Nhà báo chuyên săn lùng những kẻ giết hại phụ nữ ở Mexico

Frida Guerrera (thứ 3, từ trái qua) cùng người thân của Lupita - bé gái 4 tuổi bị sát hại ở bang Mexico

Những con số đau lòng

Bạo lực đối với phụ nữ là vấn đề nhức nhối trong hàng chục năm qua ở Mexico. Mexico được Liên hợp quốc xếp thứ 2 trong danh sách các quốc gia Mỹ Latinh nguy hiểm nhất đối với nữ giới, sau Brazil. Mỗi ngày có 10 phụ nữ và trẻ em gái bị sát hại ở nước này. Cứ 4 phụ nữ Mexico thì có 3 người là nạn nhân của sự ngược đãi, bạo lực gia đình. Số vụ việc được xử lý chỉ khoảng 10%. Theo dữ liệu thống kê mới nhất từ nhà chức trách Mexico, trong số 73.000 người mất tích, hơn 18.000 người là phụ nữ và khoảng 12.000 người là trẻ em. Năm 2020, đã có 939 phụ nữ bị sát hại.

Điển hình là vụ Jessica Jaramillo (Jessi), một sinh viên Tâm lý học 23 tuổi, biến mất sau giờ học ngày 24/10/2019. Sau đó, cô gọi cho gia đình thông báo rằng mình đi chơi với bạn trai cũ. Sáng hôm sau, không thấy Jessi trở về, gia đình càng lo lắng vì cô chưa từng qua đêm bên ngoài và đã lâu cô không liên lạc với bạn trai cũ. Anh của Jessi dùng chức năng định vị và thấy điện thoại của cô đang ở Villas Santin, vùng ven thành phố Toluca, bang Mexico, cách trường học của cô khoảng 15km. Tìm đến khu vực này, gia đình Jessi được mách rằng họ nên đến kiểm tra nhà 136 đường Ponciano Díaz, nơi ở của một nam thanh niên lạ mặt mà sau này họ biết rằng tên Garcia. Họ gõ cửa nhưng không ai trả lời. Vì vậy, họ đã đi đến văn phòng công tố ở Toluca để trình báo. Gia đình Jessi hoảng sợ vì trong vòng 14 năm qua, có hơn 73.000 người mất tích ở Mexico và rất nhiều người trong số này vẫn đang mất tích. Ban đầu, phía cảnh sát từ chối điều tra vì chưa đủ 72 giờ kể từ khi mất liên lạc nhưng gia đình Jessi năn nỉ nên cuối cùng họ đã nhượng bộ. Sau khi có lệnh khám xét nhà Garcia ngày 29/10/2019, cảnh sát đã tìm thấy Jessi đã chết trong bồn tắm. 2 ngày sau, họ tìm thấy thêm 2 thi thể phụ nữ khác được chôn sau hiên nhà.

Nhà báo Frida Guerrera đã ghi chép lại các vụ giết phụ nữ ở Mexico kể từ năm 2016. Cô cho biết, tỷ lệ vụ giết hại phụ nữ ngày càng tăng và các vụ giết phụ nữ hiếm khi được điều tra. Vì lý do này, cô đã giúp gia đình các nạn nhân tống giam kẻ giết họ dù cô không phải là luật sư.

Hành trình dũng cảm

Trong 5 năm qua, nhà báo Frida Guerrera đã dành hầu hết thời gian của mình cho việc tìm kiếm những người phụ nữ bị mất tích và săn lùng những tên giết hại phụ nữ. Mỗi ngày, Guerrera lọc thông tin, xác định các trường hợp giết phụ nữ và lập hồ sơ nạn nhân theo tuổi, vị trí và phương thức giết người. Sau đó, cô chọn một vài trường hợp để viết lên blog của mình kèm theo hình ảnh của nạn nhân và các cuộc phỏng vấn với cha mẹ của họ. Guerrera đăng thông báo về người mất tích trên trang Twitter và Facebook của cô, nhờ hàng chục nghìn người theo dõi trên mạng xã hội của mình tìm nạn nhân hoặc nghi phạm. Mặc dù không có con số chính thức, văn phòng công tố của bang Mexico, nơi Guerrera sống và làm việc, xác nhận cô đã giúp giải quyết một số vụ án giết người.

Danh tính những phụ nữ và trẻ em bị giết hại trên các bức tường

Chính Guerrera từng là nạn nhân của bạo hành phụ nữ. Trong 7 năm quen biết, bạn trai cũ của cô đã đánh đập, làm cô gãy mũi và gãy xương sườn. Sau khi rời bỏ hắn ta, cô tham gia một nhóm phát thanh viên, bắt đầu đưa tin về nạn tham nhũng ở địa phương và nạn nhân của bạo lực phát sinh do sự dung dưỡng của bộ máy chính quyền. Trong một lần lang thang trên mạng, Guerrera tìm những câu chuyện về phụ nữ và tìm thấy 123 trường hợp phụ nữ bị giết hại. Cô đã lưu tên, tuổi, ngày tháng và địa điểm tử vong của nạn nhân thành một danh sách. Sau đó, cô liên lạc với cha mẹ của họ để tìm hiểu thêm. Từ đó, blog của Guerrera ra đời.

Dù nhiều lần bị dọa giết, Gerrera vẫn tiếp tục hành trình tìm công lý cho nạn nhân. Cô bắt đầu vào đầu năm 2017 khi một bé gái 4 tuổi không rõ danh tính được tìm thấy đã bị chết tại một bãi rác ở bang Mexico nhưng cuộc điều tra về cái chết của em không có tiến triển gì. Cô đã lên mạng và đài phát thanh để nhờ mọi người giúp xác định danh tính đứa trẻ. Sau 4 tháng, cô nhận được một e-mail với ảnh rõ mặt của em. Cô nhờ vẽ tranh chân dung của em và đăng lên blog của mình, nhờ đó tìm được nạn nhân tên là Guadalupe Medina Pichardo, còn gọi là Lupita. Guerrera đã tổng hợp tất cả các bằng chứng thu thập được từ gia đình em và chuyển nó cho chính quyền. Nhờ đó, cảnh sát đã bắt giữ mẹ của Lupita và bạn trai của bà ta - kẻ giết Lupita - và đến năm 2019, cặp đôi này đã bị kết án 88 năm tù.

Nhà báo Frida Guerrera đã tìm đến gia đình của Jessi và nói rằng, cô có thể giúp họ tìm ra kẻ thủ ác. Để tìm Garcia, Guerrera bắt đầu viết một bài blog chỉ trích sự chậm trễ của cảnh sát, mô tả Garcia như một một kẻ vô danh, thèm khát sự chú ý và nhờ độc giả cung cấp bất cứ manh mối nào liên quan đến vụ án. Cô đăng blog ngày 11/11/2019. Cùng ngày hôm đó, Guerrera nhìn thấy một bài đăng trên Facebook của một người tên Alexander Anderson có ảnh đại diện là Garcia tại một phòng tập võ thuật. Đó là bức ảnh chụp màn hình các bản tin tìm người mất tích, bao gồm tin tìm Jessi Jaramillo và 2 người phụ nữ mà cảnh sát tìm thấy thi thể bị chôn dưới hiên sau nhà Garcia. Trên bức ảnh của các nạn nhân, hắn đã viết: "Để bắt được một kẻ giết người hàng loạt, hãy suy nghĩ như một kẻ giết người hàng loạt".

Guerrera đã giăng bẫy bằng cách đăng ảnh cận mặt Garcia lên Facebook và Twitter của mình với dòng chữ: "Oscar Garcia Guzman là một thằng ngu nhưng cứ cho là mình giỏi. Tao đang đợi mày đây". Hơn một tuần sau, hắn đã liên hệ với cô. Guerrera giữ liên lạc thường xuyên với Garcia suốt 3 tuần sau đó nhằm giúp cảnh sát định vị hắn. Đến ngày 5/12/2019, cảnh sát đã bắt giữ hắn. Trong những ngày sau khi Garcia bị bắt, Guerrera đã gặp gia đình của những người phụ nữ khác mà Garcia tuyên bố đã sát hại. Tất cả họ đều kể những câu chuyện giống nhau rằng họ nghi ngờ Garcia và cầu cứu chính quyền nhiều lần nhưng đều bị từ chối. Garcia đã nằm trong tầm ngắm của chính quyền bang Mexico từ năm 2012 nhưng hắn vẫn bình yên ở ngoài vòng pháp luật suốt bấy lâu.

Hiện vụ sát hại Jessi đang được tiếp tục điều tra. Garcia nói rằng chính "những sai lầm" của nhà chức trách đã cho phép hắn thoát khỏi 6 vụ giết người trước đó. Trong khi chờ phán quyết với Garcia, Guerrera lại cập nhật bảng danh sách nạn nhân và blog của mình để tiếp tục chiến đấu.

Nguồn: Guardian, NBCNews

Nhu Thụy