Người di cư tràn ngập biên giới Mỹ

Người di cư tập trung ở Ixtepec, bang Oaxaca, Nam Mexico, trong đoàn caravan hướng đến biên giới Mỹ, ngày 28-4-2018. REUTERS

Từ ngày 29-4, người di cư Trung Mỹ, gồm nhiều gia đình, bắt đầu xin tị nạn Mỹ bằng cách trình diện thanh tra biên giới tại San Ysidro ở San Diego, bang California, cửa khẩu biên giới bận rộn nhất Mỹ.

Hầu hết trong số khoảng 400 người đến thành phố biên giới Tijuana ở bang Baja California của Mexico bằng xe buýt trong vài ngày qua cho biết họ định xin tị nạn hợp pháp tại San Diego từ ngày 29-4, nhưng các luật sư tư vấn đã khuyến cáo rằng không phải ai cũng sẽ được chấp nhận.

Người di cư từ Trung Mỹ cho biết, đi bằng đoàn caravan là cách duy nhất bảo vệ họ trên tuyến đường nguy hiểm xuyên Mexico, để tránh bị cướp bóc, hãm hiếp và bắt giữ.

Người di cư nhận thực phẩm tại trại tạm cư "Vina de Tijuana AC" ở Tijuana, Mexico, ngày 28-4-2018. Ảnh: AP

Tại nhiều địa điểm ở Tijuana, khoảng 20 luật sư di trú Mỹ đang cung cấp thông tin và tư vấn miễn phí cho người di cư. Các luật sư đã tư vấn những trường hợp có cơ hội vượt qua khâu kiểm tra bắt buộc để tham gia quá trình xin tị nạn lâu dài và khó khăn của Mỹ. Những người còn lại được khuyến cáo nên ở lại Mexico, tránh nguy cơ bị nhà chức trách Mỹ trục xuất về nhà xa hơn 3.600 km.

Một luật sư Mỹ tư vấn miễn phí cho người di cư ở Tijuana, Mexico ngày 27-4-2018. Ảnh: AP

Theo AP, Tổng thống Donald Trump và các thành viên chính phủ đã gọi đoàn caravan di cư khởi hành ngày 25-3 tại thành phố Tapachula của Mexico, gần biên giới Guatemala, là mối đe dọa với Mỹ và tuyên bố sẽ phản ứng nhanh chóng, nghiêm túc.

Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions gọi đoàn caravan là "một nỗ lực cố ý làm suy yếu luật pháp của chúng ta và áp đảo hệ thống của chúng ta" và cam kết đưa thêm thẩm phán di trú đến biên giới để giải quyết các trường hợp nếu cần thiết.

Bộ trưởng An ninh Nội địa Kirstjen Nielsen nói vấn đề sẽ được giải quyết "hiệu quả và khẩn trương" nhưng người di cư nên xin tị nạn ở quốc gia an toàn đầu tiên họ đến, gồm Mexico. Nielsen tuyên bố, bất kỳ người xin tị nạn khai báo sai với chính quyền Mỹ có thể bị truy tố như bất kỳ ai giúp đỡ hoặc huấn luyện họ khai sai sự thật.

Giới chức chính quyền cho biết gian lận tị nạn đang gia tăng và nhiều người xin tị nạn đã được huấn luyện cách gian lận.

Cửa khẩu San Ysidro, với khoảng 75.000 người nhập cảnh Mỹ mỗi ngày, có thể không nhận người di cư nếu quá tải, buộc họ phải chờ đợi ở Mexico, theo Pete Flores, Giám đốc văn phòng San Diego của Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP). Đầu tháng 4, Flores đã cho biết San Ysidro có thể tạm thời chứa khoảng 300 người.

Biên phòng Mỹ cho biết "nhiều nhóm người" trong đoàn caravan đã vào Mỹ bất hợp pháp từ ngày 27-4 bằng cách leo qua một đoạn hàng rào biên giới bằng thép bị ngã.

Từ khi Quốc hội Mỹ không phê chuẩn gói nhập cư rộng rãi vào tháng 2, chính quyền Trump đã ưu tiên chấm dứt những gì gọi là “lổ hổng pháp lý” cùng chính sách “bắt và thả” cho phép người xin tị nạn bị tạm giữ được thả trong khi chờ tòa án xét xử từng trường hợp cụ thể, có thể kéo dài cả năm.

Người xin tị nạn thường bị tạm giữ tối đa 3 ngày tại biên giới rồi chuyển giao cho Cục Di trú và Hải quan Mỹ (ICE). Sau khi qua kiểm tra sơ bộ, họ có thể bị giam giữ hoặc thả với vòng theo dõi đeo ở cổ chân.

Nefi Hernandez, 24 tuổi, từ Honduras, đi cùng vợ và con gái sinh ra trong hành trình caravan xuyên Mexico, lo lắng có thể bị tạm giam xa con gái, nhưng đã được trấn an khi biết có thể được thả với vòng đeo cổ chân. Hernandez nói với AP mình phải bỏ trốn vì bị một băng đảng ở quê nhà San Pedro Sula dọa giết cả gia đình nếu anh không bán ma túy cho chúng.

Theo số liệu mới nhất, gần 80% số người xin tị nạn đã qua sàng lọc ban đầu từ tháng 10 đến tháng 12 năm ngoái, nhưng ít người có khả năng cuối cùng sẽ được tị nạn.

Trong 10 nước có số người xin tị nạn Mỹ lớn nhất từ năm 2012 đến năm 2017, người Mexico bị từ chối nhiều nhất với 88%, tiếp theo là người El Salvador 79%, người Honduras 78% và người Guatemala 75%. Tổng thống Trump đã gây áp lực Mexico nỗ lực ngăn chặn dòng người di cư Trung Mỹ trước khi họ đến biên giới Mỹ, nói điều đó ảnh hưởng tương lai Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) đang được đàm phán lại.

GIA HY