Ngũ Nhạc Linh Từ
Lên Côn Sơn, đến Đền thờ Nguyễn Trãi, nhìn về phía tay phải, đó là núi Ngũ Nhạc, đền thờ Nguyễn Trãi được đặt ở vị trí cực kỳ đắc địa, được mô tả trong bài văn tế như sau :
Hữu Bạch Hổ là cổ Sơn Kỳ Lân
Tả Thanh Long là linh Sơn Ngũ Nhạc
Liền kề dòng suối ngân Nga
Phía trước rừng thông bát ngát...
Cuối đời Trần, triều đình xuống dốc, Quan đại Tư đồ Trần Nguyên Đán về Côn Sơn nghỉ hưu, ông chọn nơi này là vì đây là vùng đất thiêng nổi tiếng ở nước ta. Về đây, ông cho lập ngay năm ngôi miếu trên đỉnh núi Ngũ Nhạc thờ Trời Đất, cầu cho Quốc thái dân an, với mong muốn muôn dân no ấm, dân cường nước thịnh. Năm ngọn núi hình giống ngôi sao Bắc đẩu sáng nhất trong bầu trời sao, nằm sát dải Ngân Hà, Trung môn miếu ở đỉnh núi nhô cao hơn. Bắc, Nam, Đông, Tây môn miếu ở bốn góc hình giống ngôi sao Bắc đẩu, Đông môn miếu hương về phía núi Yên Phụ (đền Cao)Thờ Trần Liễu, Tây môn miếu hướng về phía núi Trán Rồng (Kiếp Bạc) thờ Quốc công tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, Bắc môn miếu hương về phía núi Yên Tử thờ Đức Vua Phật Hoàng Trần Nhân Tông, Nam môn miếu hướng về phía núi Phượng Hoàng thờ Vạn thế sự biểu Chu Văn An, Trung môn miếu chính là đỉnh núi Ngũ Nhạc. Hàng năm vào ngày rằm tháng giêng các Quan đầu triều về đây cầu nguyện cho Quốc thái dân an, là truyền thống đẹp trong dòng chảy tín ngưỡng Việt Nam.
Ngày 6 Tháng 10 năm 2002, chúng tôi lên khảo sát tìm thấy năm ngôi miếu đổ nát hoang tàn lấp trong vòm cây cỏ hoang dại rậm rạp, chỉ có năm bát hương là còn nguyên vẹn, trên bát hương ghi rõ: Trung môn miếu... Bắc, Nam, Đông, Tây môn miếu... Tôi báo cáo với bộ Văn Hóa, Viện nghiên cứu Hán Nôm, hội khoa học Lịch Sử, Hội Di Sản tổ chức hội thảo khoa học, các bên đồng thuận cho tôn tạo ngay nhằm giữ gìn bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc, để lại cho muôn đời con cháu mai sau,ngày nay thành địa chỉ du lịch tâm linh hấp dẫn. Các bạn đến Côn Sơn mà không lên Ngũ Nhạc Linh từ thì thật đáng tiếc.
Vào bên trong đền thờ Nguyễn Trãi, tại gian tiền tế, ngước nhìn lên, có một bức Đại tự còn ghi rõ:
“DUY NHẠC DÁNGTHẦN “
Nghĩa là: Thần Ngũ Nhạc dáng xuông phù hộ cho muôn dân, còn đang hiện hữu ở Côn Sơn, Chí Linh Hải Dương.
