Ngoài tích 'bom nước' trái phép, thủy điện Thượng Nhật còn những sai phạm gì?

Chậm trễ đền bù cho dân

Sáng 18/11, Văn phòng UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết, theo báo cáo của UBND huyện Nam Đông, thủy điện Thượng Nhật tại xã Thượng có những chậm trễ trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng cho người dân.

“Đối với công tác đền bù lòng hồ thủy điện Thượng Nhật, một số tồn tại đã được nhắc nhiều lần tại các biên bản làm việc giữa Sở Công Thương, UBND huyện Nam Đông, UBND xã Thượng Nhật và Công ty Cổ phần Đầu tư Thủy điện Miền Trung Việt Nam, nhưng công ty này không thực hiện”, Văn phòng UBND tỉnh cho hay.

Cụ thể, theo báo cáo của UBND huyện Nam Đông, hộ ông Hồ Văn Sỹ có 1 thửa đất 2.677,2m2 bị ảnh hưởng, thủy điện Thượng Nhật cho rằng, đó là diện tích đất ven sông suối, đất hoang hóa và đề xuất hỗ trợ hơn 5,3 triệu đồng, nhưng hộ gia đình ông Sỹ không thống nhất. Công ty cổ phần đầu tư thủy điện Miền Trung Việt Nam (chủ đầu tư dự án thủy điện Thượng Nhật) cũng có cam kết chi trả sớm cho hộ gia đình ông Hồ Văn Bí hơn 52,1 triệu đồng nhưng đến nay vẫn không trả như cam kết.

Thủy điện Thượng Nhật chậm trễ trong việc chi trả tiền đền bù, giải phóng mặt bằng cho người dân cùng nhiều vi phạm khác.

Bên cạnh đó, có 4 hộ dân có diện tích phát sinh thêm, Công ty Cổ phần Đầu tư Thủy điện Miền Trung Việt Nam vẫn chưa hợp đồng với đơn vị tư vấn để đo đạc diện tích này. Về đường dây, có 5 hộ chưa có phương án đền bù, 2 hộ dân nằm trong phạm vi giải phóng mặt bằng đường dây và 3 hộ nằm ngoài phạm vi giải phóng mặt bằng.

Đối với một số kiến nghị của người dân, Công ty Cổ phần Đầu tư Thủy điện Miền Trung Việt Nam cam kết sẽ xây dựng hoàn trả lại tuyến đường bê tông dân sinh thôn A Tin trước ngày 31/12/2020. Mở đường sản xuất từ ngầm tràn Ka Đầu vào vùng sản xuất Ma Rai (khoảng 1km), công ty giao cho xã thực hiện và công ty cam kết hỗ trợ 150 triệu đồng vào tháng 12/2020, hiện công trình đang trong quá trình thi công.

Đối với xây ngầm tràn khe Ka Đầu, công ty hợp đồng với doanh nghiệp tư nhân thi công, công trình hoàn thành và đưa vào sử dụng, nhưng đến nay công ty vẫn chưa thanh toán kinh phí cho đơn vị thi công số tiền 140 triệu đồng.

Đối với việc trả lại đường mòn vùng Cha Lai (khoảng 15km), do việc mở đường liên quan đến đất và tài sản trên đất của các hộ dân, phía công ty đề xuất với UBND xã chủ trì việc mở đường, sau khi hoàn thành công ty sẽ hỗ trợ lại phần kinh phí thực tế phục vụ cho việc mở đường nhưng đến nay UBND xã chưa triển khai.

Dù chưa đủ điều kiện và được phép tích nước, phát điện nhưng thủy điện Thượng Nhật vẫn ngang nhiên vi phạm bất chấp chỉ đạo nhiều lần của cơ quan chức năng. Thậm chí, thủy điện này còn ngang nhiên tích nước lúc bão đang chuẩn bị đổ bộ đe dọa an toàn đập và an toàn hạ du.

Ông Trần Quốc Phụng - Chủ tịch UBND huyện Nam Đông cho biết thêm, chủ đầu tư dự án thủy điện Thượng Nhật chưa dọn dẹp lòng hồ nhưng tích nước, phát điện khi chưa có sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền. Ở vai phải đập thủy điện Thượng Nhật, núi ở khu nhà điều hành có nguy cơ sạt lở rất lớn, cần khắc phục; chưa cắm cảnh báo ở hạ du đập.

Báo cáo thiếu trung thực

Chiều 17/11, đoàn công tác của Bộ Công Thương đến thủy điện Thượng Nhật (huyện Nam Đông, Thừa Thiên Huế) để làm việc với chủ đầu tư về những lùm xùm liên quan việc tích nước trái phép của thủy điện này trước và sau bão số 13.

Ông Lê Văn Khoa - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Thủy điện Miền Trung Việt Nam (chủ đầu tư nhà máy thủy điện Thượng Nhật) khẳng định, công ty một phần tuân thủ các công văn chỉ đạo phòng chống thiên tai của UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế.

Tuy nhiên, sau khi nhận được công điện, để đảm bảo công tác an toàn cho công trình, công ty chủ động đóng cửa xả để giảm lưu lượng nước về hạ du phục vụ việc nạo vét lòng hồ và đưa người, vật tư lên phục vụ công việc trên.

Vị lãnh đạo nhà máy thủy điện Thượng Nhật khẳng định, sau khi UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế yêu cầu mở 5 cửa xả nước, công ty chấp hành nghiêm túc.

Tại buổi làm việc với đoàn công tác của Bộ Công thương, ông Lê Văn Khoa - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Thủy điện miền Trung Việt Nam có những báo cáo vòng vo, thiếu trung thực và vấp phải sự phản ứng gay gắt của lãnh đạo UBND huyện Nam Đông. (Ảnh: Nhật Linh).

Tuy nhiên câu trả lời của ông Lê Văn Khoa bị ông Trần Quốc Phụng, Chủ tịch UBND huyện Nam Đông phản ứng gay gắt. Ông Phụng yêu cầu chủ đầu tư thủy điện Thượng Nhật phải trung thực.

Theo ông Lê Thanh Hồ - Phó chủ tịch UBND huyện Nam Đông, địa phương có đủ bằng chứng thủy điện này liên tục tích nước trái phép và không chấp hành chỉ đạo mở 5 cửa van đập. Ông Hồ nói rằng lực lượng Công an huyện phải băng đường rừng để vào khu vực thủy điện chụp ảnh, quay phim làm bằng chứng về việc thủy điện Thượng Nhật không mở 5 cửa xả nước.

"Ngày 29/10, cao trình trong lòng hồ chứa là 110,5m trong khi công điện yêu cầu xả về cao trình 104 và đều đóng hết 5 cửa. Ngày 16/11, lực lượng công an vào kiểm tra thì thủy điện chỉ xả 1 cửa và nước ở cao trình 109mm", Phó Chủ tịch UBND huyện Nam Đông nói.

Ông Tô Xuân Bảo - Phó cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và môi trường công nghiệp (Bộ Công Thương) cho rằng, chủ đầu tư thủy điện Thượng Nhật báo cáo chưa đầy đủ và chưa tuân thủ các chỉ đạo của các cấp trong việc phòng chống thiên tai.

Đoàn công tác yêu cầu chủ đầu tư này cung cấp thêm các giấy tờ, văn bản liên quan đến thiết kế lòng hồ, vận hành thủy điện... để trong ngày 18/11 sẽ tiếp tục làm việc với tỉnh Thừa Thiên - Huế, đưa ra các quyết định xử lý hành vi vi phạm của thủy điện Thượng Nhật.

Sau đó, ông Lê Văn Khoa - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Thủy điện Miền Trung Việt Nam thừa nhận, thời gian qua chủ đầu tư có sự chậm trễ, sai sót trong điều hành. Công ty xin rút kinh nghiệm và sẽ khắc phục, mong được tạo điều kiện để sớm phát điện, có nguồn thu để bù kinh phí đầu tư, nộp ngân sách.

Ngày 13/11, UBND xã Thượng Nhật (huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên - Huế) có báo cáo về việc thực hiện các phương pháp ứng phó với bão số 13 liên quan đến công trình thủy điện Thượng Nhật.

Theo báo cáo của UBND xã Thượng Nhật, qua quá trình kiểm tra và theo dõi quá trình xả nước của Công ty thủy điện Thượng Nhật, lúc 9h ngày 13/11 lực lượng công an xã phát hiện công ty thủy điện này không chấp hành nghiêm túc việc mở 5 cửa van ở trạng thái mở hoàn toàn. Mực nước hồ ở cao trình là 115m.

Sáng 14/11, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế phát công điện khẩn yêu cầu Công ty Cổ phần Đầu tư Thủy điện Miền Trung Việt Nam (Chủ đầu tư nhà máy thủy điện Thượng Nhật) vận hành mở 5 cửa van của nhà máy thủy điện Thượng Nhật về trạng thái mở hoàn toàn để đảm bảo an toàn công trình và an toàn hạ du.

Người đứng đầu chính quyền UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế giao Giám đốc Công an tỉnh Thừa Thiên - Huế chỉ đạo Công an huyện Nam Đông và Công an xã Thượng Nhật giám sát 24/24 giờ việc chấp hành mở hoàn toàn 5 cửa van nhà máy thủy điện Thượng Nhật.

Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế cũng đề nghị Tổng Công ty Điện lực Miền Trung ngưng mua điện của nhà máy thủy điện Thượng Nhật cho đến khi nhà máy tuân thủ đầy đủ các quy định về quản lý an toàn đập.

Cùng ngày, Ban Chỉ đạo trung ương về phòng chống thiên tai đề nghị UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế chỉ đạo các cơ quan liên quan theo dõi chặt chẽ việc chấp hành của chủ hồ đồng thời xử lý ngiêm khắc vi phạm của thủy điện Thượng Nhật, tránh để xảy ra tình trạng tương tự.

Đáng chú ý, đây không phải là lần đầu tiên thủy điện Thượng Nhật ngang nhiên không chấp hành công điện phòng chống bão của UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế. Trước đó, nhà máy thủy điện này không chấp hành nghiêm túc công điện khẩn ứng phó bão số 9.

Được biết, công trình nhà máy thủy điện Thượng Nhật do Công ty Cổ phần Đầu tư Thủy điện miền Trung Việt Nam làm chủ đầu tư, có công suất 11MW và chưa được phép tích nước vận hành.

Tuy nhiên trong giai đoạn vừa qua, thủy điện này không tuân thủ chỉ đạo của UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế về xử lí việc tích nước và các nội dung tồn tại của công trình nhà máy thủy điện Thượng Nhật.

NGUYỄN VƯƠNG