Nghị định mới về thi hành án với tử tù

Mới đây Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 43/2020 (có hiệu lực từ 15/4) quy định về thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc độc. Theo đó trường hợp tử tù còn sống sau 3 lần tiêm thuốc độc sẽ tạm dừng thi hành án.

Nhận định về Nghị định mới này, Luật sư Phạm Công Hùng, nguyên Thẩm phán TANDTC (Giảng viên của Học viện Tư pháp, Học viện Tòa án) chia sẻ: "Theo tôi Nghị định mới không nêu rõ về hậu quả pháp lý của việc tạm dừng thi hành án sẽ như thế nào. Sở dĩ Nghị định mới không có điểm đó bởi trong luật hình sự và thi hành án hình sự với hình phạt tử hình cũng không quy định điều đó.

Ở nước ta trước đó thi hành án tử hình là hình thức xử bắn, mới đây thực hiện thêm việc thi hành án bằng hình thức tiêm thuốc độc. Tuy nhiên chỉ có một trường hợp đã thực hiện theo phương thức này, vậy nên điều này chưa có ý nghĩa thực tiễn. Hơn nữa thực tiễn cũng chưa có trường hợp tiêm 3 liều thuốc độc và tử tù vẫn sống".

Theo luật sư Phạm Công Hùng, việc tạm dừng thi hành án sau khi tiêm 3 liều thuốc độc không chết không có nghĩa là sẽ tha cho tử tù. Hội đồng thi hành án không có quyền tha cho tử tù mà người có quyền quyết định cao nhất là Chủ tịch nước.

Bên trong một phòng tiêm thuốc ở nước ngoài. Ảnh AP

"Tạm dừng thi thành án ở đây có thể để báo cáo cấp trên do đã tiêm hết 3 liều thuốc, thời gian sau đó cấp trên có thể chỉ đạo lại tiếp tục tiêm thuốc tiếp..." -luật sư Hùng khẳng định.

Bên cạnh đó, luật sư Hùng cũng cho rằng nếu trường hợp tử tù sau khi tiêm 3 liều thuốc độc vẫn còn sống cũng không loại bỏ khả năng thuốc tiêm là thuốc giả. Tuy nhiên việc này thuộc về việc điều tra của cơ quan có thẩm quyền, công an và Viện Kiểm sát. Nếu thực sự có trường hợp đó diễn ra thì có thể mọc lên một vụ án khổng lồ khác cần điều tra.

Nhận định thêm về Nghị định 43 này, một lãnh đạo Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Đắc Nông chia sẻ: "Chắc không có trường hợp nào tử tù tiêm 3 lần thuốc độc vẫn không chết. Bình thường mũi tiêm thứ nhất sẽ khiến tử tù vào trạng thái ngủ, mũi thứ hai là mũi quyết định cái chết và mũi thứ ba là mũi ân huệ.

Nếu tử tù tiêm 3 lần thuốc độc nhưng vẫn sống cũng có khả năng thuốc tiêm là thuốc giả. Theo quy định trong thi hành án hình sự, tử tù sau khi được tiêm mũi tiêm cuối cùng sẽ được pháp y kiểm tra. Nếu thật sự tử tù vẫn sống cơ quan chức năng phải kiểm tra nguồn thuốc độc được tiêm có bị đánh tráo hay không, nếu thuốc chuẩn thì không bao giờ xảy ra điều đó".

Theo lãnh đạo này, trước từng có có hiện tượng đánh tráo tử tù nên vấn đề đánh tráo thuốc không thể nói là không xảy ra, mọi thứ trong xã hội cũng có thể xảy ra được.

"Theo quy định, thuốc độc đều được nhà khoa học nghiên cứu kỹ và được niêm phong cẩn thận trước khi đem sử dụng. Số thuốc này do Bộ Y tế quản lý theo đề xuất của Bộ Công an. Trước khi thực hiện thi hành án, cơ quan thi hành án sẽ ra Hà Nội lấy rồi niêm phong lại" - vị lãnh đạo Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh nói.

Trong Nghị định 43/2020 cũng nêu rõ về quy trình tiêm thuốc cho tử tù. Quy định, thuốc sử dụng cho thi hành án phải được Hội đồng thi hành án kiểm tra, mở niêm phong. Người bị thi hành án tử hình được cố định trên giường với tư thế nằm ngửa, đảm bảo không làm cản trở sự lưu thông máu.

Khi đã chuẩn bị đủ 3 liều thuốc, cán bộ làm nhiệm vụ phải xác định tĩnh mạch để thực hiện tiêm thuốc. Nếu không xác định được tĩnh mạnh thì báo cáo với Chủ tịch Hội đồng thi hành án để yêu cầu bác sĩ hỗ trợ. Sau khi tiêm 3 loại thuốc trên theo thứ tự quy định, cán bộ thi hành án kiểm tra hoạt động tim của tử tù qua máy điện tâm đồ.

Nếu trong trường hợp sau 10 phút mà tử tù chưa chết, cán bộ kiểm tra sẽ báo cáo lại Chủ tịch Hội đồng thi hành án để ra lệnh sử dụng thuốc dự phòng lần 2, lần 3. Nếu tiêm hết liều thứ 3 sau 10 phút mà tử tù chưa chết thì Đội trưởng thi hành án phải báo cáo lên Chủ tịch Hội đồng thi hành án ra quyết định tạm dừng thi hành án.

Thảo Vân