Nguyên mẫu Sherlock Holmes là một bác sĩ

BS. Joseph Bell, chuyên gia phẫu thuật thực hành kiêm giảng viên xuất sắc là một trong số thầy giáo của Doyle. Ngay thời sinh viên đã đăng báo những truyện ngắn đầu tiên, Doyle chịu ảnh hưởng đậm nét lao động trí óc của thầy giáo. Sau này, Doyle đã gắn cho Sherlock Holmes, nhân vật văn học chính của mình những tố chất thiên tài của thầy, BS. Joseph Bell.

BS. Joseph Bell chào đời năm 1837 trong gia đình BS. Benjamin Bell, có ông nội cũng là bác sĩ phẫu thuật nổi tiếng. Chọn nghề y, Bell phấn đấu theo truyền thống gia đình. Sau tốt nghiệp Đại học Y Edynburg, BS. Bell trở thành chuyên gia phẫu thuật của Royal Infirmary ở Edynburg và làm nên sự nghiệp ấn tượng cùng với thời gian - ông đã công bố nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến y học và được tuyển làm bác sĩ riêng của Nữ hoàng Victoria, trong thời gian Nữ hoàng ghé thăm Scoland. Ngoài ra, BS. Bell cũng không quên thời gian ở Alma Mater, nơi ông hướng dẫn khóa học thực hành giải phẫu và dạy kỹ năng phẫu thuật cho sinh viên.

Arthur Conan Doyle, cha đẻ thám tử Sherlock Holmes huyền thoại.

Arthur Conan Doyle và những sinh viên cùng trường nhiều năm không quên hình ảnh thầy Bell. Ông có đôi mắt tinh tường, tác phong nhanh nhẹn, mạnh mẽ. Cái mũi ông mảnh không khác gì mũi chim câu và người cao - những đặc điểm đặc trưng của BS. Bell, sau đó đã được Doyle gắn vào nhân vật thám tử lừng danh ở Baker Street.

Đến năm thứ 2 đại học, thầy Bell tuyển Doyle làm trợ lý, giúp việc thầy. Cơ hội làm việc bên bác sĩ tài hoa đã giúp nhà văn trẻ khám phá năng lực phi thường của thầy trong lĩnh vực rút ra kết luận về tình trạng sức khỏe quá khứ người bệnh. BS. Bell gây bất ngờ cho các sinh viên của ông theo đúng cách, BS. House gây bất ngờ đông đảo người xem truyền hình.

Năng lực phân tích chuẩn xác của thầy Bell đã giúp Doyle không chỉ thông qua một cái nhìn, để xác định đúng nghề nghiệp, sắc tộc, tính cách của bệnh nhân, mà còn phát hiện chính xác nguồn gốc, nguyên nhân gây bệnh.

Bản thân thầy Bell từng phát biểu, dụng cụ quan trọng nhất của bác sĩ phẫu thuật không nên là dao mổ, mà cái nhìn thấu đáo, sâu sắc, cái nhìn không khác gì mũi dao cắt bỏ tất cả dị vật trong cơ thể. Thầy Bell trang bị cho sinh viên nghệ thuật quan sát ngay từ ngày đầu lên lớp.

Sau khi xuất bản tập truyện A Study in Scarlet (1887), tác phẩm mở đầu truyện nhiều kỳ về thám tử Sherlock Holmes, Arthur Conan Doyle đã viết thư cho thầy giáo cũ. “Em thành thật cảm ơn thầy. Chính nhờ thầy, em có sự xuất hiện của Shelock Holmes” - Doyle viết.

Robert Stevenson (1850-1894) - nhà văn người Scotland nổi tiếng, người từng là bạn học BS. Joseph Bell, thời học Đại học Y Edynburg, ngay sau khi đọc A Study in Scarlet của Doyle, đã viết thư cho tác giả, chỉ ra những nét tương đồng của nguyên mẫu, BS. Bell và thám tử Holmes và đặt câu hỏi hóm hỉnh: “Phải chăng đó là bạn thân cũ của tôi, BS. Bell?”.

Khôi hài không kém, trong thư trả lời, Conan Doyle viết cho tác giả truyện thiếu nhi Đảo giấu vàng, Shelock Holmes là “đứa con ngoài giá thú bị biến thái nặng của BS. Bell và Dupin (nhân vật chính của ông tổ truyện trinh thám và hình sự thế giới người Mỹ E.A. Poe, 1809-1894)”.

Việc mô tả nhân vật Shelock Holmes do bản thân nhào nặn “bị biến thái nặng”, Doyle muốn lưu ý đến thực tế: thám tử lừng danh này không có những tố chất của nguyên mẫu, BS. Bell. Cụ thể, Shelock Homes là con người sống đơn côi, cuồng tín nghề nghiệp của mình, nhân vật không hề biết niềm vui gia đình và sống cách xa sinh hoạt xã hội. BS. Bell, trái lại, ông có vợ, rất yêu những đứa con của mình, phấn khích với sự tôn vinh và kính trọng của cộng đồng. Tương tự như nhiều người cùng thời, BS. Bell cũng hút thuốc tẩu, nhưng ông không biết chơi đàn vĩ cầm và không sử dụng morphin như Holmes (để kích hoạt trí tưởng tượng và trí óc minh mẫn, theo lập luận của thám tử).

Cuộc đời BS. Bell thiếu vắng những cuộc phiêu lưu kịch tính. Nguyên mẫu hoàn toàn xa lạ với thế giới tội phạm. Bất chấp thực tế không tranh cãi về tài năng phân tích sự kiện và nhân vật , BS. Joseph Bell không bao giờ coi bản thân là một thám tử hoặc chuyên gia hình sự. Vì thế ông không thích khi có người so sánh ông với thám tử Shelock Holmes - nhân vật trong những sáng tác văn học của học trò nổi tiếng Arthur Conan Doyle.

BS. Joseph Bell qua đời năm 1911, hưởng thọ 73 tuổi. Đến thời điểm đó Arthur Conan Doyle đã viết 6 tiểu thuyết về Sherlock Holmes và trên 30 truyện ngắn, song câu chuyện về thám tử huyền thoại không kết thúc ở đây.

Cho đến lúc vĩnh viễn giã từ chúng ta, ngày 7/7/1930 sau cơn nhồi máu cơ tim, nhà văn giàu óc tưởng tượng còn kịp nghĩ thêm hàng chục vụ án mới dành cho Sherlock Holmes. Ba sáng tác lớn cuối cùng của Arthur Conan Doyle lần lượt được xuất bản vào các năm 1914, 1917 và 1927 là các tiểu thuyết: Thung lũng khủng khiếp, Cung đàn sau cuối và Tàng thư của Sherlock Homes.

Vinh Thu

((Nguồn: Joseph Bell, pierwowzór najsłynniejszego detektywa na świecie - Sherlocka Holmesa))