Nhà văn trước 'cơn bão' kiếm tiền của phim truyền hình

Mùa hè vừa qua tại Đại học Iowa, hai nhà biên kịch lão làng Mitchell Burgess và Robin Green (người chấp bút cho những kịch bản phim nổi tiếng như Nhà Sopranos, Blue Bloods hay Northern Exposure) đã khởi động một chương trình học mới về “kỹ năng viết kịch bản cho phim truyền hình”.

Nhà văn lấn sân sang truyền hình

Robin Green và Mitchell Burgess. Ảnh: Frederick M. Brown/Getty Images

Rất nhiều đơn xin nhập học lớp này được gửi từ những học viên ngành văn học tại trường. “Những học viên có đầy đủ kỹ năng viết chuyên nghiệp và có cả những sáng tạo cần thiết, phù hợp với cách viết kịch bản trong phim truyền hình hiện đại”, Alan MacVey, trưởng khoa Mỹ thuật, Đại học Iowa chia sẻ.

Ngày nay, những tên tuổi văn sĩ nổi tiếng và thành công như Margaret Atwood, Gillian Flynn hay George R.R. Martin đã và đang chuyển sang viết những kịch bản chuyển thể từ các tác phẩm của họ. Những tác phẩm chuyển thể như Trò chơi Vương Quyền hay The Handmaid’s Tale đang làm mưa làm gió trên màn ảnh nhỏ.

Green, một học viên của khóa học Đào tạo văn sĩ của Đại học Iowa cho hay: “Tôi hy vọng rằng xu hướng dịch chuyển này sẽ không làm cho những tác giả trở nên “công nghiệp hóa” và xa rời sự sáng tạo nghệ thuật”.

George R.R. Martin cực kỳ thành công khi chuyển thể sách lên màn ảnh nhỏ. Ảnh: Alberto E. Rodriguez/Getty

Xu hướng được báo trước

Nếu như nhà văn lừng danh William Faulkner, với hơn 40 năm sáng tác từng nói rằng: “Hollywood là nơi mà bạn có thể bị đâm ngay khi đang trèo lên nấc thang danh vọng”, thì điều gì đã khiến ông hoàng của phim truyền hình gắn bó với việc biên kịch phim lâu như vậy. Để có được câu trả lời này, ta phải tìm đến David Simon, nhà sản xuất, trưởng ban biên kịch của bộ phim The Wire, loạt phim đình đám tại Mỹ đã tạo dựng tầm ảnh hưởng của phim truyền hình lên ngành giải trí nghệ thuật.

Theo Simon, thiên hướng sáng tác của các văn sĩ đặc biệt phù hợp với lối kể chuyện của những phim truyền hình dài tập, nơi mà câu chuyện được truyền đạt một cách rõ ràng, đầy đủ nhất xuyên suốt các tập hoặc cả bộ phim. Đây là điều mà phim chiếu rạp vẫn khó đạt được.

“Các nhà văn có thể nhìn thấy được toàn cảnh câu chuyện được chuyển thể trên màn ảnh nhỏ” - Simon kể lại, anh đang hợp tác với nhà đài HBO chuyển thể tác phẩm The Deuce, cùng với nhà biên kịch Richard Prize, Megan Abbott và Lisa Lutz.

Nhưng không phải lúc nào mọi chuyện cũng thuận lợi, “trong quá trình làm việc cùng với những nhà biên kịch khác, chúng tôi phải gạt bỏ những uy quyền và cái tôi cá nhân để cùng nhau kể một câu chuyện thực sự thú vị”, Simon kể lại, “không có hành động nào định nghĩa từ “vị tha” bằng việc kể với Prize đoạn hội thoại rất hay trong kịch bản của anh sẽ được dùng trong cho kịch bản sau của Megan, vì lối kể chuyện của cô ấy phù hợp hơn”.

Thật vậy, với phần đông những nhà văn khi chuyển sang viết kịch bản phim truyền hình, hầu như phải đối mặt với những thách thức và sự mơ hồ trong cách làm. “Bạn phải ngồi cả ngày trong phòng họp kín, xung quanh những người biên kịch khác hàng giờ liền không khác gì một cuộc tra tấn tinh thần”, Charles Yu ngậm ngùi kể lại.

Anh là tác giả của cuốn sách Làm thế nào để sống an toàn trong một thế giới Khoa học viễn tưởng, cùng với anh là năm nhà biên kịch khác dưới 35 tuổi được The National Book Foundation vinh danh vì đã viết nên kịch bản cho những bộ phim truyện đình đám như Miền viễn Tây, Here and Now và Legion.

“Nếu như phần trình bày ý tưởng cốt truyện của tôi bị loại khỏi kịch bản cuối, chí ít tôi vẫn có thể đưa một số ý tưởng để gộp vào trong phần kịch bản tiếp theo của người khác”, anh chua chát kể lại.

Một điều cản trở nữa mà những cây viết gặp phải khi viết cho phim truyền hình - vấn đề tài chính. “Với tiểu thuyết, tôi có thể viết liền 15 trang ở bất cứ đâu tôi muốn. Nhưng trên truyền hình thì khác, một trang tương đương với một phút phim”, Kevin Kwan, tác giả của cuốn sách Crazy Rich Asians thổ lộ.

Anh đang làm việc với nhiều dự án phim trên Amazon. Trong khi một cuốn sách tác giả có thể phóng tác đến hàng trăm trang mà không gặp trở ngại gì, thì bạn chỉ có 60 trang giấy để kể về một tập phim, và phải tìm cách hấp dẫn người xem đến với tập kế tiếp.

Tác giả Kevin Kwan (giữa) bên dàn diễn viên Crazy Rich Asian. Ảnh: FB Kevin Kwan.

Liệu các tiểu thuyết gia có lo lắng rằng việc họ tham gia vào cuộc chơi truyền hình sẽ tốn nhiều thời gian nhưng khả năng sinh lợi cao này có thể khiến họ đánh mất sự nghiệp văn chương của mình không.

"Đây là chủ đề thường xuyên được bàn tán trong văn phòng tôi”, Attica Locke, tiểu thuyết gia và nhà biên kịch bộ phim Đế chế cho hay. “Tuy rất muốn theo đuổi sự nghiệp văn chương, nhưng tôi không thể sống chỉ với tiền bán sách được, tôi vẫn cần tiền cho sinh hoạt gia đình và nuôi dưỡng con cái”, ông ngậm ngùi nói.

Nhưng bức tranh không phải chỉ có những mảng tối. Locke đưa ra một ví dụ điển hình về cách viết kịch bản phim truyện thực sự có thể giúp ích rất nhiều đến những nhà văn.

“Tôi đã viết cuốn sách gần nhất của mình, Chim xanh, chim xanh khi bộ phim Đế chế tạm ngưng giữa mùa thứ hai. Cuối cùng, khi tôi đưa nó cho người đại diện của mình, anh ta không thể tin rằng nó ngắn đến vậy!”, anh kể lại. "Điều tuyệt vời nhất khi bạn viết kịch bản phim Empire, là sự ngắn gọn trong lối viết! Vì tất cả những cuốn sách khác của tôi đều trên 400 trang”.

Chim xanh, chim xanh được lọt vào danh sách 18 cuốn sách hay nhất năm, lọt và chung khảo của giải thưởng The Los Angeles Times Book Prize và thắng giải Edgar Award 2018 cho danh mục tiểu thuyết hay nhất. Tác phẩm sẽ sớm được chuyển thể thành phim truyền hình trong thời gian tới.

Nguyễn Ngọc Anh Khôi