Người nhập cư - Bài toán của những người láng giềng

Biên giới Mỹ-Canada. Ảnh: Lockport-NY.com

Theo thống kê của Lực lượng tuần tra biên giới Mỹ, trong một khu vực trải dài 480 km dọc biên giới với New York, Vermont và New Hampshire, nhà chức trách đã bắt giữ 324 người nhập cư bất hợp pháp từ Canada tính từ đầu năm đến nay, tăng vọt so với 165 người trong cả năm 2017. Tháng trước, nhà chức trách Mỹ đã bắt giữ 85 người ở ba tiểu bang, so với 17 người trong tháng 6-2017 và 19 người của tháng 6-2016. Còn thống kê của các công tố viên liên bang tại Vermont cho thấy trong năm nay đã có ít nhất 267 vụ bắt giữ tính riêng ở khu vực dọc biên giới của Canada với Vermont, so với 132 vụ trong cả năm 2017.

Phân tích dữ liệu

Các số liệu thống kê cho thấy không có tăng đột biến tương ứng trong lượng người nhập cư bất hợp pháp hay số vụ bắt giữ các đối tượng này ở những nơi khác dọc biên giới phía Bắc. Cơ quan tuần tra biên giới suy đoán đó là vì khu vực bao gồm cả Vermont là dải đầu tiên của biên giới đất liền phía Đông của Hồ Lớn (Great Lakes) và cách các trung tâm dân cư của Canada và Bờ Đông nước Mỹ một quãng đường không xa. Nếu làm phép so sánh, các con số ở biên giới phía Bắc này vẫn còn nhỏ so với số liệu ghi được ở biên giới phía Nam. Thống kê liên bang cho thấy trong năm tài chính 2017 đã có 303.916 vụ bắt giữ trên biên giới Mỹ với México, cao hơn nhiều so với 3.027 vụ trên toàn bộ biên giới phía Bắc. Tuy nhiên, như vậy không có nghĩa là biên giới phía Bắc vẫn là vùng an toàn.

Mặc dù số vụ bắt giữ ở biên giới phía Bắc thấp hơn nhiều so với biên giới phía Nam, song việc buôn người tại đây lại vô cùng phức tạp. Richard Rose, đại diện Lực lượng tuần tra Biên giới Mỹ nói: "Họ được tổ chức rất tốt. Họ đã trinh sát khu vực này. Họ đã trinh sát cả chúng tôi". Giới chức Mỹ cho biết những kẻ vượt biên giữa Vermont (Mỹ) và Quebec (Canada) đã trả cho những kẻ buôn lậu tận 4.000 USD. Số tiền này thường được thanh toán khi người nhập cư “cán đích”.

Góp phần làm gia tăng số người nhập cư trái phép vào Mỹ là việc ra vào Canada dễ dàng. Người Mexico không cần thị thực để vào Canada, trong khi biên giới phía Bắc nhận được ít sự giám sát và các nguồn lực bảo vệ hơn biên giới phía Nam. Cristina Noland, luật sư Mỹ tại Vermont cho biết: “Số vụ bắt giữ người nước ngoài nhập cư bất hợp pháp tại biên giới Vermont - Canada đã tăng vọt”. Phần lớn các hoạt động vượt biên trái phép ở Vermont dường như tập trung vào một khu vực kéo dài 50 km ở biên giới Vermont - Quebec, nơi tuyến xe Interstate 91 có thể đến biên giới Canada tại Derby Line, cách Montreal khoảng 80 km về phía Đông Nam. Từ Derby Line, mất khoảng 6 giờ lái xe là đến New York và các cộng đồng nhập cư đông đúc.

Cuối năm 2016, chính phủ Canada đã dỡ bỏ yêu cầu công dân Mexico phải xin thị thực nhập cảnh, coi đây là một phần của nỗ lực tăng cường quan hệ với Mexico. Một lệnh tương tự đối với công dân Romania có hiệu lực vào cuối năm 2017. Nhà chức trách Canada cho biết họ sẽ xem xét những thay đổi thị thực gần đây đối với Mexico và Romania do đã có những tác động nhất định đến an ninh biên giới.

Vấn đề tồn tại

Bảo vệ biên giới ở đây là khó khăn bởi vì Derby Line và thị trấn Stansted gần Quebec tạo thành một cộng đồng, nơi nhà cửa và các tòa nhà bị chia cắt bởi một biên giới “tưởng tượng”. Thư viện cộng đồng được cố ý xây dựng nằm giữa biên giới để phục vụ người dân trong cả hai cộng đồng. Người Quebec chỉ đơn giản là vượt qua một ranh giới quốc tế được đánh dấu bên ngoài thư viện bằng những chậu cây dạ yến thảo. Thỉnh thoảng, những người vượt biên trái phép sẽ đi bộ, hoặc thậm chí lái xe, băng qua “dải ngăn cách”. "Đây thực sự là một thị trấn có biên giới vô hình", Mathew Fafan, cư dân của Stansted người đã viết một cuốn sách về cuộc sống nơi biên giới, nói vậy sau khi rời thư viện và chuẩn bị trở lại Canada.

Biên giới Canada-Mỹ. Ảnh: brianlilley.com

Thực hiện chiến dịch trấn áp người nhập cư trái phép, Hải quan Mỹ và Lực lượng Bảo vệ Biên giới đã thiết lập các trạm kiểm soát đường cao tốc ở Main, New Hampshire và vùng ngoại ô New York. Một người đã bị bắt ở New York vì đã đưa bốn người vượt biên từ Canada vào Mỹ.

Việc công dân các nước như Mexico và Romania không cần thị thực nhập cảnh vào Canada đã đóng góp cho sự tăng đột biến số vụ vượt biên trái phép vào Mỹ, khiến biên giới phía Bắc của nước này hấp dẫn hơn đối với những người đang tìm cách nhập cảnh trái phép vào Mỹ. Rất thuận lợi khi vé máy bay từ thành phố México đến Montreal hoặc Toronto có thể mất chưa đầy 350 USD, và việc chuyển hướng từ biên giới phía Nam sang phía Bắc là điều dễ hiểu.

Những sự nới lỏng an ninh như vậy đã tạo thuận lợi trong di chuyển cho những kẻ nhập cư trái phép. Trong hai tháng qua, nhà chức trách Vermont đã phải truy đuổi những người vượt biên xuyên qua những khu rừng gần Derby Line. Đã có những cuộc rượt đuổi bằng xe hơi và nhiều trường hợp nhà chức trách đã mất dấu nghi phạm ở trong rừng. Rốt cục, họ chẳng biết là có bao nhiêu người đã vượt biên thành công.

Tất nhiên, dòng người vượt biên trái phép cũng đến từ hai hướng, khiến an ninh biên giới giữa Mỹ và Canada càng trở nên phức tạp. Kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhậm chức, hàng nghìn người nhập cư ở Mỹ đã bỏ chạy về phía Bắc để sang Canada xin tị nạn. Trong số những người này, có cả người di cư, có cả những kẻ buôn người, và cả những tên tội phạm buôn lậu vũ khí. Ở chiều ngược lại cũng vậy!

Hồng Ngọc (Theo AP)