đà Nẵng đã có văn bản số 3116/UBND-QLĐTư ngày 2/5/2018 chỉ đạo về việc thay đổi chủ trương đầu tư dự án xây dựng NMN Hòa Liên. Theo đó, thay vì giao cho Dawaco làm chủ đầu tư như trước, UBND TP Đà Nẵng thống nhất chủ trương đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án này theo hình thức BOT.

Đồng thời giao Sở Xây dựng là cơ quan nhà nước có thẩm quyền, chủ trì, phối hợp với Sở KH&ĐT, Sở Tài chính, Sở TN&MT, Sở NN&PTNT và các đơn vị liên quan căn cứ chủ trương đến trên, xây dựng phương án đầu tư dự án, báo cáo đề xuất UBND TP Đà Nẵng xem xét, trình Thường trực Thành ủy trước ngày 10/5/2018. Báo cáo đề xuất nêu rõ về quy mô đầu tư, các phương án tài chính, đánh giá hiệu quả đầu tư, tiến độ và kế hoạch triển khai.

Đáng nói là cho đến chiều 5/11, tức là đã 6 tháng trôi qua nhưng theo ông Hồ Hương thì lãnh đạo Đà Nẵng vẫn chưa có quyết định chính thức về hình thức đầu tư NMN Hòa Liên. Sốt ruột với nhiệm vụ đảm bảo cung cấp nước sạch cho TP, Dawaco có đề xuất làm chủ đầu tư dự án bằng nguồn vốn tự cân đối và vốn vay, thời gian thi công (trừ công tác chuẩn bị đầu tư) khoảng 24 tháng, nhưng vẫn chưa thấy có hồi âm gì của các cấp có thẩm quyền.

Mãi đến ngày 31/10, Sở Xây dựng Đà Nẵng mới có văn bản 10194/SXD-HTKT yêu cầu Dawaco báo cáo rà soát tiến độ thực hiện dự án NMN Hòa Liên, trong khi chính Dawaco cũng không biết mình có được làm chủ đầu tư dự án hay không? Với tình hình này, nếu có vấn đề xảy ra đối với an ninh nguồn nước cung cấp cho 1,5 triệu dân Đà Nẵng trong thời gian tới thì ai sẽ chịu trách nhiệm? Lãnh đạo TP, Sở Xây dựng hay Công ty Cấp nước Đà Nẵng – Dawaco?

HẢI CHÂU