Nghị định 116: Có gây khó cho doanh nghiệp nhập ô tô?

Trong lúc các doanh nghiệp “kêu”, lượng ô tô nhập khẩu vẫn tăng.

Kiểm tra theo lô để tạo công bằng

Nghị định116/2017/ NĐ – CP có hiệu lực từ tháng 7/2017 đến nay vẫn được xem là rào cản lớn cho các doanh nghiệp (DN) nhập khẩu ô tô. Theo đó, để được kinh doanh ô tô tại Việt Nam, các DN lắp ráp, sản xuất và nhập khẩu ô tô phải có cơ sở bảo hành, bảo dưỡng ô tô thuộc sở hữu của DN đó hoặc do DN ký hợp đồng thuê, hay thuộc hệ thống đại lý ủy quyền của DN, đáp ứng các quy định tại Nghị định. Cụ thể: Nhà xưởng được xây dựng trên khu đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của DN; Có cam kết về việc hỗ trợ kỹ thuật và cung cấp linh kiện, phụ kiện phục vụ việc bảo hành, bảo dưỡng ô tô của: DN sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước hoặc DN sản xuất, lắp ráp ô tô nước ngoài.

Nửa năm sau, tính từ ngày Nghị định có hiệu lực, thị trường xe ô tô có dấu hiệu trầm lắng hẳn, số lượng xe nhập khẩu được đưa về nhỏ giọt, đếm trên đầu ngón tay. Các thay đổi chỉ mới có khi DN tìm cách chạy giấy tờ để tăng lượng xe về, đáp ứng cầu trong nước dịp cuối năm. Và trong số tất cả các yêu cầu của Nghị định 116/2017/NĐ-CP, việc kiểm định với từng lô xe được nhập khẩu về Việt Nam cũng là yếu tố được nhiều DN nhập khẩu ô tô đánh giá là không dễ thực hiện.

Tại báo cáo mới nhất, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) khẳng định, Nghị định 116 có mục đích là bảo đảm ô tô chưa sử dụng nhập khẩu phải đáp ứng điều kiện an toàn kỹ thuật, chất lượng sản phẩm phải đồng nhất giữa các lô xe trong khi cơ quan quản lý không có nhiều điều kiện để giám sát, đánh giá được quy trình quản lý, kiểm soát chất lượng sản phẩm ở cơ sở sản xuất ở nước ngoài, với mục tiêu bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Bộ GTVT cho biết việc kiểm định ô tô chưa qua sử dụng nhập khẩu theo từng lô là nhằm tạo công bằng trong việc quản lý chất lượng sản phẩm giữa ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước với ô tô nhập khẩu.

Đánh giá chung qua 1 năm triển khai thực hiện Nghị định 116, Bộ GTVT khẳng định, các DN nhập khẩu cũng gặp khó khăn nhất định do chưa nắm rõ được yêu cầu quy định về Giấy chứng nhận kiểu loại ô tô nhập khẩu (VTA), cũng như lo ngại về việc tăng thời gian, chi phí khi thực hiện kiểm tra theo từng lô hàng nhập khẩu. Bộ GTVT cho biết, qua tổng hợp, theo dõi quá trình triển khai thực hiện, Bộ GTVT nhận thấy việc kiểm tra, thử nghiệm theo lô trên thực tế cũng không quá phức tạp, tốn kém kinh phí và thời gian như phản ánh của các DN.

Nếu sửa sẽ tạo kẽ hở

Về việc yêu cầu sửa đổi Nghị định 116 theo hướng thay đổi quy định kiểm định theo lô bằng kiểm định xe theo kiểu loại có thể tạo điều kiện thông thoáng, thuận lợi cho hoạt động nhập khẩu ô tô, Bộ GTVT cho rằng điều này có thể sẽ tạo kẽ hở lớn, khiến các DN nhập khẩu xe hơi chỉ tiến hành đăng ký nhập 1 xe trước, xe tốt nhất để cơ quan chức năng kiểm tra, cấp giấy chứng nhận, sau đó sẽ tiếp tục nhập khẩu với số lượng không giới hạn trong 3 năm liền. Điều này sẽ khiến cơ quan chức năng khó kiểm soát khí thải, độ an toàn và chất lượng xe.

Trước đó, vào hồi tháng 6 năm nay, trong một văn bản gửi Chính phủ, Bộ GTVT khẳng định hiện nay những hãng xe lớn như Honda, General Motor, Toyota, Mitsubishi, BMW, Mercedes… đã đáp ứng đầy đủ các quy định về Giấy VTA, phù hợp với quy định hiện hành và đã nhập khẩu xe về thị trường Việt Nam.

Dữ liệu mới nhất từ Tổng cục Hải quan cũng cho biết, trong quãng thời gian từ ngày 2 đến ngày 8/11, số lượng ô tô nguyên chiếc các loại đăng ký tờ khai hải quan nhập khẩu về là 2.678 chiếc, tương ứng tổng trị giá đạt gần 51,2 triệu USD. Ô tô nguyên chiếc các loại được đăng ký làm thủ tục hải quan nhập khẩu vào Việt Nam chủ yếu có xuất xứ từ Thái Lan với 2.316 chiếc, chiếm 86,5%. Ngoài ra, ô tô cũng được nhập từ một số thị trường khác vào nước ta như Indonesia với 230 chiếc, Trung Quốc với 54 chiếc, Mexico với 44 chiếc, Đức với 25 chiếc…

Xe ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống, có 1.857 chiếc được nhập khẩu, với trị giá đạt hơn 34 triệu USD, chiếm 69,3% lượng ô tô nguyên chiếc các loại. Kết quả này giảm so với tuần trước tới 138 chiếc. 3 địa bàn nhập khẩu chính là: Khu vực cảng Hải Phòng có 1.075 chiếc, TPHCM với 666 chiếc và Hà Nội với 116 chiếc.

Hồ Hương