Người đàn bà 'gánh' hàng ngàn tàu cá

Chị Diệp đang thông báo tình hình thời tiết. Ảnh: Văn Chương

Bản tin bình dân

Tôi phải nhờ một người đưa đường, qua nhiều góc cua len lỏi giữa làng chài của xã Bình Chánh, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi mới tới được ngôi nhà của chị Diệp (thường gọi là Út Diệp, tên thật là Lương Thị Hồng Lan, sinh năm 1977, hiện cư trú ở thôn Mỹ Tân, xã Bình Chánh, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) nằm ở cuối xóm, nơi hàng ngày phát đi thông tin dự báo thời tiết. Ngôi nhà nhỏ nằm cạnh sông Trà Bồng, quang cảnh hơi buồn tẻ. Nhưng thông tin mà đài canh này phát đi thì lan tỏa ra cả một cộng đồng lớn và được ngư dân các tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Nam, Bình Định và Khánh Hòa “lắng nghe”.

Những trang đầu cuốn sổ đặt trên bàn của người phụ nữ này ghi chép cẩn thận số tàu, điện thoại của các tàu đánh lưới vây và câu mực ở cửa biển Kỳ Hà, tỉnh Quảng Nam, như: “Hoàng 90839”, “Máy 90219”, “Lâm 90929”, “Vương 90370”... Trang tiếp theo ghi sảnh câu mực huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam (địa bàn gần Đà Nẵng) gồm 7 tàu, tàu ở thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định 7 tàu, sảnh cá cồ ở xã Bình Châu, huyện Bình Sơn 7 tàu. Còn những trang sau thì ghi chung ngư dân của nhiều tỉnh trong một trang. Đó là tên các chủ tàu xin kết nối để nghe thông tin thời tiết.

Bản tin thời tiết của người phụ nữ này có gì đặc biệt mà được ngư dân lưu tâm đến vậy? Trong một trang nhật ký, chị Diệp ghi: “Từ ngày 10 đến ngày 15, từ 24 B đến vùng 5 có gió 6, giật 7-8. Gió ven bờ ra 120. Chú ý, ven 12 Bắc xuống 6 độ Đông 112 đổ vô, gió 8-9, giật 9, thời tiết rất là xấu. Đề phòng lốc xoáy, gió giật. Khuya 15 gió giảm bớt. 16 trở lên gió 4, 13 xuống gió 5-6, từ ngày 17 trên B gió êm”.

Tôi mang bản dự báo thời tiết này đến tham khảo các ngư dân đánh bắt xa bờ ở Quảng Ngãi và Bình Định. Theo bà con, do bản tin dự báo chi tiết từng kinh độ, vĩ độ, vùng mà ngư dân đang đánh cá theo mùa vụ, nên bà con nắm chắc được diễn biến của gió. Nhờ báo theo kinh độ và vĩ độ nên tàu cá biết được mà chạy né hay đánh tiếp...

Ngư dân Đặng Tằm ở địa phương cho biết, có lần, đài canh này báo là “Tối 31 không khí lạnh xuống tiếp, từ 7 giờ sáng ngày 1, 17 B có gió cấp 5 cấp 6, giật cấp 7, gió trở ra đến 17 thì êm, 111 đổ gió kéo dài đến ngày 2-3, vô 5-6 qua 4, không khí lạnh suy yếu, gió giảm dần. Tối 4, từ 18 B trở lên gió 5-6 giật cấp 7, từ 18 trở xuống gió 3-4”. Theo ông Tằm, đài của chị Diệp nắm rõ được từng cụm ngư dân đang nằm ở vị trí nào, cụm nào đông nhất, anh em cần thông tin gì. Qua đó mà đài này thông báo cho ngư dân biết. Nhìn chung, mọi thông tin báo ra đều chính xác, giúp ngư dân rất nhiều trong việc tránh gió.

Ngư dân Trần Hòa ở cửa biển Kỳ Hà, tỉnh Quảng Nam cho biết, anh em trên tàu thường xin tần số đài chị Diệp qua các tàu khác. Tới giờ đó là cả tàu mở ra nghe. Sau khi xem xét và đối chiếu với thời tiết trên biển, thấy rất chính xác. Có nhiều tàu đến giờ dự báo thời tiết thì thông báo cho cả tàu “mở đài chị Diệp đó nghen”.

Ngư dân Bùi Đức Thanh cho biết, anh rất tự hào về việc làm của vợ. Ảnh: Văn Chương

Thông báo việc Nhà nước

Đài Icom cộng đồng hiện nay không khác gì một tài khoản Facebook “hot” trên mạng xã hội. Nếu đài nào dự báo chính xác, giúp ngư dân trả lời các câu hỏi, có nhiều thông tin hữu ích chia sẻ, đài đó lập tức sẽ trở thành trung tâm, thu hút cả hàng chục ngàn tàu cá khác lắng nghe. Đài của chị Diệp là một trong những đài như vậy. Còn những năm trước đây có đài Icom của Hải quân Vùng 3, đài của Đồn Biên phòng Sơn Trà, BĐBP thành phố Đà Nẵng cũng rất nổi tiếng.

Khi đài Icom đã “hút khách” thì sẽ gánh thêm vài việc công để chia sẻ thông tin ra với ngư dân ngoài biển. Trong cuốn sổ nhật ký của chị Diệp có thông tin: “Thông báo cho toàn ngư dân, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam thực hiện công tác đánh thuốc nổ địa chấn để thăm dò hoạt động dầu khí, tọa độ 7,22 E-41 độ 53 N, 103-43 E”. Đây là thông tin của Đồn Biên phòng Bình Đông nhờ chị Diệp thông báo cho cộng đồng ngư dân trên biển nắm rõ để không vào vùng này đánh bắt.

Tôi hỏi, “chị ra Trường Sa lần nào chưa?”, chị Diệp lắc đầu và cho biết, “ông chồng là thuyền trưởng tàu câu mực, chỗ nào cũng tới, Trường Sa thì ở thường xuyên”. Tôi hỏi điều này, vì trong sổ nhật ký có ghi số điện thoại của anh em trên đảo Song Tử Tây, Công ty TNHH MTV 128. Chị cho biết, anh em các tàu khác liên hệ mua nhiên liệu ở đảo thì nhờ kết nối, nhắn tin với các anh ở đảo Trường Sa để giúp bà con.

Để có thông tin dự báo thời tiết chính xác và có thể chia ra nhiều khu vực, chị Diệp phân tích và tổng hợp tin tức từ các đài duyên hải, Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn của Hải quân Hoa Kỳ, Nhật Bản, Thái Lan, Philippines và Việt Nam. Ban đầu, thông tin được chuyển ra cho tàu câu mực của chồng chị là ngư dân Bùi Đức Thanh. Tiếp đó, thông tin được lan tỏa tới các ngư dân trong vùng phủ sóng của đài canh chị Diệp.

Lê Văn Chương