Ngành dầu khí trong cơn 'khát' dầu

2018 là năm thứ ba liên tiếp công tác thăm dò dầu khí của PVN gặp nhiều khó khăn Ảnh: Hùng Sơn

Thách thức gia tăng trữ lượng dầu

Theo báo cáo của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), năm 2018, sản lượng khai thác dầu trong nước đạt 12 triệu tấn, vượt 675 nghìn tấn, tương đương 6% so với kế hoạch Chính phủ giao đầu năm. Nhờ đó, số nộp ngân sách nhà nước toàn Tập đoàn ước đạt 121,3 nghìn tỷ đồng, vượt 47,5 nghìn tỷ đồng kế hoạch năm, góp phần quan trọng vào tăng trưởng GDP cả nước 7,08%... Năm 2018, gia tăng trữ lượng dầu khí là 12 triệu tấn quy dầu, đạt kế hoạch đề ra (kế hoạch là 10-15 triệu tấn).

Dù đạt được những kết quả nhất định nêu trên, song theo PVN, việc gia tăng trữ lượng dầu khí, bù đắp vào sản lượng khai thác hàng năm, đảm bảo sự phát triển bền vững của tập đoàn vẫn là thách thức vô cùng lớn. Hệ số gia tăng trữ lượng bù trừ vào sản lượng khai thác vẫn đang ở mức báo động (0,54 lần). Trong khi đó ở giai đoạn 2011-2015, hệ số này đạt 1,5 lần (mức an toàn phát triển bền vững); năm 2016 đạt 0,65 lần. Riêng năm 2017, con số này là 0,17 lần, là mức báo động nghiêm trọng.

Năm 2019, PVN đặt mục tiêu gia tăng trữ lượng dầu khí toàn Tập đoàn 10-15 triệu tấn quy dầu; sản xuất đạm 1,58 triệu tấn; sản xuất điện 21,6 tỷ kWh và sản xuất xăng dầu 10,35 triệu tấn. Với phương án giá dầu năm 2019 đã được Quốc hội thông qua, các chỉ tiêu kế hoạch tài chính năm 2019 chủ yếu của Tập đoàn như sau: Doanh thu đạt 612,2 nghìn tỷ đồng; doanh thu hợp nhất 307 nghìn tỷ đồng; lợi nhuận trước thuế hợp nhất là 38,7 nghìn tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế hợp nhất là 31,3 nghìn tỷ đồng và nộp ngân sách 87,5 nghìn tỷ đồng.

Cũng theo PVN, điều kiện khai thác ở các mỏ dầu khí chủ lực đã chuyển sang giai đoạn suy giảm sản lượng hay có độ ngập nước cao và tiềm ẩn nhiều rủi ro, như mỏ Bạch Hổ, Tê Giác Trắng, Sư Tử Đen, Sư Tử Vàng, Rạng Đông... Tiềm năng dầu khí chưa phát hiện còn lại được đánh giá tập trung chủ yếu ở vùng nước sâu, xa bờ, những khu vực này cần công nghệ khoan nước sâu, đầu từ lớn, rủi ro cao, thường xuyên bị nước ngoài gây sức ép, cản trở.

"Tình hình biển Đông diễn biến phức tạp đã có tác động nặng nề đến công tác tìm kiếm thăm dò và phát triển chung của tập đoàn. Gia tăng trữ lượng năm 2018 dù đạt kế hoạch nhưng nếu so với mục tiêu chiến lược phát triển ngành đề ra ở trong nước là 20-30 triệu tấn/năm và ở nước ngoài là 8-12 triệu tấn/năm (tổng cộng là 28-42 triệu tấn/năm) thì không hoàn thành và đạt thấp hơn nhiều so với mục tiêu chiến lược đề ra. Trong khi đó, đây là mục tiêu quyết định đến phát triển bền vững của tập đoàn và quy mô, chất lượng phát triển tất cả các lĩnh vực vệ tinh khác như khai thác, chế biến, điện, dịch vụ... theo mục tiêu chiến lược được duyệt", báo cáo của PVN nêu rõ.

Xung quanh những khó khăn mà ngành dầu khí phải đối mặt, ông Nguyễn Vũ Trường Sơn-Tổng giám đốc PVN cho biết thêm: “Hầu hết các mỏ đều đã khai thác trong thời gian dài và hiện tại đang trong giai đoạn cuối dẫn tới suy giảm sản lượng tự nhiên và số lượng giếng khoan mới rất ít nên hệ số suy giảm sản lượng hàng năm tùy theo mỏ khoảng từ 15 tới hơn 30%. Bên cạnh đó, các phát hiện dầu khí trong giai đoạn gần đây phần lớn có trữ lượng nhỏ, do giá dầu thấp nên hiệu quả kinh tế không cao dẫn đến số lượng công trình khai thác mới đưa vào để bổ sung sản lượng khai thác rất ít…”.

Bất cập nguồn vốn

Ngoài lo lắng về trữ lượng dầu, nguồn vốn để thực hiện công tác tìm kiếm, thăm dò cũng là câu chuyện nan giải. Ông Nguyễn Vũ Trường Sơn nhấn mạnh: "Cơ chế trích lập, quản lý và sử dụng Quỹ tìm kiếm thăm do dầu khí hiện nay còn nhiều bất cập. PVN đã kiến nghị đề xuất trong Quy chế quản lý tài chính Công ty mẹ - Tập đoàn, đến nay vẫn chưa được cấp thẩm quyền phê duyệt". Liên quan tới vấn đề này, trong báo cáo của Tổng công ty Thăm dò và Khai thác dầu khí (PVEP), công ty này cũng đề nghị các cấp có thẩm quyền phê duyệt cho PVEP cơ chế tài chính đảm bảo hoạt động phù hợp cho công ty như trích dự phòng chi phí tìm kiếm thăm dò rủi ro...

Trên thực tế, những khó khăn mà ngành dầu khí phải đối mặt thời gian qua đã khiến không ít DN trong ngành đã và đang rơi vào cảnh phải chật vật, điển hình như trường hợp của Tổng công ty Tư vấn Thiết kế dầu khí (PVE). Cụ thể, PVE thiếu công việc trầm trọng bởi hầu hết các dự án dầu khí lớn tiếp tục giãn/dừng triển khai dẫn đến nhu cầu cung cấp dịch vụ và giá dịch vụ giảm mạnh. Lĩnh vực cốt lõi của đơn vị này là tư vấn thiết kế tuy nhiên khối lượng công việc chỉ khoảng 20%, ảnh hưởng đáng kể đến các chỉ tiêu kế hoạch của PVE trong các năm gần đây và những năm tiếp theo. Cụ thể, doanh thu năm 2018 của lĩnh vực này chỉ bằng khoảng 20% doanh thu năm 2015.

Theo PVN, tình hình kinh tế thế giới và trong nước năm 2019 dự báo còn nhiều biến động như chiến tranh thương mại giữa Mỹ -Trung, tình hình thay đổi chính sách ở một số quốc gia dẫn đến kinh tế bất ổn, đặc biệt là sự biến động chưa có dấu hiệu ổn định. Phục hồi của giá dầu sẽ là yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến PVN. Liên quan tới vấn đề này, Công ty Cổ phần Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BSC) cũng đưa ra nhận định: Nếu giá dầu thô trong năm 2019 giảm, một số ngành và DN Việt Nam có nguồn thu chủ yếu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh dầu khí sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực do giá bán sản phẩm và XK thấp. Các DN khai thác, XK và lọc dầu chịu tác động mạnh nhất từ giá dầu giảm.

Ông Nguyễn Vũ Trường Sơn cho hay: Trong năm 2019, PVN sẽ tiếp tục lựa chọn, đẩy mạnh thực hiện kế hoạch tìm kiếm thăm dò, đảm bảo gia tăng trữ lượng dầu khí năm 2019 là 5-10 triệu tấn dầu quy đổi; ưu tiên tập trung phát triển các dự án: Lô B, Cá Voi Xanh; đôn đốc, làm việc với các nhà thầu dầu khí thực hiện đồng bộ các giải pháp đảm bảo hoàn thành kế hoạch tìm kiếm thăm dò dầu khí, kiểm soát chặt chẽ tiến độ phát triển các mỏ/công trình đưa vào khai thác trong năm 2019 và sản lượng khai thác dầu khí năm 2019 theo đúng kế hoạch đề ra; kiểm soát, vận hành an toàn, ổn định các nhà máy/công trình dầu khí...

Thanh Nguyễn