Nhật Bản: Tân Thủ tướng, tân chính sách?

Tân Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide (giữa, hàng trước) và các thành viên nội các chụp ảnh chung tại Tokyo, Nhật Bản, ngày 16-9-2020. Ảnh: AFP

Trước khi trở thành Thủ tướng vào ngày 16-9, ông Suga vốn là trợ thủ đắc lực hàng đầu của ông Abe với chức vụ là Chánh văn phòng Nội các Chính phủ, Người phát ngôn của Thủ tướng và là người điều phối các chính sách của ông Abe. Ông Abe Shinzo đột ngột từ chức vào ngày 28-8 vì lý do sức khỏe yếu khi vị thế của ông đang ở thời kỳ đỉnh cao và đang nhận được sự tín nhiệm rất lớn từ người dân.

Giới chuyên gia chính trị nhìn nhận, với nền tảng vững chắc mà người tiền nhiệm Abe Shinzo dày công gây dựng, không khó để hiểu tại sao ông Suga đưa ra lời cam kết sẽ tiếp tục thực hiện chiến lược kinh tế của ông Abe (Abenomics), nhất là khi ông Suga chính là một trong những người trực tiếp thực hiện xuyên suốt những chính sách này. Việc duy trì chính sách được đánh giá là hiệu quả cũng là một cơ sở để giữ được sự ổn định của đất nước nói chung và sự lãnh đạo của chính phủ nói riêng.

Tuy nhiên, nếu chỉ đơn thuần là việc tiếp tục duy trì chính sách của người tiền nhiệm thì sự ổn định của đất nước chắc chắn sẽ khó có thể đạt được và vị trí lãnh đạo của tân Thủ tướng cũng khó lòng để vững chắc. Bởi lẽ, 2 thách thức chính của tân Thủ tướng hiện nay là kiểm soát Covid-19 và khôi phục kinh tế. Trong 3 quý đầu năm nay, Nhật Bản liên tục tăng trưởng âm và bắt đầu rơi vào suy thoái khi dịch Covid-19 bùng phát.

Vì vậy, ngoài kế thừa thành tựu đang có, việc tạo nên bản sắc với những chính sách riêng của nhà lãnh đạo mới sẽ là yếu tố để quyết định cho điều này. Một trong những yếu tố giúp ông Suga dễ dàng chiến thắng trong cuộc đua giành chức Thủ tướng là lời cam kết dẫn dắt đất nước ứng phó và vượt qua đại dịch Covid-19 một cách hiệu quả - điều mà dư luận trong nước cho rằng, ông Abe đã không làm được.

Giới quan sát chính trị nhìn nhận, đường hướng của ông Suga đang hé lộ nhiều sự khác biệt so với người tiền nhiệm theo chiều hướng khá tích cực và phù hợp với tình hình thực tiễn. Khác với cựu Thủ tướng Abe với chính sách tăng chi tiêu công để kích thích tăng trưởng, ông Suga dự định kết hợp chính sách tài khóa mở rộng và cải cách chi tiêu, không giảm thuế tiêu dùng nhằm hỗ trợ nền kinh tế đang suy yếu bởi dịch Covid-19. Ông Suga cũng đặt ưu tiên hàng đầu trong việc kích thích du lịch nội địa nhằm giúp ngành du lịch vực dậy sau khoảng thời gian dài khốn đốn vì dịch bệnh.

Đặc biệt, Thủ tướng Suga sẽ đặt công tác ứng phó và khống chế dịch Covid-19 trở thành mục tiêu đầu tiên của mình ngay sau khi nhậm chức, nhất là khi dư luận vốn chỉ trích chính quyền của người tiền nhiệm yếu kém trong vấn đề này. Một trong những bước triển khai đầu tiên của Thủ tướng Suga sẽ là việc củng cố hệ thống y tế, tái thiết các cơ quan chức năng của chính phủ về phòng, chống dịch bệnh.

Ngoài 2 thách thức hiện hữu, giới chuyên gia dự báo, ông Suga có thể sẽ đạt thành tựu mới trong vấn đề đối nội nhưng sẽ gặp khó khăn trong vấn đề đối ngoại và an ninh. Bởi lẽ, ông Suga là người ít kinh nghiệm trong lĩnh vực này, trong khi thế giới đang chứng kiến nhiều diễn biến tiêu cực mà Nhật Bản có vai trò tương đối quan trọng trong hầu hết mọi vấn đề. Ở góc độ tích cực, việc ông Suga dễ dàng đánh bại các đối thủ và trở thành Thủ tướng mới của Nhật Bản đã cho thấy, niềm tin của “đất nước mặt trời mọc” dành cho ông là rất lớn và ông cũng là người xứng đáng nhất trong lúc này.

Thanh Trúc