Nhà lãnh đạo Putin ký luật chính thức rút Nga khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở

Tổng thống Vladimir Putin ngày 7/6 đã ký luật chính thức rút Nga khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở.

Trước đó, chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã thông báo với Nga rằng nước này sẽ không quay trở lại Hiệp ước Bầu trời Mở mà cựu Tổng thống Donald Trump đã rút khỏi hồi năm 2020. Mỹ bắt đầu thủ tục rút khỏi hiệp ước vào tháng 5/2020 và hoàn tất tiến trình này vào ngày 22/11.

Trước quyết định nêu trên của Mỹ, Bộ Ngoại giao Nga ngày 15/1 cũng thông báo khởi động các thủ tục để rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở. Tổng thống Vladimir Putin sau đó đã đệ trình lên Duma Quốc gia (Hạ viện Nga) dự luật rút khỏi thỏa thuận này.

Sau khi Mỹ rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở, Nga cũng có động thái tương tự. Nguồn: Sputnik

Hạ viện Nga ngày 19/5 đã nhất trí thông qua dự luật trên. Dự luật của Hạ viện Nga nêu rõ Hiệp ước Bầu trời Mở củng cố đáng kể lòng tin trong lĩnh vực quân sự, song quyết định của Mỹ rút khỏi hiệp ước này đã làm lung lay cán cân lợi ích quốc gia của các nước tham gia, đe dọa lợi ích an ninh quốc gia của Liên bang Nga.

Đến ngày 2/6, với 152 phiếu thuận, Hội đồng Liên bang (Thượng viện) Nga đã thông qua luật rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở (OST).

Hiệp ước Bầu trời Mở được ký kết năm 1992 và trở thành một trong những biện pháp xây dựng lòng tin ở châu Âu sau Chiến tranh Lạnh.

Có hiệu lực từ năm 2002, hiệp ước này cho phép các nước tham gia thực hiện những chuyến bay giám sát bên trên các căn cứ quân sự của nhau, để thu thập thông tin về lực lượng và hoạt động quân sự của các nước này. Có 34 quốc gia tham gia thỏa thuận, bao gồm cả Mỹ.

Theo hiệp ước này, các chuyến bay giám sát của mỗi quốc gia được dựa trên hạn ngạch, cả chủ động (quốc gia đó có thể tiến hành) và thụ động (quốc gia đó phải chấp nhận). Các loại máy bay và máy chụp ảnh được sử dụng phải đáp ứng các quy định cụ thể. OST quy định rõ các loại máy chụp hình, vị trí chính xác gắn chúng trên máy bay, độ phân giải của chúng, đồng thời trên chuyến bay có cả đại diện của nước giám sát cũng như nước bị giám sát…

Hiệp ước được coi là một trong những trụ cột đảm bảo an ninh ở cựu lục địa. Mục đích chính của văn kiện này là để theo dõi thực trạng các quốc gia thực thi những thỏa thuận giải trừ quân bị (mà hàng đầu là Hiệp ước về các lực lượng vũ trang thông thường ở châu Âu), và bằng cách đó hóa giải những mối lo ngại mới phát sinh, xây dựng niềm tin lẫn nhau.

Sự đổ vỡ của Hiệp ước Bầu trời Mở khiến Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START) bị hoài nghi. Tuy nhiên, ngày 4/2 (theo giờ Việt Nam), Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã gia hạn Hiệp ước New START thêm 5 năm.

Với quyết định này, cả Nga và Mỹ đã chính thức gia hạn hiệp ước duy nhất còn lại về kiểm soát vũ khí hạt nhân giữa hai nước.

Tú Anh (TH)