Nguyên nhân trẻ em nhanh khỏi Covid-19

Hầu hết trẻ em có triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng, chỉ có một số ít trường hợp có triệu chứng nặng sau khi mắc Covid-19. Không giống như các loại virus hô hấp khác như cúm hoặc virus hợp bào hô hấp, SARS-CoV-2 gần như không tấn công trẻ em như người trưởng thành hoặc người già.

Vì virus không gây nguy cơ cao cho trẻ em nên nhiều bậc phụ huynh không đưa con đi tiêm phòng. Tỷ lệ tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ em đủ tiêu chuẩn thấp hơn so với người lớn.

Các chuyên gia y tế công cộng đưa ra nhiều lời giải thích khoa học cho sự bảo vệ của trẻ em trước Covid-19, nhưng vẫn đề cao vai trò của vaccine với những trẻ dễ bị tổn thương và để kiểm soát sự truyền nhiễm.

Tỷ lệ trẻ em nhập viện do mắc Covid-19 đã đạt kỷ lục vào tháng một vừa qua ở Mỹ khi biến chủng Omicron xuất hiện, phá vỡ nhiều cột mốc trước đây.

Hệ thống miễn dịch tốt

Hệ thống miễn dịch gồm nhiều tuyến phòng thủ khác nhau. Miễn dịch bẩm sinh điều phối phản ứng ban đầu chống lại nhiễm bệnh, trong khi miễn dịch thích ứng phát triển chậm hơn và hình thành một hệ thống phòng thủ cụ thể.

Tỷ lệ tiêm vaccine Covid-19 ở người dưới 18 tuổi ở Mỹ thấp hơn so với người lớn. Ảnh: Wall Street Journal.

Kevan Herold, chuyên gia miễn dịch học và nội khoa tại Đại học Yale, so sánh hệ miễn dịch của trẻ nhỏ như một pháo đài thời trung cổ.

Phản ứng miễn dịch bẩm sinh, bao gồm chất nhầy trong mũi và cổ họng giúp bẫy các vi khuẩn có hại, như một cái hào ngăn, đưa những kẻ tấn công đi ra ngoài.

Miễn dịch bẩm sinh có các protein và tế bào kích hoạt phản ứng miễn dịch ban đầu của cơ thể. Ông Herold ví chúng như những viên đạn đại bác được phóng ra khi kẻ thù bắt đầu xâm lược.

Tuyến phòng thủ thứ hai là hệ thống miễn dịch thích ứng, gồm có tế bào T và tế bào B. Hệ thống miễn dịch thích ứng mất nhiều thời gian để bắt đầu phản ứng, nhưng có thể ghi nhớ những điểm yếu của những kẻ từng xâm lược. Tiến sĩ Herold coi chúng như những người lính đang chuẩn bị cho trận chiến bên trong pháo đài.

Khả năng miễn dịch bẩm sinh không có cùng một loại bộ nhớ, mà dựa trên các mô hình liên quan đến vi khuẩn có hại nói chung. Các nhà miễn dịch học đã phát hiện ra rằng hệ thống miễn dịch của trẻ em có mức phân tử bẩm sinh cao hơn và tăng phản ứng bẩm sinh so với người lớn.

Tiến sĩ Herold và vợ của ông - bà Betsy Herold, một bác sĩ bệnh truyền nhiễm nhi khoa tại Bệnh viện Nhi đồng Montefiore ở Bronx - cho rằng đây là chìa khóa để giúp trẻ chống Covid-19 tốt hơn.

Khả năng miễn dịch bẩm sinh cao

Khi Covid-19 càn quét New York vào đầu năm 2020, ông bà Herolds đã tìm hiểu tại sao người lớn phải nhập viện nhiều hơn trẻ em khi cùng mắc Covid-19.

Cùng với các cộng sự, họ cùng nhau nghiên cứu hệ thống miễn dịch của trẻ em. Họ bắt đầu với cytokine, một hoạt chất protein nhỏ được tạo ra bởi một loạt các tế bào giúp chúng tương tác với nhau.

Hai cytokine thì quan trọng đối với phản ứng miễn dịch bẩm sinh ít, lại có lượng ít hơn trong máu của những người già so với những người trẻ. Bà Betsy Herold nói rằng: “Đó là nơi mà phản ứng bẩm sinh bắt đầu được phát triển".

Trẻ em có hệ miễn dịch chống lại Covid-19 tốt hơn so với người lớn, nhưng vẫn có một vài trường hợp có triệu chứng nặng phải nhập viện. Ảnh: Reuters.

Nghiên cứu của nhà Herolds đã so sánh 65 trẻ em tuổi và 60 người lớn mắc Covid-19 ở New York. Kết quả cho thấy trẻ em ít phụ thuộc vào hệ thống miễn dịch thích ứng hơn người lớn, có thể là do chúng có phản ứng bẩm sinh mạnh hơn.

Họ cũng nghiên cứu các mẫu dịch mũi và cổ họng của 12 trẻ em và 27 người lớn và nhận thấy rằng trẻ em có nhiều gene liên quan đến khả năng miễn dịch bẩm sinh được kích hoạt. Chúng cũng là đối tượng có mức cytokine cao, liên quan đến khả năng miễn dịch bẩm sinh.

Amy Chung, một nhà nghiên cứu tại Viện Nhiễm trùng và Miễn dịch Peter Doherty ở Melbourne, Australia nhận định: Sau khi đưa máu của những người khỏe mạnh tiếp xúc với loại virus corona gây nên đại dịch, thì những người cao tuổi khỏe mạnh có phản ứng kháng thể có sẵn mạnh trước Covid-19, có thể do họ đã tiếp xúc nhiều lần với các virus corona khác, chẳng hạn các loại gây bệnh cảm lạnh thường.

Mặt khác, trẻ em không phản ứng kháng thể có sẵn mạnh vì ít tiếp xúc với các virus corona khác. Điều này có vẻ không tích cực nhưng trong trường hợp này, nó lại là lợi thế: Khi trẻ em tiếp xúc SARS-CoV-2, các kháng thể sẽ được huy động và tấn công các bộ phận thiết yếu của virus ngay lập tức.

Hệ thống miễn dịch của người lớn tuổi nhắm mục tiêu vào các bộ phận của virus SARS-CoV-2 mà họ từng tiếp xúc trong các loại coronavirus khác. “Những bộ phận đó dường như không quan trọng bằng việc ngăn nhiễm trùng", tiến sĩ Chung chia sẻ.

Khả năng phục hồi tốt

Vì trẻ em có khả năng phục hồi khá tương đối với Covid-19 nên một số cha mẹ đã không cho con đi tiêm chủng. Cuộc khảo sát gần đây nhất của Tổ chức Gia đình Kaiser với 420 bậc phụ huynh cho thấy rằng một nửa trong số đó không quá lo lắng nếu con cái mắc Covid-19.

Trẻ em xếp hàng để test Covid-19 ở California vào tháng 1/2022. Ảnh: AFP.

Kate Symonds, 40 tuổi, sống ở Canandaigua, New York không có kế hoạch đưa con đi tiêm, ngay cả khi chúng đủ tiêu chuẩn vì nguy cơ mắc bệnh nặng tương đối thấp và vì cô lo lắng về những tác dụng phụ sau khi tiêm.

Theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, tỷ lệ tiêm chủng ở những người dưới 18 tuổi thấp hơn nhiều so với người trưởng thành. Chỉ có khoảng 40% trẻ em đủ tiêu chuẩn đã tiêm đủ, so với khoảng 3/4 người lớn đủ tiêu chuẩn.

Các nhà nghiên cứu chưa tìm thấy bằng chứng cho thấy vaccine Covid-19 thiếu an toàn. Trong nhiều thử nghiệm được thực hiện trên hàng nghìn trẻ em, các tác dụng phụ thông thường của vaccine là rất nhẹ và không có di chứng lâu dài.

Vaccine Covid-19 chưa có sẵn cho trẻ em dưới 5 tuổi. Theo một cuộc thăm dò, ngay cả khi có vaccine cho nhóm trẻ này, chỉ 31% phụ huynh có con ở độ tuổi đó đồng ý cho con tiêm. Khoảng 1/4 số còn lại kiên quyết không cho con tiêm.

Theo một nghiên cứu gần đây, nguy cơ mắc Covid-19 ở trẻ em là tương đương với người lớn, đồng thời có khả năng lây lan virus cao hơn.

Bà Betsy Herold cho biết có một số trường hợp trẻ em bị mắc Covid-19 phải nhập viện điều trị, một số khác tiếp tục có triệu chứng sau khi hết virus. Nhóm đối tượng này cũng có nguy cơ mắc hội chứng viêm đa hệ thống, hoặc MIS-C, một tình trạng hiếm gặp sau khi nhiễm Covid-19. MIS-C có thể dẫn đến tổn thương nội tạng hoặc thậm chí tử vong.

Bà Betsy nói: “Miễn dịch bẩm sinh không bảo vệ 100%".

Mặc dù lá chắn bảo vệ đó khá mạnh mẽ, Covid-19 vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe của trẻ.

Bảo Châu