Nhật Bản đối mặt với cuộc khủng hoảng tỷ lệ sinh nghiêm trọng

Từ tháng 1 đến tháng 7 năm nay, tỷ lệ sinh tại Nhật giảm 5,9% do nhóm phụ nữ trong độ tuổi sinh sản bị thu hẹp. Trong khi đó, nhiều phụ nữ trì hoãn hoặc quyết định không sinh con, theo số liệu từ Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi.

Trong giai đoạn này, tổng số ca sinh là 518.590. Trong cả năm 2018, tổng số ca sinh chính thức là 918.397, không tính trẻ sơ sinh nước ngoài sinh ở Nhật Bản hay trẻ sơ sinh Nhật Bản sinh tại nước ngoài.

Yasushi Mineshima, phát ngôn viên của Viện nghiên cứu An ninh xã hội và Dân số quốc gia, mô tả sự sụt giảm tỷ lệ sinh “xảy ra nhanh hơn dự đoán chính thức”.

Tỷ lệ sinh của Nhật Bản đã giảm đáng kể kể từ cuối những năm 1970. Vào năm 2005, tỷ lệ này chạm đáy xuống mức 1,26 trẻ/phụ nữ, nhưng sau đó phục hồi cho đến khi giảm trở lại vào năm 2016.

Vào năm 2018, tỷ lệ sinh ở mức 1,42 trẻ/phụ nữ, trong khi tỷ lệ cần thiết để duy trì dân số ổn định là 2,1. Năm ngoái, tỷ lệ sinh của Mỹ là 1,72, nhưng ở Hàn Quốc, tỷ lệ xuống mức thấp kỷ lục 0,98 trẻ/phụ nữ.

Ngày càng có ít trẻ sơ sinh được sinh ra tại Nhật Bản. Ảnh: NPR.

Mineshima tin rằng cuộc khủng hoảng ở Nhật Bản xảy ra do nhóm phụ nữ trong độ tuổi sinh sản bị thu hẹp. “Những đứa trẻ trong thời kỳ bùng nổ sinh sản đã ở độ tuổi 40-50, điều này khiến các ca sinh nở sụt giảm trầm trọng”, ông bình luận.

Phụ nữ đang trì hoãn việc sinh con vì nhiều người tham gia vào lực lượng lao động, theo phân tích của chính phủ. Độ tuổi sinh con lần đầu trung bình của phụ nữ tăng từ 25,6 vào năm 1970 lên 30,7 trong năm 2018.

Một nguyên nhân khác khiến tỷ lệ sinh giảm tại Nhật Bản là tỷ lệ kết hôn giảm, trong khi việc sinh con khi không kết hôn vẫn chưa được chấp nhận rộng rãi.

Năm 2018, tỷ lệ kết hôn ở mức 4,7 trên 1.000 người (tính trong năm). Trong thập niên 70, cứ 1.000 người thì có đến hơn 10 người kết hôn trong một năm. Năm 2015, tỷ lệ những người chưa từng kết hôn ở tuổi 50 đạt 23% đối với nam và 14% với nữ, mức cao nhất từ trước đến nay.

Theo một nghiên cứu của Đại học Tokyo, tình trạng thiếu kinh nghiệm tình dục cũng đang gia tăng ở quốc gia này, với tỷ lệ phụ nữ chưa quan hệ tình dục trong độ tuổi từ 18 đến 39 tăng từ 21,7% trong năm 1992 lên 24,6% vào năm 2015.

Tỷ lệ phụ nữ Nhật Bản trì hoãn hoặc quyết định không sinh con tăng cao. Ảnh: CNN.

Sự thay đổi lớn hơn đối với nam giới trong cùng độ tuổi. Tỷ lệ nam giới từ 18 đến 39 tuổi chưa quan hệ tình dục tăng từ 20% vào năm 1992 lên 25,8% trong năm 2015.

Vấn đề tỷ lệ sinh ở Nhật Bản đang được quan tâm sát sao do dân số đang già đi nhanh chóng. Nhật Bản được coi là một quốc gia “siêu già”, có nghĩa là 28% dân số ở độ tuổi trên 65 tuổi và lực lượng lao động đang bị thu hẹp đáng kể, theo số liệu của chính phủ nước này.

Điều này cũng tác động đến tổng dân số của cả nước. Nhật Bản có 126 triệu người vào năm 2018, giảm 260.000 người so với 1 năm trước đó. Đến năm 2065, con số này dự kiến giảm xuống còn 88 triệu người.

Để đối phó với xu hướng này, Chính phủ Nhật đặt mục tiêu tỷ lệ sinh tăng lên 1,8 trẻ/phụ nữ, theo The Economist Intelligence Unit. Nước này cũng tập trung vào nỗ lực cải thiện cân bằng cuộc sống của phụ nữ bằng cách tăng số trung tâm chăm sóc và thời gian nghỉ phép của cha mẹ.

Phương Thảo