Người phụ nữ đầu tiên giành giải thưởng toán học Abel
Giải thưởng toán học Abel được trao cho bà Karen Uhlenbeck người Mỹ ngày 19/3. Đây cũng là người phụ nữ đầu tiên được trao giải thưởng toán học uy tín nhất thế giới này.
Sáng 20/3 (theo giờ Việt Nam), Viện Hàn lâm Khoa học Na Uy đã công bố chủ nhân giải thưởng Toán học Abel 2019 - đó là bà Karen Uhlenbeck - một nhà Toán học người Mỹ, với công trình nghiên cứu về các phương trình vi phân. Như vậy, đây là lần đầu tiên trong lịch sử 16 năm tồn tại, giải thưởng này được trao cho một phụ nữ.
Phát biểu tại lễ trao giải, Chủ tịch Ủy ban giải thưởng Abel Hans Munthe-Kaas nêu rõ: "Bà Karen Uhlenbeck nhận giải thưởng Abel 2019 cho công trình nghiên cứu cơ bản về giải tích hình học và lý thuyết trường chuẩn, những điều đã làm thay đổi đáng kể diện mạo toán học. Những lý thuyết của bà đã thay đổi hoàn toàn cách hiểu của chúng ta về những bề mặt rất nhỏ, như những thứ được tạo nên từ những bong bóng xà phòng và những vấn đề vi mô tổng quan hơn trong các kích thước cao hơn".
Bà Uhlenbeck, 76 tuổi, là học giả nghiên cứu cao cấp thỉnh giảng tại ĐH Princeton (Mỹ). Bà còn là Giáo sư Toán làm việc tại Đại học Texas tại Austin. Bà vốn nổi tiếng là người ủng hộ mạnh mẽ vấn đề bình đẳng giới trong khoa học và toán học. Giải thưởng của bà Karen Uhlenbeck cũng cho thấy những bước tiến vượt bậc của phái nữ trong nghiên cứu toán học- lĩnh vực xưa nay vốn do nam giới thống trị.
Phát biểu khi nhận giải thưởng danh giá này, bà Uhlenbeck cho biết: "Tôi ý thức được rằng tôi là hình mẫu cho các cô gái trẻ dấn thân vào lĩnh vực Toán học. Thật khó để làm một tấm gương, nhưng điều mà bạn thực sự cần làm đó là cho các sinh viên của bạn thấy rằng con người dù không hoàn hảo vẫn có thể trở nên thành công".
Giải thưởng Toán học Abel có giá trị tiền mặt 6 triệu kroner (khoảng 703.000 USD), tôn vinh những thành tựu toán học xuất sắc, nhưng không xét những thành tựu đã được trao tặng giải Nobel. Giải thưởng được Chính phủ Na Uy thành lập năm 2002 và được đặt tên theo tên của nhà toán học Na Uy ở thế kỷ 19 - ông Niels Henrik Abel, và bắt đầu được trao kể từ năm 2003./.
Người phụ nữ đầu tiên giành giải thưởng toán học Abel. (Nguồn: AFP)
Giải Nobel không có lĩnh vực toán học. Trong nhiều thập kỷ, giải thưởng danh giá nhất về toán học là Huy chương Fields, nhưng chỉ giới hạn cho các nhà toán học 40 tuổi hoặc trẻ hơn và được trao bốn năm một lần.
Giải Abel lần đầu được trao vào năm 2003. Đây là một giải thưởng nhằm tôn vinh những cống hiến cho lĩnh vực toán học và đánh giá tầm ảnh hưởng của các nhà toán học. Nhiều người gọi đây là “giải thưởng Nobel”.
Giải Abel được đặt theo tên nhà toán học người Na Uy Niels Hendrik Abel. Những người đoạt giải trước đây gồm Andrew J. Wiles, nhà toán học đang làm việc tại Đại học Oxford, người đã chứng minh được Định lý cuối cùng của Fermat; Peter D. Lax của Đại học New York; John F. Nash Jr., người mà cuộc đời đã được phỏng thành bộ phim "A Beautiful Mind".
Năm 2018, giải Abel được trao cho nhà toán học người Mỹ gốc Canada Robert P. Langlands. "Chương trình Langlands" do ông đề ra năm 1967 được lưu hành giữa các nhà toán học, là nền tảng của những thành tựu lớn trong nửa thế kỷ qua.
