Người Mỹ bất an vì vũ khí 'hư cấu kỳ quái' Nga

Sự ảo tưởng từ hai phía

Vụ nổ ngày 8/8 tại một thao trường ở Severodvinsk của Nga tiếp tục là chủ đề được giới chuyên gia vũ khí phương Tây hết sức quan tâm. Bên cạnh những phỏng đoán về sự thật đằng sau vụ nổ, các chuyên gia phương Tây, nhất là Mỹ, cũng đưa ra loạt bình luận đáng chú ý.

Tờ New York Times dẫn đánh giá của giới chức tình báo của Mỹ cho rằng vụ nổ này có thể liên quan tới việc phát triển một tên lửa hành trình động cơ hạt nhân có khả năng né tránh các hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ, mà Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) gọi là tên lửa Skyfall còn Nga gọi là tên lửa Burevestnik.

Hình ảnh so sánh giữa Burevestnik và Tomahawk

Loại tên lửa này đã được Tổng thống Nga Vladimir Putin đề cập trong thông điệp liên bang hàng năm của ông năm 2018.

Nếu đúng là như vậy, New York Times cho rằng, thất bại trong chương trình thử nghiệm sẽ là một đòn giáng nghiêm trọng đối với ông Putin trong bối cảnh có các cuộc tuần hành ở Moscow và sâu xa hơn là mức sống của người dân bị giảm sút. Một tai nạn hạt nhân trong một chương trình vũ khí tốn kém mà ông công khai theo đuổi không phải là điều ông Putin cần.

Tờ báo Mỹ cho rằng bản thân việc đẩy mạnh Chiến tranh Lạnh thời hậu Xô Viết là một vấn đề rất nguy hiểm, giống như ảo tưởng được nhà lãnh đạo Nga duy trì từ thời Liên Xô rằng sức mạnh quân sự, cho dù đắt đỏ tới mức không thể chi trả được và không cần thiết, chính là biểu hiện cho sự vĩ đại của dân tộc.

Cũng theo New York Times, tính bí mật đóng vai trò rất quan trọng đối với bất kỳ cuộc chạy đua vũ trang nào nhằm khiến đối thủ phải bất ngờ, và Moscow luôn bị ám ảnh về việc phải che dấu các chương trình quân sự của mình.

Theo thông tin từ tờ báo Mỹ, gần như ngay sau khi xảy ra vụ nổ tại bãi thử tên lửa Nyonoksa hôm 8/8, mức độ phóng xạ tại khu vực này tăng lên ngay lập tức và khiến Điện Kremlin rơi vào trạng thái khủng hoảng. Người Mỹ thậm chí đã so sánh vụ nổ này với sự kiện Chernobyl.

Tuy nhiên, lần này, phóng xạ bị rò rỉ dường như không đe dọa tới người dân tại khu vực và không ghi nhận được mức phóng xa tăng lên tại nước láng giềng Phần Lan hay Na Uy.

Hãng tin nhà nước Nga TASS lập riêng một mục đưa tin về vụ nổ

Những hoài nghi của phương Tây tăng cao khi nhà chức trách thành phố Severodvinsk gần đó thông báo về việc mức độ phóng xạ tăng lên ngay sau vụ nổ nhưng sau đó thông tin này đã bị xóa khỏi trang mạng của thành phố.

Những tin tức ban đầu chỉ là "một động cơ tên lửa dùng nhiên liệu lỏng" đã bị nổ tung và có 5 nhà khoa học thiệt mạng. Hai ngày sau đó, các quan chức Nga nói rằng những nhà khoa học này đang thử nghiệm "những nguồn năng lượng sử dụng đồng vị phóng xạ cho động cơ tên lửa dùng nhiên liệu lỏng". Tờ New York Times cũng tỏ ra không “hài lòng” khi bình luận rằng có rất nhiều những từ ngữ khoa học khó hiểu nhưng không có thông tin chi tiết nào về việc những nhà khoa học đang thực sự làm gì.

“Vũ khí hư cấu kỳ quái”

Trong khi đó, NBC News đánh giá, vụ nổ hôm 8/8 ở Nga dường như là vụ thử tên lửa hạt nhân và điều này cho thấy Moscow có thể đang theo đuổi công nghệ nguy hiểm nhằm đánh bại hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ.

Theo giới phân tích phương Tây, việc sử dụng thuật ngữ kỹ thuật mập mờ cho thấy cơ sở này dường như đang thử nghiệm chính vũ khí mà Tổng thống Putin tuyên bố hồi tháng 3/2018. Khi đó, ông cho biết Nga đang phát triển một tên lửa hành trình với “phạm vi không giới hạn” mà có thể mang theo vũ khí hạt nhân tới bất kỳ nơi nào trên Trái Đất.

Giáo sư Vipin Narang tại Viện Công nghệ Massachusetts nói: “Không hề có kịch bản nào khác lý giải vụ việc này. Tất cả bằng chứng đều rất trùng khớp. Hiện rất khó để tưởng tượng về khả năng nào khác ngoài lập luận này”.

Phương Tây cho rằng vụ nổ hôm 8/8 xảy ra ở bãi thử tên lửa Nyonoksa được xây dựng từ năm 1954 và là nơi thử nhiều loại tên lửa của Liên Xô

Vụ nổ xảy ra chỉ vài ngày sau khi Mỹ từ bỏ Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) và đưa ra phàn nàn rằng Nga đã vi phạm hiệp ước. Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược Mới (START Mới), vốn hạn chế vũ khí hạt nhân tầm xa, sẽ hết hạn vào tháng 2/2021 và hiện cũng chưa có dấu hiệu cho thấy sẽ được gia hạn.

Trong khi đó, chuyên gia hatn nhân Jeffrey Lewis tại Trung tâm Nghiên cứu Chống phổ biến hạt nhân James Martin thuộc Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury nói: “Chúng ta đang sảy chân hoặc đang trượt dần vào cuộc chạy đua vũ trang với Nga. Tuy nhiên, thiệt hại về người đã xảy ra trong cuộc chạy đua vũ trang này. Đã có nhiều thảm họa xảy ra ở Liên Xô và Mỹ trong thời Chiến tranh Lạnh, bởi mọi người cảm thấy sự cần thiết phải làm những điều nguy hiểm như vậy”.

Các chuyên gia Mỹ cho rằng, nếu được hoàn tất, tên lửa này sẽ không chỉ là tên lửa được trang bị vũ khí hạt nhân mà còn sử dụng năng lượng hạt nhân, với việc mang theo một lò phản ứng nhỏ để đốt cháy không khí trong động cơ phản lực của nó.

Nga mạo hiểm phát triển tên lửa nhằm chọc thủng hệ thống phòng thủ Mỹ?

Giáo sư Mỹ Narang nói: “Hãy tưởng tượng đó là vụ nổ Chernobyl mini xảy ra với một tên lửa. Đó là tên lửa hành trình và họ đặt một lò phản ứng hạt nhân mini không được che chắn gì trên đó. Rõ ràng đó là điều điên rồ. Chúng tôi đã thử nghiệm điều này từ những năm 1960 và từ bỏ vì chính lý do đó. Nó vô cùng rủi ro”.

Theo NBC News, vụ việc hôm 8/8 là dấu hiệu mới nhất cho thấy nỗ lực của Nga nhằm đạt được thành công trong lĩnh vực mà Mỹ đã thất bại và không đi theo kế hoạch. Đây là tai nạn mới nhất trong một số vụ thử thất bại của Nga kể từ khi nước này bắt đầu kế hoạch từ năm 2017.

Chuyên gia Cheryl Rofer, người từng làm việc tại Phòng Thí nghiệm Quốc gia Los Alamos, nơi “khai sinh” ra bom nguyên tử tại New Mexico, cho rằng Nga sẽ không bao giờ thành công. Bà viết trên trang mạng Nuclear Diner: “Các tính toán cơ bản về kỹ thuật cho thấy một tên lửa sử dụng động cơ hạt nhân với nguồn năng lượng rất nhỏ như vậy sẽ rất khó khăn hoặc không thể chế tạo được”.

Mỹ không tin vào thành công của Nga

Đó là bởi rất khó để chế tạo một loại tên lửa đủ nhẹ nhưng lại mang đủ nhiên liệu để có thể bay được. Tuy nhiên, lý do chính khiến nó bị ngăn cấm trong quá khứ là vì thiết kế này có khả năng phát tán phóng xạ xuống đất trong khi bay.

Giáo sư người Mỹ Narang thì cho rằng Nga phát triển “Skyfall” với quan niệm hệ thống phòng thủ của Mỹ sẽ được cải thiện. Điều đó cho thấy “người Nga đang lo sợ thế nào trước hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ”.

Còn chuyên gia Lewis nói: “Nga đang nhìn hệ thống phòng thủ của Mỹ bằng con mắt cực kỳ nghiêm trọng, hơn cả những gì chúng ta sẵn sàng thừa nhận...Nga dường như đang đi theo con đường của Liên Xô với một loạt vũ khí hư cấu kỳ quái”.

Thành Minh