Nhật Bản hỗ trợ tỉnh Quảng Nam trong nhiều dự án phát triển bền vững

Nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Cơ Tu được ưu tiên phát triển tại Quảng Nam với sự hỗ trợ của JICA.(Ảnh: Kiều Giang)

Trong khuôn khổ Những ngày Nhật Bản ở Quảng Nam diễn ra từ ngày 16 - 19/8, ông Konaka Tetsuo, Trưởng đại diện JICA tại Việt Nam đã chia sẻ với báo chí về các mô hình dự án hợp tác giữa JICA với tỉnh Quảng Nam trong những năm qua, đặc biệt là những dự án hợp tác kỹ thuật quy mô nhỏ được thực hiện bởi các tổ chức, đoàn thể của Nhật Bản.

Các dự án về phát triển môi trường bền vững

Một trong những dự án nổi bật mà JICA đang tiến hành ở tỉnh Quảng Nam là Dự án viện trợ không hoàn lại cải thiện môi trường nước khu vực Chùa Cầu, Hội An – một địa điểm du lịch nổi tiếng nhưng hiện đang bị ô nhiễm nước khá nghiêm trọng.

Dự án này hỗ trợ cải tạo hệ thống kênh dẫn nước thải và xây dựng nhà máy xử lý nước thải với công suất 2000 m3/ngày, để xử lý nước ô nhiễm tại kênh dẫn tới Chùa Cầu. Tới nay, nhà máy đã gần hoàn thiện, đang lắp đặt hệ thống điện và dự kiến sẽ hoàn thành vào tháng 10 hoặc tháng 11/2018.

Bên cạnh dự án viện trợ không hoàn lại, JICA cũng tiến hành một số dự án hợp tác quy mô nhỏ theo loại hình “Hợp tác Đối tác Phát triển”, trong đó JICA hỗ trợ ngân sách và ủy thác việc thực hiện cho các tổ chức phi chính phủ, chính quyền địa phương hoặc trường đại học của Nhật Bản nhằm khuyến khích người dân Nhật Bản tham gia vào hoạt động hợp tác quốc tế sử dụng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) để chuyển giao công nghệ và chia sẻ kinh nghiệm.

Dự án điển hình trong loại hình này là “Chương trình giảm thiểu khối lượng rác thải theo mô hình Naha tại thành phố Hội An” được thành phố Naha thuộc tỉnh Okinawa (Nhật Bản) thực hiện tại tất cả 13 xã phường trên địa bàn thành phố Hội An, dựa trên kinh nghiệm thực hiện mô hình “Thành phố Cộng sinh Môi trường” của thành phố Naha. Các chuyên gia của Naha rất giàu kinh nghiệm về giảm thiểu rác thải kinh doanh và kinh nghiệm trong lĩnh vực làm du lịch với mô hình cân nhắc về môi trường, vốn đã trở thành “thương hiệu” của thành phố Naha. Dự án được triển khai với 3 giai đoạn (4/2008 - 3/2011; 8/2012 - 7/2015; 3/2016 - 3/2019).

Ưu tiên phát triển du lịch bền vững cho địa phương

Bởi thế mạnh kinh tế của tỉnh Quảng Nam là du lịch, các dự án hỗ trợ của JICA thực hiện tại tỉnh Quảng Nam đều tập trung vào phát triển du lịch, một trong những lĩnh vực đóng vai trò rất quan trọng trong định hướng phát triển kinh tế của Chính phủ Việt Nam.

Bên cạnh dự án thành phố sinh thái Hội An còn có dự án dài hơi khác về Hỗ trợ phát triển tiềm lực nông thôn dựa vào sự chủ động của cộng đồng dân tộc thiểu số Cơ Tu huyện Nam Giang do Tổ chức Cứu trợ Phát triển Quốc tế Nhật Bản (FIDR) thực hiện. Dự án được thực hiện từ tháng 8/2016, dự kiến kết thúc vào tháng 7/2020, áp dụng phương pháp phát triển du lịch dựa vào cộng đồng.

Dự án hướng đến phát triển kinh tế địa phương, gìn giữ các giá trị văn hóa có nguy cơ mai một của dân tộc Cơ Tu như dệt vải, các điệu nhảy, món ăn truyền thống…, áp dụng phương pháp “săn tìm kho báu” (takaramono sagashi) của Nhật Bản trong việc tìm kiếm, khai thác và thương mại hóa các sản phẩm du lịch có giá trị của địa phương.

Phương thức du lịch dựa vào cộng đồng cho phép phát huy tối đa các tiềm năng và thế mạnh văn hóa bản địa, lịch sử, tập quán sinh hoạt của địa phương, đồng thời góp phần cải thiện thu nhập, ổn định đời sống của người dân, từ đó đảm bảo sự phát triển chủ động và tính bền vững của ngành du lịch địa phương. Hơn nữa, phát triển du lịch dựa vào cộng đồng cũng là một cơ hội để người dân địa phương nhìn lại và hiểu sâu sắc về những giá trị truyền thống đặc sắc của chính cộng đồng địa phương nơi mình sinh sống, từ đó người dân địa phương sẽ truyền tải đến du khách những giá trị này bằng tình yêu và sự tôn trọng.

Một dự án khác cũng rất đáng được kể tới là Dự án phát triển kênh bán hàng thông qua liên kết giữa địa phương với sản phẩm và du lịch – Mở rộng và phát triển sản phẩm thủ công mỹ nghệ truyền thống, do thành phố Minamiboso, tỉnh Chiba (Nhật Bản), thực hiện. Dự án đang hỗ trợ làng nghề Quảng Nam phát triển các sản phẩm thủ công mỹ nghệ thông qua các hoạt động: hỗ trợ thiết kế và cải tạo một số cửa hàng giới thiệu các sản phẩm của nghệ nhân; nâng cao năng lực của của các nghệ nhân thông qua các buổi hội thảo tập huấn hướng tới sản xuất ra các sản phẩm đáp ứng với nhu cầu của khách du lịch.

Người dân biểu diễn điệu múa truyền thống Tung Tung Ya Yá trong khuôn khổDự án du lịch dựa vào cộng đồng tại Quảng Nam (Ảnh: Kiều Giang)

Bên cạnh những hỗ trợ về tài chính thông qua các dự án viện trợ không hoàn lại và hợp tác đối tác phát triển, JICA còn cử các tình nguyện viên người Nhật sang làm việc theo nhiệm kỳ 2 năm, để cùng chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ người dân ở cấp cơ sở. Văn phòng JICA Việt bắt đầu cử tình nguyện viên tới Quảng Nam từ tháng 12 năm 2003 và đã có tổng cộng 18 tình nguyện viên Nhật Bản đã và đang làm việc tại Quảng Nam chủ yếu trong lĩnh vực kiến trúc, giáo dục môi trường và bảo tồn di sản văn hóa.

Các dự án JICA ở tỉnh Quảng Nam tuy không lớn về quy mô, giá trị nhưng đều là những dự án dài hơi, mang lại hiệu quả lâu dài, bền vững nhờ những cam kết đồng hành phát triển của JICA cùng với quyết tâm và sự chủ động vào cuộc của tỉnh Quảng Nam./.

Kiều Giang