Nhà báo Minh Chuyên dành cả cuộc đời cho đề tài hậu chiến

Nhà báo, nhà văn Minh Chuyên

Kết thúc đợt 1, với cương vị trưởng ban vận động sáng tác văn học về đề tài hậu chiến tranh, anh đã cùng ban tổ chức vận động được gần 1.000 tác giả các thế hệ, các độ tuổi, chuyên nghiệp lẫn không chuyên, trong nước và ngoài nước...đóng góp 20.000 trang bản thảo các thể loại văn học, sáng tác với chủ đề “Nỗi đau sau chiến tranh”. Các tác phẩm đã được tập hợp in trong 10 tập sách có tựa đề cùng tên do Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật Việt Nam tài trợ xuất bản từ tập 1 đến tập 9. Trong đó từ tập 1-6 tập hợp văn bản, bản thảo tư liệu. Tập 7-9 tập hợp tác phẩm chọn lọc. Tập 10 hội tụ các tác phẩm tác giả tiêu biểu nhất. Đây là một công trình tập trung nhất, lớn nhất cho các tác phẩm sáng tác về đề tài hậu chiến tranh.

Nhà báo Minh Chuyên từng là một phóng viên Báo Thái Bình, sau đó là Đạo diễn cao cấp của VTV. Ông xuất thân là một chiến sĩ quân y có 10 năm ở chiến trường. Sau hòa bình, ông đã có hơn 300 tác phẩm báo chí, truyền hình, văn học về đề tài hậu chiến, đề tài thương binh liệt sĩ và đề tài người lính xây dựng quê hương đất nước. Không dừng lại đó, đầu năm 2019, ông đã đưa vào hoạt động Bảo tàng tác phẩm hậu chiến tranh tại quê hương anh ở thôn Thọ Lộc, xã Minh Khai, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình.

Với diện tích 250m2, Bảo tàng đã trưng bày trên 600 tư liệu; 105 chứng chỉ, giải thưởng; hàng nghìn bức thư của bạn đọc, công trình nghiên cứu, bài viết...

Nhà văn, nhà báo Minh Chuyên (phải) và tác giả

Bảo tàng Tác phẩm hậu chiến tranh - Minh Chuyên được tỉnh Thái Bình hỗ trợ đầu tư xây dựng năm 2018. Hiện Bảo tàng lưu giữ hơn 600 tư liệu, hình ảnh, hiện vật bao gồm 82 tác phẩm văn học, 255 tập phim tài liệu do Minh Chuyên viết kịch bản và làm đạo diễn, trong đó nhiều tác phẩm nổi tiếng, gây chấn động dư luận xã hội như các bút kí Người không cô đơn, Thủ tục làm người còn sống, Đứa con màu da thú, Vào chùa gặp lại…, các bộ phim Chuyến tàu không số, Kí ức chiến tranh nhìn từ hai phía, Bản thông điệp lịch sử, Ông cố vấn, Linh hồn Việt cộng, Cha con người lính…

Hầu hết các tác phẩm văn học, báo chí, điện ảnh, truyền hình của Minh Chuyên đều tập trung chủ yếu vào đề tài chiến tranh cách mạng và hậu quả chiến tranh. Nội dung toát lên tư tưởng đạo lí trả nghĩa cuộc đời, trải lòng với những nạn nhân của tội ác chiến tranh.
Ngót nửa thế kỉ cầm bút, trưởng thành từ một chiến sĩ hậu cần ở chiến trường Nam Bộ những năm chống Mĩ, từ một cộng tác viên báo chí trở thành một nhà văn, nhà báo chuyên nghiệp, đạo diễn cấp cao, Nghệ sĩ ưu tú, Minh Chuyên nhận được 105 chứng chỉ khen thưởng, vinh danh trong và ngoài nước. Đặc biệt năm 2017, Minh Chuyên được Chủ tịch Nước trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật. Và nhân dịp khánh thành Bảo tàng Tác phẩm hậu chiến tranh Minh Chuyên, tác giả vinh dự được Tổ chức kỉ lục Việt Nam trao Bằng xác lập là người sáng tác các tác phẩm văn học, điện ảnh, truyền hình về đề tài hậu chiến ở Việt Nam nhiều nhất.

Nhà báo Minh Chuyên và các biên tập viên VOV

Tiến sĩ, nhà báo Trần Bá Dung, Trưởng ban nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam phát biểu: “Tôi cảm phục sức nghĩ, sức viết, sức sáng tạo phi thường của Minh Chuyên - một người lính, một nhà văn chuyên viết về hậu chiến với một nỗi thao thức, trăn trở, đau đáu khôn nguôi. Làm nghề sáng tác, tự cổ chí kim, đạt đến “trước tác đẳng thân” (tác phẩm viết ra xếp cao bằng người) như ông, ai chẳng ước ao! Thứ hai, mạch nguồn chảy suốt tác phẩm Minh Chuyên là tấm lòng nhân hậu vô bờ bến, với đồng đội, với gia đình người lính chịu đựng mất mát thiệt thòi sau chiến tranh, với những nạn nhân chất độc da cam, với nỗi đau mất mát của đồng bào, của dân tộc...

Nhà báo Phan Hữu Minh, Ban Kiểm tra Hội nhà báo Việt Nam đã về thăm Bảo tàng hậu chiến của nhà báo Minh Chuyên. Anh chia sẻ: “Biết tiếng tăm của anh có dễ 40 năm có lẻ, trong thời kỳ 20 năm làm báo ở Thái Bình với các bài điều tra có hiệu ứng xã hội rộng lớn lẫn 20 năm sau này anh làm việc tại Đài Truyền hình Quốc gia (VTV) với dày đặc những phóng sự, phim tài liệu dài kỳ rúng động dư luận...”

Đây là 1 trong 4 bảo tàng tư nhân của nước ta cho đến lúc này.

Bên trong của Bảo tàng rộng hơn 250m2 sạch sẽ, tươi mới là ăm ắp khung bằng, sách vở, băng đĩa, kỷ vật…

Nhà báo Minh Chuyên giới thiệu: “Để khách thăm dễ hình dung, Bảo tàng trưng bày theo từng mảng nội dung, chủ đề. Từ khu vực trưng bày, giới thiệu tác phẩm tiêu biểu của tác giả thuộc nhóm báo in, sách in đến khu vực giới thiệu các tác phẩm truyền hình. Từ các thông báo, quyết định, phần thưởng đến tác phẩm viết về các sự kiện cùng phối hợp, viết về nhà báo Minh Chuyên của các báo đến bút tích, cảm tưởng của đồng chí, đồng nghiệp…”.

Nhà văn Minh Chuyên và một cựu binh Mỹ ở Boston

Là người lính, hơn 10 năm chiến đấu ở chiến trường miền Đông Nam bộ, năm 1976, Minh Chuyên về quê và tiếp cận với mảng văn nghệ, báo chí, điện ảnh thời hậu chiến, chủ yếu đề tài thương binh, liệt sỹ và nạn nhân chất độc màu da cam… Các tác phẩm: "Người lang thang không cô đơn", "Di họa chiến tranh", "Người liệt sỹ có nửa linh hồn", "Những linh hồn da cam" v.v.. đã có hiệu ứng xã hội lớn, trực tiếp tác động vào các chính sách người có công, thương binh, liệt sỹ, nạn nhân chất độc da cam… Năm 1993, sau tác phẩm "Người lang thang không cô đơn", Chính phủ đã cho thành lập Quỹ Người không cô đơn (Sau đổi thành Quỹ Đền ơn đáp nghĩa), phát triển tới vài nghìn tỷ đồng, thiết thực giúp đỡ các đối tượng chính sách…

Các tác phẩm truyền hình sau này do Minh Chuyên biên kịch và đạo diễn đều có giá trị cao: "Ông cố vấn" (5 tập), "Bức thông điệp lịch sử" (52 tập), "Ký ức chiến tranh nhìn từ 2 phía" (25 tập), "Huyền thoại tầu không số" (12 tập) v.v..

Tác phẩm "Cha con người lính" của Minh Chuyên đoạt giải Cúp vàng Quốc tế tại Liên hoan lần thứ 10 Phim quốc tế tại Triều Tiên năm 2006. Một số sách về đề tài hậu chiến tranh của Minh Chuyên được nghiên cứu và lưu giữ tại Trường đại học Harvard Hoa Kỳ và Thư viện Quốc hội Mỹ. Năm 2017, Minh Chuyên được Chủ tịch Nước tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật… Nhà văn, nhà báo Minh Chuyên được tổ chức kỷ lục Việt Nam xác lập tại Quyết định 2165/2018, là người: Sáng tác các tác phẩm văn học, báo chí, điện ảnh, truyền hình về thời hậu chiến tranh nhiều nhất…

Cây bút Minh Chuyên đã cống hiến hết mình và vinh dự mà nhà báo nhà văn Minh Chuyên được nhận lại là 60 giải thưởng trong nước và quốc tế và một bảo tàng cho hậu thế...

Huỳnh Dũng Nhân