Người cao tuổi cũng có nhiều nguy cơ mắc suy dinh dưỡng

Thiếu dưỡng chất sẽ tác động nghiêm trọng đến sức khỏe người cao tuổi. Tình trạng này kéo dài khiến các bộ phận quan trọng trong cơ thể như: tim mạch, hệ tiêu hóa, hệ nội tiết, cơ bắp, phổi, trí não… suy yếu. Quá trình lão hóa thúc đẩy nhanh hơn. Với những người đang bị bệnh, suy dinh dưỡng sẽ làm giảm khả năng miễn dịch, thời gian bệnh kéo dài, tỷ lệ biến chứng và tử vong cao hơn.

Tại Việt Nam, tình trạng suy dinh dưỡng do thiếu dưỡng chất ở người trên 40 tuổi khá phổ biến, trung bình từ 20-30%, thậm chí có nơi trên 40%. Nguyên nhân chủ yếu vẫn là do khẩu phần ăn không đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ năng lượng của cơ thể hàng ngày. Hoặc do người cao tuổi thể trạng sức khỏe yếu, hay mắc bệnh mạn tính, hệ tiêu hóa giảm, hấp thu kém, cũng như thường đau mỏi, chán ăn… dẫn đến việc bị suy dinh dưỡng. Theo các chuyên gia, việc người cao tuổi bị suy dinh dưỡng thường để lại những hậu quả hết sức nguy hiểm, gây nên những biến chứng khôn lường, làm suy yếu các chức năng hoạt động của tim mạch, nội tiết, phổi, tụy, nhận thức... Những điều này khiến chất lượng cuộc sống và tinh thần của người cao tuổi bị "tụt dốc", tạo thêm nỗi lo cho người thân và đôi khi trở thành gánh nặng của xã hội.

Một người bị coi là suy dinh dưỡng khi sụt từ 5 - 10% trọng lượng cơ thể trong vòng 6 tháng tới 1 năm. Các triệu chứng dễ nhận thấy ở người cao tuổi khi gặp phải tình trạng suy dinh dưỡng là: Sụt cân, cơ thể gầy rạc, mệt mỏi, mất ngủ; da khô, xanh xao, dễ bị bầm tím, tóc khô, dễ rụng; miệng khô, lưỡi và môi bị nhiệt lở loét, nhai nuốt khó khăn; chán ăn, ăn khó tiêu, dễ táo bón, hay cáu gắt vô cớ và kém sự minh mẫn… Nếu người cao tuổi bị suy dinh dưỡng mà kèm theo mắc bệnh mạn tính như hen suyễn, bệnh tim, viêm gan, bệnh về xương khớp thì càng làm cho bệnh nặng hơn nhanh và toàn trạng trở nên dễ bị suy sụp và đặc biệt khi có tác nhân nhiễm trùng xâm nhập rất khó tránh khỏi mắc bệnh.

Một chế độ dinh dưỡng và tập luyện thể chất hợp lý sẽ giúp cho cơ thể luôn khỏe mạnh, dẻo dai, tăng sức đề kháng phòng tránh được nhiều bệnh tật, nhất là người cao tuổi. Trước tiên người cao tuổi cần được đánh giá về tình trạng dinh dưỡng một cách đầy đủ cũng như khám, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh là nguyên nhân dẫn tới suy sinh dưỡng ở người cao tuổi. Nên đi khám sức khỏe toàn diện mỗi năm 1-2 lần cho người cao tuổi.

Ngoài ra, người già thường rất chủ quan, không nhận ra tầm quan trọng của dinh dưỡng. Đa phần ăn uống thất thường, chế biến, lưu trữ bảo quản thức ăn không đúng cách cũng khiến cơ thể không nhận đủ dưỡng chất. Một số người già sống cô đơn, ăn một mình, không có người chia sẻ nói chuyện nên có cảm giác chán ăn. Hoặc do tổn thương tâm lý mặc cảm "người thừa", buồn giận con cháu không muốn ăn, do hoàn cảnh khó khăn không có điều kiện kinh tế và chăm sóc tốt nên các cụ dễ bị suy dinh dưỡng.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý đối với người cao tuổi phải đảm bảo đủ năng lượng với tỷ lệ cân đối, cách phân bố bữa ăn hợp lý, chế biến phù hợp với tình trạng sức khỏe và bệnh lý mãn tính đi kèm. Cần phải ăn đa dạng thực phẩm mới cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết, cụ thể như sau:

- Có thể giảm lượng cơm, ăn thêm khoai củ, bắp vì đây là thực phẩm ít năng lượng, không gây béo mà lại có nhiều chất xơ giúp chống táo bón, đào thải cholesterol thừa và ngừa ung thư đại tràng... Lưu ý: Nên chọn gạo mềm dẻo, không xát quá trắng.

- Nên ăn nhiều cá. Mỗi tuần nên ăn ít nhất 3 lần cá. Không ăn quá 3 quả trứng. Tăng sử dụng đạm thực vật như đậu hũ, tàu hũ ky, sữa đậu nành, các loại đậu đỗ, ngũ cốc nguyên hạt.

- Sữa là thực phẩm rất thích hợp cho người cao tuổi, đặc biệt đối với các cụ ăn uống khó khăn do suy giảm hệ răng nhai, ăn không ngon miệng, nguy cơ suy dinh dưỡng nên chọn loại sữa năng lượng cao. Nên chọn sữa có nguồn gốc từ đậu nành, giàu canxi hoặc sữa chua rất tốt cho sức khỏe các cụ.

- Cần bổ sung nhiều rau, củ, quả bởi đây là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ giúp tăng sức khỏe, đẩy lùi bệnh tật, giảm quá trình lão hóa.

- Hạn chế mỡ động vật, không ăn quá ngọt, hạn chế bia rượu, không ăn mặn. Uống đủ khoảng 1,5 lít nước mỗi ngày.

- Chế biến món ăn mềm, dễ nuốt nhưng không nên xay quá nhuyễn làm giảm khẩu vị món ăn, mỗi bữa đều phải có canh cho dễ ăn.

Ngoài ra, con cháu cần thường xuyên quan tâm các cụ bằng việc quy tụ sum vầy gia đình trong mỗi bữa ăn. Khi thấy ông bà, cha mẹ ăn ít vào các bữa chính, nên bổ sung thêm bữa ăn phụ giữa các buổi. Với người cao tuổi, việc ăn uống đủ chất, cung cấp đủ năng lượng là cách tốt nhất để không bị suy dinh dưỡng.

Bình Vy