Người nặng lòng với văn hóa dân tộc

Ông Đinh Keo đang chỉnh lại âm thanh cho bộ chiêng bị lạc nốt.

Sinh ra và lớn lên tại làng Pyang, thị trấn Kông Chro, huyện Kông Chro, tiếng cồng chiêng trong các lễ hội của làng dường như đã ngấm vào máu thịt ông Đinh Keo từ nhỏ. Tình yêu dành cho cồng chiêng của ông Đinh Keo chưa dừng lại ở đó. Mỗi lần cồng chiêng bị lạc tiếng, thấy người làng phải vất vả đem sang các huyện khác tìm người chỉnh sửa, ông chợt nghĩ: Tại sao mình không đi học để về chỉnh giúp cho làng? Nghĩ là làm, ông khăn gói lên đường tìm đến những bậc thầy chỉnh chiêng ở thị xã Ayun Pa. Ông kể: “Tôi đi học chỉnh chiêng chín ngày, mỗi lần học trong ba ngày. Đợt đầu tiên, tôi chỉ ngồi quan sát các nghệ nhân chỉnh chiêng, lắng nghe âm thanh trước và sau khi chỉnh để hiểu được âm chuẩn, đúng nốt. Nếu không hiểu chỗ nào thì trực tiếp hỏi và được giải đáp đầy đủ”. Kể từ ngày đó, người dân làng Pyang cũng như các làng lân cận không cần đi xa để chỉnh chiêng nữa. Ngoài ra, từ các làn điệu dân ca truyền thống, ông Đinh Keo phát triển thành những bài hát có ý nghĩa tuyên truyền. Ông là một trong những người còn thuộc và biết kể nhiều bài Khan, đồng thời rất giỏi đan lát và tạc tượng...

Am tường vốn quý văn hóa truyền thống độc đáo của dân tộc Ba Na, cho nên ông Đinh Keo luôn trăn trở làm thế nào để gìn giữ, phát huy được các giá trị văn hóa dân tộc, giúp bà con và nhất là lớp trẻ không quay lưng với văn hóa của cha ông mình. Khi còn là Trưởng ban Dân vận Huyện ủy Kông Chro, từ năm 2013 đến 2017, ông đã phối hợp Trường THCS Dân tộc nội trú huyện Kông Chro mở lớp truyền dạy cồng chiêng cho học sinh. Mỗi tuần hai buổi, lớp học được duy trì thường xuyên đã giúp hàng trăm học sinh dân tộc thiểu số nơi đây đánh thành thạo các bài chiêng quen thuộc. Trong làng, ông cũng thành lập một đội cồng chiêng nhí. Cứ thế lớp lớp trẻ con lớn lên đều ít nhiều biết đánh cồng chiêng và từng đạt giải cao tại các cuộc thi biểu diễn văn hóa dân tộc các cấp. Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Kông Chro Nguyễn Trọng Hiếu đánh giá: “Ông Đinh Keo đã góp phần không nhỏ trong việc truyền dạy cho bà con, nhất là trong giới trẻ, gìn giữ những nét văn hóa truyền thống, từ cồng chiêng, tạc tượng, đan lát cho đến hát dân ca, kể Khan…”.

Với những nỗ lực của mình, ông Đinh Keo đã được tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp văn hóa quần chúng”, “Vì sự nghiệp đại đoàn kết dân tộc”. Mới đây, ông là một trong bốn nghệ nhân của huyện Kông Chro được ngành văn hóa Gia Lai lập hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú” về lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể.

Bài và ảnh: PHAN HÒA