Nhận chìm 15,5 triệu m3 vật chất: Hết cách mới làm?

Thông tin trên được ông Vũ Trường Sơn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam cho biết trên báo Tuổi trẻ.

Trong quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường ban đầu của dự án nói trên vào tháng 8/2017, Bộ TN-MT đã không cho phép nhận chìm chất nạo vét.

Theo ông Sơn, để sử dụng 19 triệu m3 chất nạo vét khu cảng Dung Quất để tàu lớn vào được cảng, phương án ban đầu là dùng chất nạo vét để san lấp các công trình trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Đà Nẵng.

Nhưng sau hơn một năm, không có đơn vị nào tiêu thụ hết số lượng chất nạo vét lớn tới hơn 19 triệu m3 mà chỉ có thể sử dụng được 4 triệu m3 để san lấp, vẫn còn 15,5 triệu m3 chất nạo vét. Vì vậy, chủ dự án xây dựng lại báo cáo đánh giá tác động môi trường, xin phép nhận chìm 15,5 triệu m3 chất nạo vét còn lại.

Khu vực biển dự định nhận chìm 15,5 triệu m3 vật chất. Ảnh: Tuổi trẻ

Cũng theo ông Sơn, việc tính toán nhận chìm đã được chủ dự án thuê các đơn vị tư vấn của Viện hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam, sau đó Hội đồng của Bộ TN-MT thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường vào tháng 11/2018.

"Trong số 15,5 triệu m3 chất nạo vét, chỉ có 16% là hạt mịn bùn sét, còn 84% là cát. Vì số tài nguyên cát chiếm đến 84% nên UBND tỉnh Quảng Ngãi và chủ dự án đã nhiều lần xin xuất khẩu số cát này nhưng việc xuất khẩu cát nhiễm mặn là trái với chủ trương của Chính phủ nên mới phải tính toán đến phương án nhận chìm", ông Sơn nói.

Về vị trí nhận chìm, báo Tuổi trẻ dẫn lời ông Sơn cho biết sau khi UBND tỉnh Quảng Ngãi thỏa thuận và giới thiệu nơi nhận chìm cách cảng gần7km về hướng đông, cách đảo Lý Sơn 28km, Bộ TN-MT mới phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án.

Tuy nhiên, bộ này cũng yêu cầu chủ dự án phải lựa chọn nhà thầu có uy tín quốc tế, có kinh nghiệm trong việc thực hiện nạo vét và nhận chìm ở biển.

Trong trường hợp phát hiện thực tế vượt quá kết quả của mô hình dự báo chất nhận chìm, chủ dự án phải dừng ngay mọi hoạt động, báo cáo kịp thời đến UBND tỉnh Quảng Ngãi, Bộ TN-MT để tổ chức kiểm tra lại mô hình dự báo.

Vào tháng 11/2018, đoàn công tác của Bộ TN-MT đã phối hợp với cơ quan chức năng Quảng Ngãi lặn khảo sát vị trí đáy biển, nơi dự kiến sẽ nhận chìm 15,5 triệu m3 vật chất ở cảng Dung Quất.

Sau khi tiến hành lặn thăm dò tại 4 vị trí khác nhau trong khu vực dự kiến nhận chìm, các camera dưới nước đã được đưa lên để kiểm tra thực trạng đáy biển.

Hình ảnh ghi được từ các camera không phát hiện thấy có các rạn san hô hay các loài sinh vật đặc hữu. Ở độ sâu 52m chỉ thấy có cát vàng và các lớp trầm tích. Hình ảnh này cũng trùng khớp với kết quả của 2 lần khảo sát đáy biển vào tháng 4 và tháng 9/2018 của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

Trước đó, nhiều nhà khoa học đã bày tỏ lo ngại trước kiến nghị cho phép nhận chìm 15,5 triệu m3 vật chất nói trên bởi khối lượng vật chất nhận chìm là rất lớn, nếu không xem xét kỹ có thể ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.

Từng trao đổi với báo Người lao động về vấn đề này, PGS.TS Trần Văn Quang, Trưởng Khoa Môi trường Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng cho biết, nhiều nước phát triển muốn nhận chìm chất nạo vét phải quy hoạch không gian. Chỉ những nơi không gian được cấp phép mới được nhận chìm và phải được kiểm tra cẩn thận chất thải như thế nào, có nguy hại hay không, sau đó họ đúc các khung bê-tông mới đổ xuống… Còn ở Việt Nam, việc nhận chìm chất nạo vét hầu như chỉ đem ra biển đổ, không được đánh giá, kiểm tra cụ thể… Ngay cả việc cấp phép nhận chìm cũng có rất nhiều sơ hở, không được tính toán bài bản.

Minh Thái (Tổng hợp)