Ngành Hải quan chú trọng ngăn chặn gian lận xuất xứ

Cán bộ hải quan kiểm tra thực tế hàng hóa của doanh nghiệp. Ảnh: Phi Vũ

Ông Âu Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) nhấn mạnh, trong cuộc trao đổi với phóng viên TBTCVN.

* PV: Năm 2020, hoạt động của doanh nghiệp (DN) gặp rất nhiều khó khăn do dịch Covid-19. Trong các giải pháp hỗ trợ DN hoạt động xuất nhập khẩu (XNK), thông quan điện tử, chứng từ điện tử đã phát huy hiệu quả như thế nào, thưa ông?

- Ông Âu Anh Tuấn: Trong bối cảnh thực hiện giãn cách xã hội theo chỉ đạo của Chính phủ, cơ quan hải quan thực hiện hàng loạt các biện pháp đơn giản thủ tục hành chính. Cụ thể là cho phép toàn bộ chứng từ thuộc hồ sơ hải quan được thực hiện điện tử. DN không phải đến trực tiếp các điểm làm thủ tục hải quan.

Ông Âu Anh Tuấn

Hơn nữa do dịch Covid-19 bùng phát buộc nhiều quốc gia thực hiện các biện pháp giãn cách xã hội và áp dụng việc cấp chứng từ điện tử đối với chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O), để tạo thuận lợi cho DN XNK, Bộ Tài chính đã ban hành thông tư hướng dẫn cho phép DN nộp chứng nhận C/O điện tử và cơ quan hải quan tiếp nhận, kiểm tra, thông quan hàng hóa để DN được hưởng ưu đãi, không yêu cầu DN phải nộp bản C/O giấy (bản chính) như trước đây.

Ngoài ra, cơ quan hải quan đã dừng các cuộc thanh tra, kiểm tra định kỳ theo kế hoạch, chỉ các trường hợp có dấu hiệu vi phạm thì cơ quan hải quan mới tiến hành kiểm tra.

Để hỗ trợ DN trong việc nhập khẩu nguyên liệu phục vụ cho việc phòng chống dịch, Bộ Tài chính và cơ quan hải quan đã ban hành danh mục hàng hóa cho việc sản xuất nước rửa tay, chế phẩm y tế; cũng như thực hiện việc giảm thuế, miễn thuế cho hàng hóa phục vụ phòng chống dịch Covid-19…

* PV: Thưa ông, bên cạnh tạo thuận lợi, hỗ trợ và tháo gỡ vướng mắc cho DN XNK, việc ngăn chặn các hành vi gian lận xuất xứ hàng hóa cũng rất quan trọng. Việc này đang được cơ quan hải quan tiến hành ra sao?

- Ông Âu Anh Tuấn: Thời gian vừa qua cơ quan hải quan bên cạnh việc tạo thuận lợi cho DN cũng kiểm soát chặt chẽ các hoạt động nhập khẩu nguyên liệu để phục vụ xuất khẩu và hàng hóa thành phẩm để xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng Việt Nam được hưởng ưu đãi như đồ gỗ, hàng dệt may...

Mới đây, Bộ Công thương công bố một số mặt hàng dệt may xuất khẩu đã đạt ngưỡng được hưởng ưu đãi khi xuất khẩu. Chủ động ngăn chặn các hành vi gian lận xuất xứ và chuyển tải bất hợp pháp, cơ quan hải quan phối hợp chặt chẽ với Bộ Công thương trong việc đưa ra các biện pháp phòng ngừa rủi ro, nhận diện DN gian lận C/O của Việt Nam để xuất sang các nước khác. Cơ quan hải quan đặc biệt quan tâm giám sát các mặt hàng xuất khẩu sang các nước ký hiệp định thương mại tự do với nước ta, với mức ưu đãi thuế đặc biệt…

* PV: Nhìn thấy trước được các nguy cơ gian lận C/O như vậy, ngành Hải quan sẽ triển khai các biện pháp nào trong thời gian tới, thưa ông?

- Ông Âu Anh Tuấn: Thời gian vừa qua, qua phân tích đánh giá hoạt động XNK, số liệu thống kê và tình hình thực tế tại các cửa khẩu, cơ quan hải quan đã phát hiện một số hành vi DN nước ngoài tìm cách gian lận C/O và chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp tại Việt Nam. Một số DN đã thực hiện hoạt động đầu tư nhưng thực chất là đầu tư gia công lắp ráp hàng hóa đơn giản lấy C/O Việt Nam để xuất khẩu, như: hàng hóa không đáp ứng các quy định của Việt Nam, cũng như quy định tại các hiệp định thương mại, nhưng vẫn gắn chữ “made in vietnam” và xin giấy chứng nhận C/O Việt Nam để xuất khẩu vào các quốc gia khác.

Tổng cục Hải quan đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công thương trong việc chia sẻ các dữ liệu thống kê, đánh giá năng lực của DN sản xuất, cũng như theo dõi sát hoạt động của DN từ khâu nhập nguyên liệu đến khâu thành phẩm. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường, cơ quan hải quan sẽ tiến hành kiểm tra, thanh tra; phối hợp với các cơ quan liên quan của Bộ Công thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để có biện pháp xử lý.

* PV: Xin cảm ơn ông!

Phát hiện nhiều vụ vi phạm về C/O

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Tài chính, ngành Hải quan (thống kê đến giữa năm 2020) đã thực hiện kiểm tra, điều tra xác minh 76 vụ việc, phát hiện 24 vụ việc vi phạm về C/O hàng xuất khẩu; phối hợp với Bộ Công an điều tra 1 vụ việc có dấu hiệu làm giả giấy chứng nhận C/O.

Theo cơ quan hải quan, qua kiểm tra 4 doanh nghiệp lắp ráp xe đạp, xe đạp điện xuất khẩu đi Mỹ thì cả 4 doanh nghiệp đều vi phạm. Thủ đoạn của doanh nghiệp vi phạm là nhập khẩu đầy đủ các bộ phận, linh kiện của xe đạp, xe đạp điện ở dạng chưa lắp ráp hoặc tháo rời về Việt Nam để lắp ráp thành sản phẩm xe đạp, xe đạp điện hoàn chỉnh. Các bộ phận, linh kiện nhập khẩu không trải qua bất kỳ công đoạn gia công, sản xuất nào khác hoặc chỉ trải qua các công đoạn gia công đơn giản không làm thay đổi bản chất hàng hóa (như: gia công sơn khung, càng, ghi đông, tay lái, in Label cho một số sản phẩm) để trở thành sản phẩm hoàn chỉnh và toàn bộ linh kiện trực tiếp chuyển hóa thành sản phẩm xe đạp, xe đạp điện hoàn chỉnh không đủ điều kiện đạt C/O “Việt Nam”.

Cơ quan hải quan đã thực hiện tịch thu 3.590 xe đạp nguyên chiếc, hơn 4.000 bộ linh kiện xe đạp.(Nguồn: Tổng cục Hải quan)

Hải Linh (thực hiện)