Người đứng sau những tấm Huy chương Vàng quốc tế của học sinh Hà Nội

Thầy Cẩn quê ở vùng đất “gạo trắng nước trong” - Cần Thơ xa xôi. Vốn đam mê toán từ nhỏ, Cẩn học rất giỏi, tốt nghiệp phổ thông, khi ấy Cẩn được tuyển thẳng vào ĐH vì đạt giải kỳ thi học sinh giỏi Toán quốc gia. Lúc đó, thầy Cẩn đã chọn vào học ĐH Khoa học Tự nhiên TP HCM, nhưng vì nhà nghèo quá, không đủ tiền cho sinh viên trọ học xa nhà.

Nhà Cẩn lúc đó sống nhờ thu nhập khoảng 1,5 triệu đồng một tháng của người cha đang gầy yếu từng ngày. Anh cả bị bại não không thể lao động, rồi đến mẹ cũng phát bệnh, đi chữa khắp nơi, điều trị nhiều loại thuốc đều không khỏi. Chàng trai chuyên Toán đành chọn trường gần nhà là ĐH Y dược Cần Thơ cho đỡ tốn kém. Ngày đi học, tối Cẩn chạy khắp nơi dạy thêm để kiếm tiền trang trải cho gia đình vốn đang rất khó khăn. Đến khi tốt nghiệp, Cẩn mới nhận ra đó là quyết định không đúng đắn. Học y dược là chuyên về hóa học nhưng Cẩn vẫn chỉ đau đáu một niềm đam mê Toán học.

Cơ duyên của số phận đã đưa thầy Cẩn chuyển ra Bắc dạy toán chuyên cho học sinh Hà Nội. Sau một thời gian dạy học, thầy dần khẳng định được chuyên môn. Năm 2013, thầy giáo trẻ Bá Cẩn được mời huấn luyện cho đội tuyển Olympic Toán Việt Nam khi mới 25 tuổi.

Thầy giáo của vô số Huy chương Vàng toán học quốc tế - Võ Quốc Bá Cẩn.

Thầy còn từng được mời giảng dạy cho đội tuyển Olympic Toán Arab Saudi, với nhiệm vụ mang về những tấm huy chương thế giới cho nước bạn. Trong số hơn 10 người được mời sang Arab Saudi, thầy Cẩn là một trong hai giáo viên trẻ nhất. Trưởng đoàn Toán học Iran từng nhầm thầy giáo này là... học sinh Arab. Lí do phía nước bạn muốn nhờ thầy Việt bởi trước đó, lãnh đạo ngành giáo dục Arab Saudi đặt niềm tin vào các chuyên gia nổi tiếng đến từ Mỹ, Trung Quốc, Rumania, Bulgaria... nhưng đội tuyển của họ vẫn không thành công.

Kết thúc khóa huấn luyện với các thầy giáo Việt, đội tuyển Arab Saudi bước vào kỳ thi IMO 2015 và giành được 1 Huy chương Bạc, 3 Huy chương Đồng. Đây là lần thứ hai đội tuyển có Huy chương Bạc kể từ khi tham gia cuộc thi. Cùng năm đó, thầy Võ Quốc Bá Cẩn còn giúp đội tuyển Việt Nam giành 6 Huy chương (2 Vàng, 3 Bạc, 1 Đồng).

Không chỉ đến cuộc thi Toán Hà Nội mở rộng (HOMC) 2018, học sinh của thầy Cẩn mới giành nhiều huy chương. Nhưng năm nay, là năm đặc biệt bởi học sinh của thầy mang “vàng” về nhiều nhất. Ở bảng A - bảng đấu với các đội quốc tế, Việt Nam có 5 học sinh giành Huy chương Vàng. Trong đó, 4 em là học sinh của thầy Cẩn.

Đây cũng là năm đầu tiên kỳ thi Toán học Hà Nội mở rộng HOMC có sự tham gia của thí sinh quốc tế đến từ 8 quốc gia, quy tụ học sinh chuyên ở hai lứa tuổi: Lứa tuổi Senior (lớp 10 THPT) và Junior (lớp 8 THCS). Đề thi và bài làm của học sinh được trình bày hoàn toàn bằng tiếng Anh.

Khi hỏi, làm thế nào để học sinh có hứng thú với môn Toán, thầy cho biết, triết lý dạy học của thầy ngắn gọn với 3 chữ: Truyền cảm hứng. Dạy học thì phải truyền cảm hứng cho học sinh. Muốn học sinh yêu thích môn Toán trước hết mình phải yêu thích nó đã. Thầy dạy mà không mê thì trò sao mê được. Thầy Cẩn phân tích, Toán giúp mở mang tư duy, xử lý vấn đề và tình huống tốt hơn. Thực tế, nhiều thứ trong cuộc sống đều cần có Toán, từ những con tính đơn giản đến những thứ phức tạp như trí tuệ nhân tạo.

Cách đây ít năm, thầy Cẩn đã cùng một số người bạn thành lập CLB Toán học muôn màu để truyền niềm đam mê học Toán cho các em học sinh, giúp các em thêm yêu thích hơn môn Toán cũng như để bồi dưỡng nâng cao năng lực tư duy cho các em. Chia sẻ thêm về những dự định tương lai nhằm tiếp tục phát triển con đường học Toán cũng như tiếp tục huấn luyện các đội thi Toán Olympic của mình, thầy Cẩn cho biết, bản thân thầy luôn thích thú và say mê công việc này. Học Toán là một điều hạnh phúc, chia sẻ những gì mình học được cho học sinh cũng là một niềm vui lớn.

Cùng với đó là các kế hoạch riêng như đi các tỉnh xa để thúc đẩy phong trào học toán trên cả nước. Thường xuyên có mặt tại những sự kiện dành cho học sinh chuyên toán như “Gặp gỡ Toán học”, “Trường hè Toán phổ thông” để truyền tình yêu và cảm hứng học Toán cho học sinh các nơi.

Thái Phương