Ngoại giao quyền lực mềm

Kể từ khi sáng kiến “Vành đai, Con đường (BRI)” được ra mắt vào năm 2013, Trung Quốc đã tận dụng quyền lực mềm để thúc đẩy quan hệ với thế giới Arab, gồm 22 quốc gia nói tiếng Arab. Chính sách ngoại giao này được chứng minh là chất xúc tác quan trọng trong mối quan hệ kinh tế và chính trị đang phát triển giữa 2 bên.

Các ngoại trưởng đến từ Trung Quốc và Hội đồng hợp tác vùng Vịnh gặp nhau bên lề cuộc họp Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc hồi tháng 9-2022 tại New York (Mỹ) . Ảnh: THX

Đẩy mạnh tiếp cận văn hóa

Từ lâu, việc sử dụng quyền lực mềm đóng vai trò quan trọng trong chiến lược trở thành cường quốc toàn cầu của Trung Quốc. Song, để tăng cường quan hệ hơn nữa, cả Trung Quốc và thế giới Arab bắt đầu theo đuổi ngoại giao quyền lực mềm - chính sách mà Bắc Kinh tin rằng sẽ giúp đưa quan hệ song phương lên tầm cao mới.

Thông thường, Trung Quốc trong chiến lược ngoại giao quyền lực mềm hay nêu bật vai trò của tôn giáo, văn hóa, ngôn ngữ và ẩm thực. Do đó, nhiều khía cạnh của BRI được đưa ra đều có liên quan trực tiếp đến việc tiếp cận văn hóa. Chẳng hạn, hai bên mới đây đã khởi xướng dự án dịch hàng trăm cuốn sách Trung Quốc sang tiếng Arab và ngược lại. Trong khi đó, nhiều thành phố của Trung Quốc “tràn ngập” các chuyên gia tiếng Arab. Chỉ riêng tại thành phố Nghĩa Ô (tỉnh Chiết Giang), người ta nhận thấy có khoảng 1.000 biên dịch tiếng Arab hoạt động tại các cơ sở dịch thuật. Nơi đây cũng có hàng trăm cơ sở dạy tiếng Arab với hơn 10.000 học viên đăng ký theo học. Ðặc biệt, rất nhiều công ty xuất khẩu của Trung Quốc hiện đang cần tuyển biên dịch viên tiếng Arab.

Sự hiện diện của các chuyên gia tiếng Arab ở Trung Quốc nhiều đến nỗi văn phòng Hãng thông tấn Al-Jazeera ở thủ đô Bắc Kinh từng cho biết không giống như ở thủ đô Tehran (Iran) hay Ankara (Thổ Nhĩ Kỳ), họ không gặp bất kỳ khó khăn nào trong việc tìm kiếm những người thạo tiếng Arab. Về phần mình, Tân Hoa xã đặt văn phòng đại diện ở hầu hết các thủ đô tại thế giới Arab và có trụ sở chính đặt tại Cairo (Ai Cập). Không những vậy, các cơ quan truyền thông Trung Quốc hiện đang điều hành một số blog về thế giới Arab.

Và việc Trung Quốc cho phép mở khoa tiếng Arab tại Ðại học Ngoại ngữ Bắc Kinh là bằng chứng khác về tầm quan trọng ngày càng gia tăng của chính sách ngoại giao quyền lực mềm trong quan hệ song phương Trung Quốc - thế giới Arab, động thái cho thấy Trung Quốc nhiệt tình quảng bá tiếng Arab tại nước này. Ðáp lại, Saudi Arabia quyết định đưa tiếng Hoa vào giảng dạy tiểu học và trung học cơ sở ngay sau chuyến thăm của Thái tử Mohammed bin Salman tới Trung Quốc hồi tháng 2-2019.

Sự hiện diện của Viện Khổng tử

Triết lý về Nho giáo cũng được Trung Quốc sử dụng như là yếu tố thúc đẩy quyền lực mềm để đưa 2 bên đến gần nhau hơn. Ðến nay, 12 Viện Khổng tử đã được thành lập trong khu vực. Trong đó, Ma-rốc có 3 viện, Ai Cập, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Jordan mỗi nơi có 2 viện, còn Lebanon, Sudan và Bahrain mỗi nơi có một viện. Các Viện Khổng tử ở Ma-rốc, Ai Cập và Jordan đều có các chương trình du học mà theo đó sẽ gửi sinh viên đến Trung Quốc. Lebanon là quốc gia đầu tiên trong thế giới Arab thành lập trung tâm tiếng Hoa tại Ðại học St. Joseph với sự hợp tác chung của Chính phủ Trung Quốc và Viện Khổng tử.

Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã chứng kiến sự nở rộ của hàng ngàn thánh đường Hồi giáo được xây dựng dưới sự bảo trợ của thế giới Arab. Ðơn cử, một nhà thờ Hồi giáo dòng Sunni hoàn toàn mới, sự pha trộn giữa kiến trúc vùng Vịnh và Trung Á, đã được xây dựng tại Nghĩa Ô. Ðây là nơi lui tới cầu nguyện của khoảng 7.000 người Hồi giáo vào mỗi thứ Sáu.