Nhà đầu tư không phải máy rút tiền

Coi nhà đầu tư như máy rút tiền

Phát biểu tại Hội nghị Triển khai nhiệm vụ phát triển thị trường chứng khoán năm 2019 diễn ra ngày 22/2, ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Công ty chứng khoán Sài Gòn (SSI) cho rằng, là kênh phân bổ, huy động nguồn vốn cho các doanh nghiệp, thế nhưng nhiều doanh nghiệp chỉ coi nhà đầu tư chứng khoán như… “máy rút tiền”. Còn các nhà đầu tư chỉ kiếm lời từ việc mua cổ phiếu – mua vào rồi bán ra rất nhanh, không chủ định đầu tư lâu dài. Xảy ra hiện tượng này, ông Hưng cho rằng có lý do của nó và chắc chắn điều đó thể hiện phần nào sự thiếu chuyên nghiệp của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Nhà đầu tư không phải máy rút tiền

Ông Hưng phân tích, hiện nay hầu hết những nhà đầu tư vào cổ phiếu của các doanh nghiệp lớn như Masan, Vingroup… đều là các ngân hàng chứ hoàn toàn toàn không có các nhà đầu tư tư nhân. Vì các nhà đầu tư tư nhân, dù có tiền nhàn rỗi tức là tiền tiết kiệm nhưng chỉ mua cổ phiếu với mục đích bán lấy lãi nhanh, không đầu tư lâu dài do họ không tin tưởng vào các doanh nghiệp hay nói cách khác là doanh nghiệp đã không tạo được niềm tin cũng như bảo đảm quyền lợi cho họ. Một nguyên nhân nữa cũng vô cùng quan trọng là sự minh bạch đã không đủ để thuyết phục các nhà đầu tư tư nhân đồng hành lâu dài với doanh nghiệp.

Ông Hưng nói: “Thị trường chứng khoán là một trong những kênh huy động vốn quan trọng nhất và sẽ trở thành quan trọng nhất. Chính vì vậy để huy động được vốn phải làm sao cho các nhà đầu tư quan tâm. Và để họ quan tâm, thị trường chứng khoán phải bảo đảm ba yếu tố: tạo được niềm tin, bảo đảm quyền lợi và phải minh bạch”. Ông Hưng cũng khẳng định luôn: “Hiện các doanh nghiệp chưa đồng hành với các nhà đầu tư dẫn đến họ chỉ mua nhanh và bán nhanh khi tham gia thị trường chứng khoán”.

Đơn điệu sản phẩm thị trường chứng khoán

Đồng quan điểm với ông Hưng, đại diện nhiều doanh nghiệp cũng cho rằng, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn thiếu và yếu nhiều yếu tố. Như đại diện Viet Jet Air cho rằng, hiện nay thời gian cổ phiếu về tài khoản vẫn còn khá dài, nhà đầu tư không được phép bán trước khi chứng khoán về tài khoản. Điều này làm ảnh hưởng sự hấp dẫn của chứng khoán cơ sở với chứng khoán phái sinh. Hay sản phẩm của thị trường chứng khoán vẫn chưa đa dạng, phong phú. Bởi khi nhắc đến thị trường chứng khoán người ta chỉ nghĩ đến IPO (cổ phiếu phát hành lần đầu tiên), huy động vốn là cách tiếp cận nguồn vốn hiệu quả nhất. Trong khi thị trường chứng khoán cũng với mục đích này có thể có nhiều hình thức khác nữa như phát hành trái phiếu doanh nghiệp, tín phiếu huy động vốn nước ngoài… Theo đại diện Viet Jet Air các sản phẩm này hiện chưa phổ biến rộng rãi.

Bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Deloitte Việt Nam ở lĩnh vực khác cũng đã đề cập đến quản trị công ty. Theo bà Hà, trước đây và hiện tại, đã có nhiều công ty trên thị trường chứng khoán thực hiện công tác quản trị chỉ dừng ở hình thức, chưa thực sự đi vào thực tiễn với các quy trình, quy chế cũng như hoạt động điều hành của HĐQT đối với công ty.

Báo cáo chưa chuẩn theo ngôn ngữ kế toán quốc tế

Về chuẩn mực Báo cáo Tài chính quốc tế cũng vậy, theo bà Hà cần khuyến khích triển khai áp dụng thí điểm với các công ty niêm yết trên 2 Sở Giao dịch chứng khoán (HOSE và HNX) trước khi áp dụng rộng rãi, đồng bộ trên toàn thị trường. Bởi đó là ngôn ngữ rất quan trọng liên quan đến tính minh bạch của các thông tin tài chính. Không chỉ đơn thuần là ngôn ngữ tiếng Anh/Việt mà đó còn là ngôn ngữ kế toán chung phổ biến toàn cầu để giúp kết nối và gia tăng giá trị của thị trường chứng khoán Việt Nam với khu vực và thế giới.

Bà Hà cho biết, hiện báo cáo tài chính chưa đạt được các yêu cầu như vậy, có nhiều báo cáo để các nhà đầu tư nước ngoài hiểu được theo ngôn ngữ chung của kế toán, công ty của bà đã phải viết lại. Bà khẳng định: “Việc áp dụng các yếu tố như vậy không chỉ vì tuân thủ mà còn mang lại lợi ích cho doanh nghiệp niêm yết, các công ty, đại chúng khi muốn bước ra sân chơi lớn của khu vực và toàn cầu”.

Trước những “điểm yếu” của thị trường chứng khoán hiện tại, ngay Ủy Ban Chứng khoán cũng đã nhìn ra: dù đã được cải thiện nhưng thị trường chứng khoán vẫn tồn tại các yếu tố chưa thực sự bền vững, còn những biến động bất thường với tần suất dày trong một số giai đoạn nhất định. Thị trường chứng khoán phái sinh quy mô vẫn nhỏ, cơ sở nhà đầu tư còn chưa cân bằng, bền vững. Các nhà đầu tư tham gia trên thị trường chứng khoán phái sinh chủ yếu vẫn là nhà đầu tư cá nhân (chiếm tới gần 100%), hoạt động phòng vệ rủi ro còn chưa được chú trọng nhiều do còn ít các nhà đầu tư tổ chức tham gia thị trường…

Trước những điểm yếu của thị trường chứng khoán, đặc biệt Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhận định: trên thị trường vẫn có những hiện tượng thao túng, nội gián, gian lận, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Khung khổ pháp lý còn chưa đầy đủ. Việc thanh kiểm tra, làm rõ các hành vi vi phạm về thao túng, nội gián, gian lận và xử lý dứt điểm, nghiêm khắc để răn đe, giữ gìn kỷ cương kỷ luật thị trường còn nhiều hạn chế.

Phải phát triển theo hướng minh bạch

Để phát triển thị trường chứng khoán, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chỉ đạo, tiếp tục phát triển thị trường chứng khoán theo hướng lành mạnh, minh bạch, an toàn, bền vững có khả năng chống lại các cú sốc, va đập từ bên ngoài. Tập trung rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách tạo chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện về cả chất và lượng của thị trường chứng khoán, nâng cao vai trò vị thế của thị trường chứng khoán trong nền kinh tế. Bộ Tài chính khẩn trương hoàn thiện Dự thảo Luật Chứng khoán, thể chế hóa các nội dung quan trọng, đảm bảo sự đồng bộ phù hợp với các luật quan trọng khác.

Phó Thủ tướng chỉ đạo tiếp: phải đẩy mạnh phát triển thị trường phái sinh với tính chất cung cấp công cụ tài chính phòng vệ rủi ro, phát triển các sản phẩm mới cho thị trường chứng khoán. Nâng cao chất lượng phát hành và niêm yết chứng khoán, khuyến khích phát triển đa dạng các dịch vụ tài chính hỗ trợ cho sự tăng cường minh bạch và bền vững của thị trường….

Tú Anh