Nghịch lý thiếu xăng dầu tại Venezuela
Dầu mỏ vốn là đặc quyền đối với người dân ở đất nước có trữ lượng dầu thô lớn nhất thế giới Venezuela. Bất chấp tình trạng siêu lạm phát, Chính phủ Venezuela chưa bao giờ tăng giá xăng dầu. Ngày nay, trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế trầm trọng thì việc đổ đầy một bình xăng ở quốc gia dầu mỏ này về cơ bản vẫn là miễn phí. Tuy nhiên, người dân có đủ kiên nhẫn để xếp hàng chờ đợi trong nhiều ngày hay không mà thôi.
Người dân sôi sục vì khủng hoảng nhiên liệu
Trong nhiều tuần qua, người dân Venezuela đang phải đối mặt với tình trạng thiếu xăng dầu trầm trọng. Đây không phải là lần đầu tiên quốc gia dầu mỏ phải gánh chịu tình trạng thiếu xăng nhưng các cuộc khủng hoảng trước kia nguyên nhân là do hoạt động phân phối và quản lý không hiệu quả. Tuy nhiên, lần này, khi mà người dân phải xếp hàng suốt nhiều ngày mới được đổ xăng, họ mới bắt đầu cảm thấy thực sự lo lắng về tình trạng thiếu xăng dầu.
Khu vực Thủ đô Caracas của nước này vẫn nhận được nguồn cung xăng dầu thường xuyên. Việc duy trì nguồn cung ứng xăng dầu cho Thủ đô được xem là yếu tố quan trọng nhằm ngăn chặn các cuộc biểu tình chống Chính phủ, sau nhiều tháng biểu tình bạo động diễn ra.
Tại các khu vực khác tình hình lại trái ngược hoàn toàn. Cô Lorena Amaya, (42 tuổi, ở San Cristobal del Tachira, miền Tây Venezuela) đã phải ngủ ba ngày trong xe của mình cùng em gái để xếp hàng chờ đổ xăng. Hai chị em đỗ xe nối tiếp nhau và đặt đệm trong xe để làm giường ngủ.
Hàng dài các phương tiện xếp hàng chờ đến lượt mua xăng tại Maracaibo, Venezuela. Ảnh: Reuters
“Hôm nay là sinh nhật con trai tôi. Tôi đang ở đâu thế này!”, cô Lorena thảng thốt. Cô ấy chỉ rời khỏi hàng trong chốc lát để về với đứa con trai 10 tuổi của mình. Trong khi đó, em gái của Lorena vẫn xếp hàng giữ chỗ cho chị. Nhiều người đứng xếp hàng mô tả đây là “loại xăng đắt nhất mà họ từng mua” bởi phải mất ba ngày làm việc và ăn ở tại chỗ để xếp hàng chờ tới lượt.
“Tôi thật sự tức giận. Không thể tin nổi cảnh xếp hàng mua xăng tại một đất nước sản xuất dầu mỏ và chúng tôi đang phải trải qua điều này”, anh Mario Garcia, đã chờ nhiều giờ mà không thể đổ đầy xăng cho xe của mình ở Puerto Cabello (thành phố bên bờ biển phía Bắc Venezuela), bức xúc nói.
Chuyện này đã xảy ra như thế nào
Năm 1989, các cuộc bạo loạn lớn đã xảy ra ở Thủ đô Caracas sau khi Chính phủ của Tổng thống khi đó là Carlos Andres Perez tuyên bố chấm dứt trợ cấp xăng dầu đã được duy trì ở dưới mức giá thị trường. Kể từ đó, việc tăng giá xăng dầu đã trở thành điều cấm kỵ đối với các chính trị gia Venezuela.
Ba mươi năm sau và sau 5 năm khủng hoảng kinh tế sâu sắc dưới thời của Maduro, xăng dầu vẫn rẻ nhưng sản lượng đã giảm xuống tới mức chưa từng thấy kể từ những năm 1940. Chính phủ của Tổng thống đương nhiệm Nicolás Maduro đã đổ lỗi cuộc khủng hoảng sản xuất là do tham nhũng của các nhà quản lý trước đây và các lệnh trừng phạt ngày càng hà khắc của Mỹ.
Kể từ khi chính quyền Tổng thống Donald Trump áp dụng lệnh trừng phạt tài chính vào tháng 8/2017, sản lượng dầu thô tại Venezuela giảm mạnh 30%, từ mức trung bình 1,911 triệu thùng mỗi ngày trong năm 2017 xuống còn 1,354 triệu vào năm 2018.
Sản lượng tiếp tục sụp đổ vào năm 2019 do lệnh cấm vận dầu mỏ của Mỹ áp đặt vào cuối tháng 1 khiến các công ty tại Venezuela khó tiếp cận thị trường dầu quốc tế - nơi mà họ mua các thành phần cần thiết để tinh chế dầu thô thành xăng. Kể từ tháng 3 năm nay, hàng loạt vụ cắt điện đột ngột xảy ra ở nước này càng khiến tình hình thêm tồi tệ. Theo dữ liệu từ Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, tháng 4/2019, Venezuela chỉ sản xuất 830.000 thùng mỗi ngày.
Công ty Dầu mỏ quốc gia Venezuela (PDVSA) đang phải vật lộn để giữ cho sản xuất hoạt động. Hầu hết các máy móc của họ đã lỗi thời và các cơ sở sản xuất có nguồn lực hạn chế. PDVSA không công bố các số liệu, do đó khó có thể nắm được chính xác lượng dầu mà đất nước này sản xuất ra. Tuy nhiên, các chuyến hàng của đồng minh quốc tế quan trọng như Nga đã tăng lên trong năm nay. Điều đó, cho thấy công ty dầu mỏ đang bổ sung sản lượng ngày càng suy giảm bằng nguồn cung từ nước ngoài.
Phía chính quyền Venezuela từng tuyên bố rằng, họ có ý định coi các lệnh trừng phạt của Mỹ là hành động vi phạm nhân quyền; tất cả những viện phép đe dọa đơn phương mà Mỹ áp đặt với Venezuela đang gây ra vấn đề sức khỏe thực sự đối với người dân.
Tuy nhiên, phe đối lập ở nước này lại cho rằng, việc thiếu nguồn cung dầu là bằng chứng cho thấy chính quyền Maduro không đủ sức vận hành đất nước một cách bền vững.
Sự thiếu hụt xăng dầu càng làm tăng sự mất an ninh lương thực, vốn đã tàn khốc ở Venezuela. Quốc gia dầu mỏ này không có hệ thống đường sắt và hầu hết các thành phố lớn nhất đều cách xa bờ biển. Vì vậy, nếu như không có xăng dầu, các nguồn cung cấp thực phẩm không thể vận chuyển từ thành phố này sang thành phố khác.
