Người tái tạo hình hài cho những bệnh nhi

Trong những ca song sinh dính liền phức tạp được phẫu thuật thành công tại Việt Nam, ông là phẫu thuật viên chính của 3 cuộc “đại phẫu”, mang đến những cuộc đời mới cho nhiều trẻ kém may mắn. Gần đây nhất ông cùng ê kip gần 100 bác sĩ đã phẫu thuật thành công cho cặp song nhi Trúc Nhi - Diệu Nhi, ca phẫu thuật đã ghi dấu son trong ngành y tế Việt Nam và quốc tế.

Học ngành y vì người bệnh nghèo

“Sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh khó khăn, từ nhỏ tôi đã chứng kiến nhiều số phận bất hạnh do khó tiếp cận được với y khoa. Thời điểm đó không phải ai mắc bệnh cũng đến được với bác sĩ. Tôi đã ước ao lớn lên trở thành bác sĩ, mong muốn cứu được nhiều người hơn” - TS.BS Trương Quang Định nhớ lại ước mơ thuở nhỏ, đó cũng chính là động lực để ông nỗ lực, quyết tâm thi vào ngành y.

“Lựa chọn thi vào ngành y là người chọn ngành, còn đến với ngoại nhi giống như nghề chọn mình vậy”- ông ví von. Cơ duyên đưa ông đến với ngoại nhi cũng thật đặc biệt. Năm 1991, sau khi tốt nghiệp trường Đại học Y dược TP.HCM, ông có cơ duyên gặp gỡ giáo sư Trần Đông A (người được Sách kỷ lục Guinness ghi danh sau ca mổ tách rời cặp song sinh dính liền Nguyễn Việt - Nguyễn Đức được thực hiện vào năm 1988). Cơ duyên nối tiếp cơ duyên, ông được gợi mở đến với ngành ngoại nhi. Quyết định thử sức, ông về làm việc tại BV Nhi đồng 2 từ đó dần dần tiếp cận với nhi khoa, sau đó “bén duyên” với ngành ngoại nhi cho đến bây giờ.

Hàng ngày tiếp cận với những bệnh nhi đủ các lứa tuổi, các loại bệnh, đặc biệt là các bệnh nhi kém may mắn dị tật bẩm sinh. Câu hỏi luôn thường trực trong ông cùng êkip các bác sĩ là nếu không can thiệp phẫu thuật đời sống của bé chỉ còn trong gang tấc, nếu can thiệp phải làm như thế nào. Mỗi một trường hợp khó là một lần ông cùng đồng nghiệp trăn trở tìm các giải pháp để tiếp sức cho những hơi thở mong manh ấy. Với kinh nghiệm 2 năm bác sĩ nội trú thường trú tại Pháp; thực tập về Ngoại nhi và phẫu thuật ghép gan tại BV Saint-Luc (Bỉ, năm 2003); tiến sĩ Y sinh học và Dược học tại Vương quốc Bỉ (2004-2009), nhiều kinh nghiệm hay đã được ông ứng dụng vào phẫu thuật thành công. Lần lượt, từng trường hợp được cai máy thở, rời khỏi chiếc giường bệnh với dây nhợ chằng chịt để xuất viện trở lại cuộc sống đời thường, một sức khỏe bình thường, ông mỉm cười với “quả ngọt” mà ngành ngoại nhi đã mang lại.

Trải qua nhiều trường hợp khó, những thử thách nghề nghiệp, nhiều cái hay, cái mới, những giá trị nhân văn của ngoại nhi đã khiến ông thêm đam mê và hết lòng gắn bó với nghề, đem lại hy vọng sống cho nhiều bệnh nhi.

Trúc Nhi - Diệu Nhi đã có hình hài bình thường, phát triển khỏe mạnh như những đứa trẻ khác. Ảnh: BV Nhi đồng TP.HCM

Những cuộc “đại phẫu” tái tạo hình hài

Không chỉ phẫu thuật thành công cho nhiều bệnh nhi mang dị tật bẩm sinh thường gặp, TS.BS Trương Quang Định được biết đến là phẫu thuật viên chính của 3 cuộc “đại phẫu” tách rời 3 cặp song sinh dính liền phức tạp, đem lại hình hài mới cho nhiều bệnh nhi. Tại Việt Nam cũng như y văn thế giới số trường hợp song sinh dính liền được phẫu thuật thành công vẫn còn rất hiếm hoi.

Ngày 15/7/2020, trải qua hơn 12 giờ đồng hồ căng thẳng trong phòng phẫu thuật, ông cùng êkip gần 100 bác sĩ đã phẫu thuật thành công cho cặp song nhi Trúc Nhi - Diệu Nhi bị dị tật phức tạp dính liền vùng bụng chậu, trong 10 năm trở lại đây trong y văn chỉ ghi nhận 6 ca. Ca phẫu thuật đã xác lập kỷ lục Việt Nam “Ca đại phẫu thuật phức tạp với đội ngũ y tá, bác sĩ tham gia nhiều nhất Việt Nam để mổ tách dính vùng bụng chậu cho cặp song sinh”. Tổ chức Kỷ lục Việt Nam cũng trao huy hiệu cá nhân cho 3 bác sĩ tham gia trực tiếp ca mổ, trong đó điển hình là TS.BS Trương Quang Định.

Nhớ lại ca phẫu thuật, TS.BS Trương Quang Định chia sẻ: “Đây là một trường hợp song sinh dính liền vùng bụng chậu phức tạp tỷ lệ thành công trong y văn không nhiều, trong 10 năm trở lại đây chỉ ghi nhận 6 ca. Là ca khó, do đó đòi hỏi các bác sĩ phải đặt ra vấn đề có phẫu thuật được hay không. Phẫu thuật được thì cần thực hiện như thế nào, sau phẫu thuật quá trình điều trị đề phòng các tai biến cũng được lên phương án đầy đủ. Chúng tôi phải nhiều lần hội chẩn để giải được những bài toán đó, với nỗ lực mang lại hình hài trọn vẹn cho các bé”.

Hiện nay, Trúc Nhi và Diệu Nhi được sinh hoạt tại nhà cùng ba mẹ, hoàn toàn ăn uống, ngủ nghỉ sinh hoạt bình thường. Sự phát triển về tâm thần vận động cũng như bao đứa trẻ bình thường khác, các bé bắt đầu tự đứng lên, chập chững bước đi… Sắp tới, các bé sẽ đến khám theo định kỳ để các bác sĩ theo dõi sức khỏe, tiêm ngừa cũng như tập thêm vật lý trị liệu. Dự kiến, trong thời gian tới Diệu Nhi sẽ được phẫu thuật đóng hậu môn tạm đế tái lập lại đường tiêu hóa trở về bình thường, giúp bé ăn uống sinh hoạt dễ dàng hơn, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng, bé tăng cân và lớn lên khỏe mạnh.

Trước đó, năm 2013, TS.BS Trương Quang Định cùng các đồng nghiệp đã phẫu thuật tách rời thành công cho cặp song sinh Phi Long - Phi Phụng dính liền ở phần ngực (màng tim và gan dính liền). Sau khi mổ Phi Phụng yếu dần và tử vong, Phi Long hiện phát triển khỏe mạnh. Một cặp song sinh dính liền khác cũng được ông phẫu thuật thành công trước đó là hai bé gái Hoài Tâm - Bảo Trâm, các bé đều đã lớn, sống khỏe mạnh cùng gia đình tại Bình Dương.

“Ba mẹ của Hoài Tâm - Bảo Trâm, và Phi Long vẫn thường xuyên nhắn tin cập nhật sức khỏe của các bé kèm theo hình ảnh của các bé cho tôi. Nhìn các bé được trở lại hình hài bình thường, có sức khỏe, có cơ hội được đến trường và phát triển như bao đứa trẻ khác, tôi rất xúc động, cảm thấy công việc của mình làm rất có ý nghĩa. Đó cũng là điều kỳ diệu của khoa học, mang lại lợi ích rất nhiều cho gia đình và xã hội”- TS.BS Trương Quang Định chia sẻ với một nụ cười hồn hậu.

Hy vọng về những kỳ tích tiếp nối

- Trúc Nhi - Diệu Nhi được chẩn đoán dị tật bẩm sinh từ lúc trong bụng mẹ. Sau ca phẫu thuật bắt con được thực hiện tại BV Hùng Vương, các bác sĩ tại BV Nhi đồng 2 TP.HCM đã chủ động đưa các bé về đơn vị để hồi sức trong thời kỳ sơ sinh, nuôi dưỡng 2 bé đến 13 tháng tuổi. Lúc này các bé đã ổn định để đi vào phẫu thuật.

- Đây là trường hợp song sinh dính nhau vùng chậu với 4 chân tách rời theo kiểu ischiopagus tetrapus (quadripus) cực kỳ hiếm gặp. Theo ước tính trên thế giới, tỉ lệ song thai dính nhau là 1/200.000 trẻ sinh sống, trong số đó, chỉ có 6% dính nhau theo kiểu ischiopagus tetrapus.

- TS.BS Trương Quang Định chia sẻ: “Ca phẫu thuật thành công đồng thời qua những hoạt động, điều kiện làm việc, đội ngũ phẫu thuật viên hiện tại càng lớn mạnh, các bác sĩ được đào tạo bài bản không chỉ trong nước và nước ngoài và phương tiện phẫu thuật ngày càng được trang bị hiện đại hơn đã minh chứng sự phát triển của ngành y tế Việt Nam. Y khoa Việt Nam đang tiệm cận với thế giới. Hầu như các phẫu thuật khó về tim mạch, ung bướu, những kỹ thuật thế giới làm được thì Việt Nam cũng có thể triển khai. Hy vọng những kỳ tích sẽ được tiếp nối, cứu sống thêm được nhiều bệnh nhi”.

HOÀI THƯƠNG