Nghịch lý thị trường lao động tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
(VnMedia) - Mặc dù khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đã tạo việc làm và thu nhập ổn định cho một bộ phận không nhỏ lao động, nhưng tình trạng "sa thải" người lao động trên 35 tuổi diễn ra khá nhiều gây bất ổn an sinh xã hội.
Khu vực FDI tạo nhiều việc làm cho người lao động Việt Nam
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tính đến năm 2017, có khoảng hơn 14.600 doanh nghiệp FDI sử dụng hơn 3,6 triệu người (chiếm 26% tổng số lao động khu vực doanh nghiệp). Doanh nghiệp FDI sử dụng từ 10 lao động trở lên có 13.786 doanh nghiệp (chiếm 10,5%).
Đánh giá về tình hình sử dụng lao động tại các doanh nghiệp FDI tại Hội thảo chuyên đề “Lao động trong khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài -Thực trạng và giải pháp” vừa diễn ra tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Vũ Đại Thắng cho biết, khu vực FDI đã tạo việc làm và thu nhập ổn định cho một bộ phận không nhỏ lao động. Sự có mặt của khu vực này đã góp phần làm chuyển dịch cơ cấu lao động từ nông thôn ra các thành phố, đặc biệt là vào các khu công nghiệp lớn.
Cũng theo ông Thắng, khu vực FDI đã góp phần cải thiện nguồn nhân lực. Và thông qua sự tham gia trực tiếp vào hoạt động của các doanh nghiệp FDI, một đội ngũ cán bộ quản lý, công nhân kỹ thuật có trình độ cao từng bước được hình thành.
Ảnh minh họa
Mặc dù khối doanh nghiệp FDI đã mang đến nhiều lợi ích cho người lao động, nhưng theo Thứ trưởng Vũ Đại Thắng, khối FDI cũng làm mất đi nhiều việc làm truyền thống, tạo thêm áp lực xã hội cho các địa phương có liên quan. Đặc biệt, các doanh nghiệp FDI còn thiên về khai thác nguồn lao động có giá nhân công rẻ, ít đào tạo, thậm chí dùng cơ chế thử việc để liên tục thay lao động.
“Nhiều doanh nghiệp có tỷ lệ lao động nữ rất cao, nhưng giá nhân công thấp, đây cũng là một trong những nguyên nhân gây bất ổn trong quan hệ lao động”, đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư chia sẻ.
Tình trạng "sa thải" người lao động trên 35 tuổi diễn ra khá nhiều
Cũng liên quan đến khối FDI, ông Ngọ Duy Hiểu, Trưởng ban Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, tính đến 20/5/2018, cả nước có 25.691 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký gần 323 tỷ USD. Vốn thực hiện ước đạt 179,12 tỷ USD (55,5% vốn đăng ký còn hiệu lực). 19/21 ngành có vốn FDI.
Theo ông Hiểu, tiền lương bình quân của người lao động tại doanh nghiệp FDI thường cao hơn doanh nghiệp ngoài nhà nước. Bằng chứng, năm 2017, tiền lương bình quân hàng tháng đối với doanh nghiệp FDI là 6,204 triệu đồng/tháng; doanh nghiệp ngoài nhà nước là 4,992 triệu đồng/tháng; doanh nghiệp nhà nước 6,224 triệu đồng/tháng.
Tuy nhiên, theo Trưởng ban Quan hệ lao động, tại các doanh nghiệp FDI, tình trạng 'sa thải' người lao động trên 35 tuổi diễn ra khá nhiều. "Các doanh nghiệp FDI "sa thải" người lao động trên 35 tuổi bởi một số ngành, nghề không còn phù hợp. Doanh nghiệp "sợ" phải trả lương, cũng như đóng bảo hiểm xã hội cao hơn cho những nhân viên có thâm niên. Bên cạnh đó, một số lao động sau tuổi 35 không đáp ứng được yêu cầu công việc, trong lúc nguồn lao động trẻ dồi dào", ông Hiểu lý giải.
Trước tình trạng này, Trưởng ban Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng, cần có các chính sách cụ thể để bảo vệ nhóm người lao động yếu thế, hạn chế tình trạng "sa thải" lao động trên 35 tuổi.
Theo ông Hiểu, Nhà nước nghiên cứu, ban hành các quy định của pháp luật thằm "thắt chặt", hạn chế tình trạng doanh nghiệp FDI sa thải người lao động sau tuổi 35. Cùng với đó, có quy định và mở rộng quyền lợi về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp khi lao động bị sa thải sau tuổi 35.
Bên cạnh đó, theo ông Hiểu, cần thiết kế chính sách tổng thể đối với người lao động bị mất việc làm, cũng như thúc đẩy hoạt động truyền thông để tăng khả năng tiếp cận thông tin của người lao động trong tìm kiếm việc làm.
"Phải phát triển chính sách hỗ trợ lao động để ứng phó với các vấn đề xã hội nảy sinh từ quá trình thay đổi cơ cấu sản xuất, đổi mới công nghệ của doanh nghiệp", ông Hiểu nhấn mạnh.
