Người lưu giữ giá trị lịch sử qua đôi dép cao su
Đôi dép cao su đã từng rất quen thuộc với nhiều thế hệ người Việt Nam trước đây. Ngày nay, tuy loại dép này không còn được sử dụng rộng rãi, nhưng có một người trong 20 năm qua vẫn duy trì nghề làm dép cao su thủ công, như lưu giữ một phần ký ức lịch sử về 'đôi dép bác Hồ'.
Trở về từ quân ngũ, ông Nguyễn Xuân Hòa (Lý Nam Đế, Hà Nội) chọn công việc làm dép cao su thủ công để lập nghiệp. Sản phẩm của ông phần lớn được tái chế từ những chiếc lốp ô tô cũ bỏ đi. Đến nay, gần 20 năm gắn bó với nghề, ông đã làm ra hàng nghìn đôi dép cao su cho những người yêu thích loại dép từng một thời vang bóng.
Để làm ra những đôi dép thành phẩm, ông Hòa không sử dụng bất kỳ một loại máy móc nào mà hoàn toàn làm thủ công, vì thế "đồ nghề"của ông Hòa chỉ là những chiếc dao và đục thô sơ.
Để có thể cắt cao su "ngọt như mía", các dụng cụ này phải được mài thường xuyên, kể cả trong lúc đang cắt.
Nguyên liệu chủ yếu được ông Hòa sử dụng là lốp xe cũ, ông thường tự đi gom ở các garage ô tô để chọn những chiếc lốp đạt yêu cầu về độ dày, kích thước...
Mặt đế phía trên được "bóc tỉa" cẩn thận sao cho có ma sát để không bị trơn trượt, nhưng lại không bị đau chân.
Với ông Hòa, khi đã mang chiếc lốp về thì ông sẽ cố gắng đo đạc thật kỹ để có thể sử dụng hết mà không bị lãng phí, chỗ dày nhất thì làm đế, chỗ mỏng làm quai, phần rộng làm dép người lớn, hẹp thì làm dép trẻ em...
Những miếng đế sẽ được ông cắt theo hình mẫu có sẵn theo cỡ dép. Dù đo theo cỡ nhưng quai dép có thể điều chỉnh cho vừa vặn với bàn chân dày mỏng khác nhau của khách.
Vì không sử dụng máy móc trong quá trình sản xuất nên những chiếc dép của ông Hòa làm ra có phần thô ráp, nhưng trong đó lại chứa đựng tình cảm, tâm huyết của người thợ thủ công. Mỗi đôi dép làm ra phải đảm bảo các yếu tố như: đế không quá dày để tránh bị nặng, êm, độ cong vừa phải để chắc chân, không trơn cũng không quá nhám...
Dép của ông Hòa dù không có nhiều mẫu mã bắt mắt như dép thời trang nhưng vẫn được nhiều thanh niên sử dụng, đó là niềm động viên rất lớn với ông.
Ông Hòa cho biết, dép cao su vốn là đặc trưng của người Việt, gắn bó với cả cuộc chiến gian khổ của dân tộc nên ông rất trân trọng công việc này. Dù trải qua nhiều thời điểm khó khăn, loại dép này không còn được sử dụng nhiều như trước nhưng ông vẫn tâm huyết với việc lưu giữ kí ức cho bản thân, những giá trị lịch sử cho con cháu.
Nhiều khách hàng quen thuộc, trong đó có hàng xóm của ông thường sử dụng mỗi đôi dép từ 3-5 năm mới phải thay đôi khác do độ bền của loại dép này rất cao.
