Người ta hút thuốc vì nicotine nhưng chết vì hắc ín

Nguy cơ gì tiềm ẩn sau làn khói thuốc?

“Cháy” được định nghĩa là một phản ứng hóa học khi các phân tử phản ứng – như nguyên liệu và chất oxy hóa được hòa lẫn và sắp xếp lại để trở thành các phân tử sản phẩm và sinh ra nhiệt.

Quá trình cháy căn bản của thuốc lá xảy ra khi một điếu thuốc được đốt. Sự kết hợp của thuốc lá (như một nguyên liệu) và oxy trong không khí sản sinh ra quá trình đốt cháy và tiêu hủy thuốc lá.

Trong giai đoạn cháy tự nhiên của thuốc lá điếu giữa những lần hút, nhiệt độ ở trung tâm vùng bị đốt cháy thường rơi vào khoảng từ 600°C đến 800°C. Khi hút, nhiệt độ xung quanh vùng đang đốt cháy lên tới hơn 900°C.

Quá trình đốt cháy thuốc lá điếu được diễn ra ở nhiệt độ cao dẫn đến sự đốt cháy hoàn toàn lá thuốc lá (bao gồm cả đốt cháy các hợp chất dễ bay hơi và đốt cháy tạp chất từ than), cuối cùng tạo ra một lượng tàn tro tương ứng. Các nhà nghiên cứu ước tính khói thuốc lá có chứa 7,357 hợp chất hóa học thuộc nhiều loại khác nhau. Khoa học thừa nhận rộng rãi rằng có khoảng 60 loại hóa chất chính sinh ra từ quá trình đốt cháy của thuốc lá là độc hại và gây ung thư.

Nicotine có nguy hại như ta tưởng?

Nguyên nhân dẫn con người đến việc hút thuốc chính là do chất nicotine, một chất gây nghiện, vốn giúp người hút thuốc cảm thấy hưng phấn, kích thích não bộ hoạt động nhanh nhạy. Vì vậy, các nhóm người có nguy cơ hút thuốc cao là nhóm người làm việc trong môi trường áp lực, cần sự tập trung. Đó chính là lí do vì sao tầng lớp trí thức, vốn am hiểu về kiến thức khoa học và tác hại của thuốc lá vẫn không dễ dàng gì trong việc cai thuốc.

Thế nhưng, nicotine có liên quan như thế nào đến các bệnh về thuốc lá?Về cơ bản, nicotine là không hoàn toàn vô hại. Chính vì lẽ đó, thuốc lá cũng như những sản phẩm có chứa nicotine vẫn được khuyến cáo không nên sử dụng, đặc biệt đối với phụ nữ mang thai hoặc cho con bú, người có các bệnh liên quan đến tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao...

Tuy nhiên, nicotine không độc hại như người ta vẫn tưởng. Theo nghiên cứu của Viện Y tế và Chăm sóc Sức khỏe Quốc gia Anh Quốc, các độc tố và chất gây ung thư trong khói thuốc lá chứ không phải nicotine mới là nguyên nhân chính gây ra bệnh tật và tử vong.

Các chuyên gia tại Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thuộc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng đồng ý rằng, những hợp chất độc hại được tạo ra trong quá trình đốt cháy thuốc lá là nguyên nhân chính dẫn đễn các bệnh liên quan đến hút thuốc như ung thư phổi cùng các bệnh về tim mạch chứ không phải nicotine.

Công nghệ “làm nóng nhưng không đốt cháy” thuốc lá là gì?

Biết rõ nguyên nhân gây ra các tác hại của thuốc lá, công nghệ làm nóng nhưng không đốt cháy thuốc lá đã ra đời.

Các nghiên cứu của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) nhận định rằng “ảnh hưởng của việc tiếp xúc với nicotine bằng cách hút mà không đốt cháy lá thuốc liên quan rất ít đến tỉ lệ bệnh và tử vong cao có liên quan tới thuốc lá” và “chuyển hoàn toàn từ thuốc lá đốt cháy sang hệ thống phân phối nicotin điện tử (ENDS) có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến thuốc lá cho những người đang sử dụng các sản phẩm thuốc lá truyền thống”.

Cơ sở cho việc “Heat-not-Burn” (làm nóng-nhưng không-đốt cháy) là việc làm nóng thuốc lá, thay vì đốt cháy nó, sẽ giảm hoặc loại bỏ sự hình thành của nhiều thành phần được sản sinh trong các nhiệt độ cao của quá trình cháy.

Nghiên cứu đã chứng minh rằng hầu hết những hợp chất gây hại hoặc có khả năng gây hại (gọi tắt là HPHCs) trong khói thuốc lá được tạo ra bởi quá trình phân hủy nhiệt khi thuốc lá được đốt. Vì lẽ đó, công nghệ "làm nóng-chứ không-đốt cháy" mang đến khả năng giảm thiểu một cách đáng kể cả số lượng và mức độ của những hợp chất gây hại hoặc có khả năng gây hại đến từ trong các sản phẩm thuốc lá, đồng thời vẫn mang lại trải nghiệm và cảm giác đủ thỏa mãn cho những người hút thuốc trưởng thành.

Thuốc lá làm nóng-chứ không-đốt cháy (heat-not-burn tobacco products) làm nóng lá thuốc tự nhiên tại một nhiệt độ vừa đủ (chỉ tới 350oC, thấp hơn 600oC so với nhiệt độ thông thường để đốt cháy thuốc lá truyền thống), đủ để chiết xuất nicotine dạng hơi cho người sử dụng mà không sản sinh ra khói thuốc lá. Do không có sự cháy hay sự hình thành của khói thuốc lá hay tàn thuốc lá, sản phẩm này được cho là có khả năng giảm thiểu rủi ro đến 95%.

Theo tính toán của WHO thì số lượng người hút thuốc trên thế giới sẽ không giảm và ước tính là 1,16 tỉ người vào năm 2025. Tại Việt Nam, mặc cho những nỗ lực của chính phủ trong việc làm giảm nhu cầu cũng như hạn chế nguồn cung của thuốc lá, tỉ lệ hút thuốc lá tại Việt Nam vẫn không có dấu hiệu giảm và dự kiến số người hút thuốc năm 2025 sẽ tăng lên 18 triệu người so với 17 triệu người năm 2017.

Vì một cộng đồng không khói thuốc! Vì sức khỏe của mỗi người. Vì tương lai con em chúng ta. Bạn hãy bỏ thuốc lá ngay từ bây giờ và đừng: Đừng hút thuốc lá trong nhà, phòng làm việc; Đừng hút thuốc lá nơi công cộng; Đừng hút thuốc lá trước mặt trẻ em; Đừng mời hoặc nhận thuốc lá từ bạn bè, đồng nghiệp.

Và hãy: Hãy giảm hút thuốc lá; Hãy cai nghiện thuốc lá; Hãy kiên quyết nói không với thuốc lá khi chưa từng hút; Hãy để môi trường xung quanh không khói thuốc lá.