Ngành Bảo hiểm xã hội: Quyết tâm đảm bảo quyền lợi người tham gia

Nỗ lực đảm bảo quyền lợi người lao động

Tại Hội nghị cung cấp thông tin định kỳ về BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) tháng 3/2019 vừa được tổ chức mới đây, ông Mai Đức Thắng - Phó Trưởng Ban Thu BHXH Việt Nam cho biết: Tính đến hết tháng 2/2019, tổng số nợ phải tính lãi trên toàn quốc là 6.654 tỷ đồng. Việc nợ đọng BHXH diễn ra ở tất cả các tỉnh, thành phố, các thành phần kinh tế, đặc biệt là khu vực kinh tế ngoài quốc doanh.

Nguyên nhân chủ quan do ý thức chấp hành quy định về đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp của một số đơn vị sử dụng lao động chưa tốt; quy định về quản lý, xử lý nợ hiện vẫn còn thiếu và yếu.

BHXH Hà Nội chủ trì phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội và Liên đoàn Lao động Thành phố tuyên truyền về pháp luật BHXH tới doanh nghiệp.

Nguyên nhân khách quan do tình hình sản xuất của các đơn vị gặp khó khăn; số đơn vị phá sản, giải thể, mất tích còn cao; nhiều doanh nghiệp tập trung tài chính cho việc trả lương, thưởng dịp tết Nguyên đán nên chậm chễ trong việc đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp… Bên cạnh đó, một số đơn vị cố tình chây ỳ, chưa có ý thức chấp hành quy định về đóng BHXH, BHYT. Đáng chú ý, một số đơn vị còn tìm cách đối phó, trốn tránh, chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động để sử dụng vào mục đích khác.

Theo Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh, năm 2019, BHXH Việt Nam không chỉ đặt mục tiêu giảm tỷ lệ nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp thấp hơn năm 2018 mà còn phấn đấu duy trì tỷ lệ nợ thấp ở tất các tháng trong năm. Vì vậy, để giảm thiểu số nợ và bảo đảm tốt nhất quyền lợi cho người lao động, BHXH Việt Nam đã chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố phải xác định nguyên nhân nợ đối với từng đơn vị để có giải pháp phù hợp.

Đồng thời, yêu cầu cán bộ chuyên quản bám sát đơn vị để đôn đốc thu nôp, trường hợp đơn vị không nộp sẽ lập biên bản, qua 2 lần lập biên bản, sẽ lập đoàn thanh tra xử phạt; đồng thời sẽ thực hiện thanh tra đột xuất tất cả các đơn vị nợ BHXH, BHYT từ 3 tháng trở lên (thông qua cảnh báo tự động của phần mềm thu). Một trong những giải pháp hiệu quả được nhiều địa phương áp dụng là công khai danh sách đơn vị nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp trên phương tiện đại chúng.

BHXH Việt Nam cũng đã chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố, sau các đợt thanh tra, phải có quyết định xử lý và gửi kết quả xử lý đến cơ quan chức năng như: Công an, Tòa án, Viện Kiểm sát, Lao động - Thương binh và Xã hội, Liên đoàn Lao động cùng cấp để làm căn cứ xử lý hình sự sau này.

Bên cạnh đó, đối với những đơn vị cố tình trốn đóng, kiến nghị cơ quan Công an điều tra, khởi tố theo quy định của Bộ luật Hình sự; hoặc hướng dẫn người lao động tố giác hành vi vi phạm của chủ sử dụng lao động để cơ quan Công an xử lý theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, lãnh đạo BHXH Việt Nam cũng đã nêu những vướng mắc trong xử lý hình sự đối với nhưng đơn vị, doanh nghiệp nợ đọng BHXH, BHYT. Theo ông Mai Đức Thắng, mặc dù Luật Hình sự có hiệu lực 1/1/2018 có quy định xử phạt về BHXH, BHYT nhưng hiện nay vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể. Vì vậy, trong quý I/2019 đã có 23 tỉnh, thành phố chuyển 162 doanh nghiệp nợ BHXH sang Tòa án nhân dân, nhưng đến nay vẫn chưa xử lý được trường hợp nào.

“Nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp không chỉ là những con số mà gắn với nó là quyền lợi của người lao động. Việc doanh nghiệp nợ vào những tháng đầu năm rồi đóng vào những tháng cuối năm khiến quyền lợi của nhiều người lao động không được đảm bảo thường xuyên, liên tục.

Khắc phục tình trạng tỷ lệ nợ thường cao vào những tháng đầu năm, BHXH Việt Nam đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt nhằm giảm tỷ lệ nợ BHXH, BHYT, BH thất nghiệp ở mức thấp nhất và cố gắng duy trì tỷ lệ này ngay từ những tháng đầu năm 2019”- Phó Tổng Giám đốc Đào Việt Ánh khẳng định.

Lãnh đạo BHXH Việt Nam cho biết, đến nay, BHXH Việt Nam đã chuyển một số hồ sơ của các đơn vị nợ lớn, kéo dài sang cơ quan công an để xử lý theo trình tự của pháp luật. Cụ thể: BHXH TP Hồ Chí Minh đã chuyển 1 hồ sơ, BHXH TP Hà Nội đã chuyển 9 hồ sơ... Trong quý I/2019, toàn ngành BHXH cũng thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 823 đơn vị sử dụng lao động trên toàn quốc.

Tiếp tục đẩy mạnh thanh, kiểm tra

Giải đáp thắc mắc của phóng viên về các giải pháp giảm tình hình nợ đọng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, bà Nguyễn Thị Ngọc Lan - Phó Vụ trưởng Vụ Thanh tra - Kiểm tra BHXH Việt Nam cho biết: Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam đã ban hành Quyết định số 1458 về việc thực hiện kế hoạch thanh tra, kiểm tra năm 2019.

Theo đó, trong năm 2019, BHXH Việt Nam sẽ chủ trì và phối hợp thực hiện thanh tra chuyên ngành, liên ngành tại 23 tỉnh, thành phố. Trong đó, tiếp tục giao cho BHXH tỉnh, thành phố thực hiện thanh tra chuyên ngành tại 5.581 đơn vị; kiểm tra tại 6.815 đơn vị; thanh tra, kiểm tra liên ngành tại 4.197 đơn vị.

Cũng theo bà Lan, ngay từ đầu năm, BHXH Việt Nam đã tổ chức thanh tra tại 6 đơn vị ở tỉnh Cao Bằng. Trong quý I/2019, tại các địa phương, tiến hành thanh tra, kiểm tra tại 817 đơn vị, trong đó thanh tra chuyên ngành đóng tại 371 đơn vị.

Cụ thể, các đoàn thanh tra đã tiến hành thanh tra theo 3 nội dung trọng tâm, như: Đối tượng có Hợp đồng lao động nhưng chưa được đóng BHXH, BHYT; thanh tra mức đóng so với mức tiền công, tiền lương, phụ cấp lương ghi trong Hợp đồng lao động; thanh tra về việc chấp hành thời hạn đóng BHXH, phương thức đóng là hàng tháng, nhưng có thể đóng chậm, chưa đóng...

“Việc tổ chức thanh tra đã góp phần giảm tình trạng nợ đọng, đảm bảo quyền lợi cho người lao động, đặc biệt với đối tượng được tham gia nhưng chưa được tham gia, đảm bảo mức đóng để đảm bảo chế độ cho người lao động sau này”, bà Lan cho biết thêm.

Thông tin thêm về công tác thanh tra chuyên ngành của ngành BHXH, Phó Tổng Giám đốc Đào Việt Ánh cho biết: Trong năm 2018, BHXH Việt Nam đã thực hiện tương đối tốt nhiệm vụ này và thu được nhiều kết quả tích cực. Theo đó, đã có trên 8.000 cuộc thanh tra, kiểm tra liên ngành được BHXH Việt Nam tổ chức; số tiền thu được sau các cuộc thanh tra, kiểm tra đạt gần 50%; tỷ lệ nợ đọng BHXH giảm mạnh.

"Thời gian tới, BHXH Việt Nam mong muốn nghiên cứu, phối hợp với các bộ, ngành mở rộng công tác thanh tra hưởng chế độ BHXH; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra tự động, đột xuất khi phát hiện dấu hiệu vi phạm của đơn vị, doanh nghiệp thông qua phần mềm cảnh báo…", Phó Tổng Giám đốc Đào Việt Ánh cho biết.

Bảo Duy