Nhân duyên một con đường lễ hội

Đã bao năm nay, hễ sắp đến kỳ gian tổ chức lễ hội Quán Thế Âm ở Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng là tôi lại mong ngóng.

Có những niềm xao xuyến tự nội đã thành một thứ lửa cháy âm ỉ khôn nguôi trong vô thức. Nó như một thứ hồi quang vĩnh cửu của quê nhà. Như cả một dòng sông hoa đăng lung linh ánh sáng bồng bềnh trôi lờ lững trên dòng sông Cổ Cò, cứ trôi xa tít tắp mãi rồi lờ lững trôi vào tâm hồn tôi, tấp vào đó như một thứ bến đỗ không chịu tắt bao giờ.

Từng có những lần tham gia viết kịch bản cho lễ hội một vài nơi, tôi hiểu ra một giá trị tinh thần không gì thay được, đó chính là linh hồn của lễ hội. Lễ hội nào gieo được vào lòng người bao thiện cảm, lễ hội ấy được tạo dựng trên nền một cảm xúc cộng đồng, hiện diện bên con người như kỳ hẹn một tình yêu.

Có những thứ ánh sáng lễ hội mà mỗi khi được thắp lên, nó không chỉ tưng bừng tràn ngập một ngoại giới, mà còn biết soi rọi mầu nhiệm vào lòng người. Đấy là thứ ánh sáng văn hóa kết thành tầng vỉa lấp lánh trong ký ức, thành tầng vỉa trong đất đai thổ nhưỡng. Để từ đấy mà thành hương của đất, thành tình yêu mà đất đai huyền nhiệm biết ban phát cho con người lưu giữ vào tâm thức. Tôi đã hội ngộ với lễ hội Quán Thế Âm ở Ngũ Hành Sơn, nói theo giáo lý nhà Phật, đấy là một nhân duyên, để rồi từ cái duyên lành đó trở thành chốn cho mọi bước chân vô phương của mình trở về an trú.

Nói đến nhân duyên cũng tức là nói đến những lý do vô tận.

Nhân duyên nào mà một pho tượng Quán Thế Âm hiển lộ bằng đá, tay cầm bình nước Cam Lồ, do bàn tay thiên nhiên tài tình chạm trổ được phát hiện trong hang động của hòn Kim Sơn cách nay hơn nửa thế kỷ. Chung quanh và phía sau tượng còn cả một thế giới của Đức Bồ Tát, với những hình tượng Ngọc Nữ, Thiện Tài, Thiện Sĩ. Tất cả cảnh quang hiển lộ trên đá nhiều hình tượng kỳ thú khác, như vừa quyến rũ vừa thách thức trí tưởng con người ta khám phá sự kỳ diệu.

Triết lý nhà Phật hướng nhận thức con người đến sự vẹn toàn của trí tuệ bát - nhã, nghĩa là một nhận thức tuyệt đối về một khả năng siêu việt (Phật tánh) bên trong mỗi con người. Chứng ngộ được tinh thần siêu việt đó tức là trả lời, là giải đáp hết thảy mọi bí mật của thế giới. Đó là tôi cũng lần dò theo kinh kệ mà chập chững bước tùy duyên, để một ngày xuân nào đó được reo vui giữa tưng bừng lễ hội Quán Thế Âm, giống như trẻ thơ reo vui cùng những cánh diều ngũ sắc bay lượn giữa bao la bầu trời! Nếu như từng mùa lễ hội biết réo gọi cảm xúc con người, thì với tôi, mỗi dịp lễ hội là một đánh thức sự hồn nhiên từng bấy lâu lặng im dưới gương mặt nặng trĩu thời gian nắng mưa già cỗi từng ngày.

Tôi tin vào lễ hội như thế, cũng như quý thầy và các bậc cao tăng tin vào sự phát hiện pho tượng Quán Thế Âm, đã cho xây dựng ngôi chùa Quán Thế Âm dưới chân núi. Và kể từ đó, tại đây lấy ngày 19-2 âm lịch hằng năm - ngày sinh của Bồ Tát Quán Thế Âm - làm ngày lễ kỷ niệm. Khởi xướng từ buổi đầu đó cho đến về sau này hình thành lễ hội Quán Thế Âm ngày mỗi huy hoàng hơn. Nhà nước cũng đã đưa lễ hội Quán Thế Âm - Ngũ Hành Sơn vào một trong 15 lễ hội văn hóa cấp quốc gia.

Nửa thế kỷ con đường lễ hội đi qua là phần bao nhiêu của vô tận, đấy cũng là tương quan giữa hữu hạn và vô hạn, giữa hữu thể và vô thể. Thấu hiểu sự tương quan đó để diễn dịch về sự hóa thân của Bồ Tát nghìn mắt nghìn tay hoặc gần gũi hơn là hình tượng một người phụ nữ, một Mẹ hiền từ bi luôn hy sinh cứu khổ cứu nạn cho chúng sinh. Hình ảnh của Đức Quán Thế Âm trong lễ hội hay trong các sinh hoạt văn hóa dân gian, trong thơ nhạc cũng chính là hình ảnh của đức tin được xây dựng từ hiện thực của những tâm hồn.

Đường về lễ hội Quán Thế Âm - Ngũ Hành Sơn, tôi đã nghe ra thế giới thanh âm ấy không cạn tiếng bao giờ. Cũng như ánh hoa đăng trên dòng sông Cổ Cò, một thứ ánh sáng lung linh ùa vào trong mắt tôi, khai thị ra một quê nhà vĩnh hằng cái đẹp. Thì ra, quê nhà không chỉ là ngọn núi dòng sông vinh danh trong địa lý, như câu thơ cổ nào đó mà cố nhà văn Nguyễn Văn Xuân đã dịch "Núi thấp hơn hết mà danh cao hơn hết", mà còn là tình yêu, là lễ hội - nơi hằng cửu cái đẹp nuôi dưỡng đức tin cho mỗi con người.

Nguyễn Nhã Tiên - Ảnh: danangfantasticity.com

Nguồn NLĐ: http://nld.com.vn/van-nghe/nhan-duyen-mot-con-duong-le-hoi-20190622202030306.htm