Nhật Bản đặt mục tiêu mở rộng cửa chào đón công nhân nước ngoài

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe phát biểu chính sách tại Hạ viện ở Tokyo, Nhật Bản, ngày 24 tháng 10 năm 2018. REUTERS /Toru Hanai /File Photo

Những cuộc tranh luận về vấn đề nhập cư của Nhật Bản đang ngày một nóng lên.

Ngay lúc này, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đặt vấn đề nhập cư làm trọng tâm cho các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Quốc hội vào tuần tới.

Nhập cư từ lâu đã là điều cấm kỵ vì Nhật Bản rất coi trọng sự thuần nhất nhất về dân tộc, nhưng thực tế rằng dân số Nhật Bản đang già hóa và thu hẹp lại đang thách thức những quan điểm như vậy.

Mặc dù có sự bất bình trong Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của ông Abe, Quốc hội có khả năng sẽ áp dụng các sửa đổi để đối mặt với sức ép dữ dội từ các doanh nghiệp đang phải vật lộn với tình trạng lao động khan hiếm trầm trọng nhất trong vòng nhiều thập kỷ.

Tuy nhiên, các đảng đối lập cũng có thể trì hoãn quyết định này.

Luật được sửa đổi sẽ tạo ra hai loại thị thực mới cho người nước ngoài làm việctrong các lĩnh vực có tình trạng thiếu lao động. Mặc dù không được nêu ra, nhưng dự kiến sẽ có khoảng hơn 12 lĩnh vực như vây, từ nông nghiệp và xây dựng cho khách sạn và điều dưỡng.

Bộ trưởng Tư pháp Takashi Yamashita hôm thứ Năm đã bác bỏ giới hạn số lượng công nhân nhập cư, nhưng giới truyền thông cho biết khoảng 500.000 công nhân có thể dần dần được phép nhập cư, tăng 40% so với 1,28 triệu công nhân nước ngoài hiện đang chiếm khoảng 2% lực lượng lao động Nhật Bản.

Người lao động có thể sở hữu loại thị thực đầu tiên phải có trình độ tay nghề và khả năng tiếng Nhật nhất định. Họ sẽ không được phép mang theo các thành viên gia đình sang Nhật ở quá năm năm.

Những người có trình độ chuyên môn cao hơn, những người mà có thể sở hữu loại thị thực thứ hai, có thể mang gia đình sang và cuối cùng có thể đươc lưu trú tại Nhật Bản.

Nhật Bản đã dần chấp nhận lao động nước ngoài nhưng họ tập trung vào các chuyên gia và những người có trình độ tay nghề cao.

Đối với lao động chân tay, người sử dụng lao động sử dụng chủ yếu dựa vào hệ thống "học viên đang học nghề" và sinh viên nước ngoài làm việc bán thời gian, kẽ hở mà nhiều người chỉ trích là lạm dụng lao động.

Shigeki Yawaya, Giám đốc An ninh Công ty Bảo mật Executive Protection Inc, cho biết: “Ngày nay, rất khó để người nước ngoài có được… công việc như nhân viên bảo vệ”. Ông đã thực hiện việc tuyển dụng lao động nước ngoài trong khoảng hơn một chục năm. "Thế vận hội đang đến và Chính phủ đang muốn phát triển du lịch trong nước, vì vậy chúng tôi muốn có nhiều người nước ngoài hơn nữa."

Các nhà lập pháp của Đảng Dân chủ Tự do đã ký tên vào dự luật sau cuộc tranh luận nảy lửa giữa các đảng. Nhiều người bày tỏ lo ngại về tình trạng tội phạm và ảnh hưởng tiêu cực đến tiền lương. Các chính trị gia đứng ở phía đối lập cáo buộc chính phủ đã sự vội vàng quá mức mà không bảo vệ quyền của người lao động nước ngoài.

Ông Abe đã nói rằng những thay đổi này không cấu thành một “chính sách nhập cư”. Việc làm này thể hiện rằng rõ ràng ông không muốn làm phật ý những người ủng hộ. Tuy nhiên, các chuyên gia không hề tán thành ý kiến này.

“Tôi nghĩ đây là một sự thay đổi thực tế đối với chính sách nhập cư”, Hidenori Sakanaka, cựu Giám đốc Cục Di trú Tokyo, nói với Reuters.

Trên trang web của mình, một nhóm người ủng hộ chủ nghĩa dân tộc mang tên "Đảng đầu tiên của Nhật Bản" đã phản đối những thay đổi vì những lý do như lo ngại người nước ngoài sẽ gia tăng gánh nặng phúc lợi xã hội và tỷ lệ tội phạm.

Tuy nhiên, một cuộc khảo sát gần đây của Báo Yomiuri cho thấy 51% cử tri Nhật Bản ủng hộ việc để lao động nước ngoài không có kỹ năng nhập cư và khoảng 43% đã thừa nhận việc “nhập cư” - tương đương với tỷ lệ phần trăm của bên phản đối.

"Tôi nghĩ rằng đó là một điều tốt miễn là có một hệ thống hỗ trợ cho người nước ngoài," Yoshio Sato, một viên chức đã về hưu, cho biết. "Tôi ước họ có thể tạo ra nhiều cơ hội làm việc cho những người lớn tuổi như chúng tôi nữa."

Trần Minh Tuấn (Theo Reuters)