Nhà văn ngoài 80 tuổi vùng Caribe đạt giải thay thế Nobel Văn học 2018

Chiều 12/10, giải văn chương The New Academy (Den Nya Akademien - litteraturpriset 2018) đã công bố người chiến thắng là nhà văn Maryse Condé. Đây là giải thưởng chỉ được trao trong năm nay, nhằm lấp đầy khoảng trống của việc giải Nobel Văn học bị hủy do bê bối tình dục.

Nhà văn Maryse Condé. Ảnh: NRC.

Buổi công bố được diễn ra tại Thư viện Công cộng Stockholm. Trong đoạn video, nữ tác giả cho biết bà "rất hạnh phúc và tự hào" khi giành được giải thưởng. "Nhưng hãy cho phép tôi chia sẻ nó với gia đình, bạn bè của tôi, và trên tất cả, mọi người dân Guadeloupe, những người sẽ vui mừng và xúc động khi thấy tôi nhận giải thưởng này", bà nói.

Với giải thưởng này, Maryse Condé sẽ nhận phần thưởng một triệu kronor (khoảng 2,5 tỷ đồng Việt Nam).

Maryse Condé là tác giả của khoảng 20 tiểu thuyết. Tác phẩm của bà mô tả sự tàn phá của chủ nghĩa thực dân và sự hỗn loạn của thời kỳ hậu thuộc địa. Tiểu thuyết của bá khám phá các vấn đề chủng tộc, giới tính và văn hóa trong một loạt các khu vực, địa danh lịch sử.

Quang cảnh buổi công bố giải The New Academy tại Stockholm. Ảnh chụp màn hình video tường thuật trực tiếp.

Condé giữ khoảng cách đáng kể với hầu hết phong trào văn học Caribe, bà thường tập trung vào các chủ đề có mối quan hệ chính trị và nữ quyền. Bà thừa nhận: "Tôi không thể viết bất cứ điều gì... trừ khi nó có một ý nghĩa chính trị nhất định".

Bà viết tiểu thuyết bằng tiếng Pháp, sau đó các tác phẩm được dịch sang tiếng Anh và nhiều ngôn ngữ khác. Bà từng dành các giải thưởng như: Le Grand Prix Litteraire de la Femme (1986), Le Prix de L'Académie Francaise (1988).

Theo từ điển Britannica, bà sinh năm 1934 (có một số nơi viết Condé sinh năm 1937), là một người con của vùng Guadeloupe (một trong những quần đảo nằm ở phía đông vùng Caribe). Trong một bài phỏng vấn, trả lời cho câu hỏi: "Công chúng có coi bà là nhà văn người Pháp không?", Condé đã trả lời: "Không, họ coi tôi là nhà văn Caribe".

Condé viết cuốn tiểu thuyết đầu tiên của mình ở tuổi 11. Trong những năm tháng hỗn loạn về chính trị (những năm 1960-1968), bà dạy ở Guiena, Ghana và Senegal.

Bà học tại Đại học Sorbone, Paris năm 1975. Năm 1985, Maryse Condé nhận học bổng Fulbright, giảng dạy ở Mỹ. Bà trở thành giáo sư văn chương Pháp và cộng đồng Pháp ngữ tại đại học Columbia (New York, Mỹ). Bà cũng từng giảng dạy ở nhiều nơi như: Đại học California, Berkeley, UCLA (Mỹ), Sorbonne (Pháp)... Ngoài các sáng tác, Condé có sự nghiệp học thuật, nghiên cứu nhiều thành tựu. Năm 2004, bà nghỉ hưu tại Đại học Columbia.

Một số sách của Maryse Condé.

The New Academy - đơn vị tổ chức giải thưởng - là một tổ chức phi lợi nhuận, độc lập về chính trị và tài chính. Tổ chức này mới được thành lập từ tháng 7 năm nay bởi cộng đồng gồm hơn 100 nhà văn, nhà báo, diễn viên, nghệ sĩ và các thủ thư Thụy Điển.

Giải thưởng The New Academy có tiêu chí trao giải hoàn toàn khác so với giải Nobel chính thức khi muốn lựa chọn ra một nhà văn có những tác phẩm hư cấu chạm đến câu chuyện của nhân loại, thay vì trao cho một người viết được tác phẩm có lý tưởng xuất sắc nhất.

Vào cuối tháng 8, ban tổ chức của giải đã công bố tên bốn tác giả đứng đầu theo kết quả bình chọn của độc giả toàn thế giới từ danh sách đề cử ban đầu gồm 47 người.

Theo đó Haruki Murakami (Nhật Bản), Neil Gaiman (Anh), Kim Thúy (người Canada gốc Việt) và Maryse Condé vào vòng đánh giá chuyên môn cuối cùng. Ở vòng này, ban giám khảo gồm 4 thành viên là những nhân vật có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực xuất bản văn học cũng như thư viện sẽ bình chọn người chiến thắng. Haruki Murakami sau đó đã xin rút khỏi giải thưởng để tập trung cho sáng tác.

Tần Tần